การจัดการศูนย์สารสนเทศ หน่วยที่ 11

1. การจัดการศูนย์สารสนเทศหน่วยที่ 11 อาจารย์ ดร. นฤมล รักษาสุข

2. 11. องค์การแห่งการเรียนรู้ 11.1 แนวคิดขององค์การแห่งการเรียนรู้ 11.2 บทบาทของผู้บริหารศูนย์สารสนเทศในการสร้างองค์การแห่งการเรียนรู้

3. 11.1 แนวคิดขององค์การแห่งการเรียนรู้ องค์การแห่งการเรียนรู้ (Learning Organization) หมายถึง องค์การที่มุ่งเน้นและจูงใจให้สมาชิกทุกคนมีความกระตือรือล้นที่จะพัฒนาศักยภาพของตนเองและขององค์การเพื่อให้สามารถปรับตัวให้เท่าทันการ เปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วทั้งในด้าน

4. 11.1 แนวคิดขององค์การแห่งการเรียนรู้ เศรษฐกิจ สังคม การเมือง วัฒนธรรม และยากแก่การพยากรณ์ว่าจะเกิดอะไรขึ้น บุคลากรในองค์การ จึงต้องพัฒนาตนเองให้เป็นผู้ที่เรียนรู้อยู่ตลอดเวลา เพราะความรู้ที่เคยมีมาในอดีตถูกท้าทายโดยความรู้ใหม่

5. 11.1 แนวคิดขององค์การแห่งการเรียนรู้ ที่เกิดขึ้นตลอดเวลา (ธเนศ ขำเกิด องค์กรแห่งการเรียนรู้ วารสารส่งเสริมเทคโนโลยี 25, 137 (ก.พ.-มี.ค. 2541): 171-174.)

6. วินัย 5 ประการของ Peter M. Senge Peter M. Senge ศาสตราจารย์แห่ง MITผู้คิดค้นทฤษฎีองค์การแห่งการเรียนรู้ได้เสนอแนวคิดว่าการที่จะทำให้หน่วยงานเป็นองค์การแห่งการเรียนรู้ได้ต้องอาศัยวินัย 5 ประการ ดังนี้

7. วินัย 5 ประการของ Peter M. Senge 1. บุคคลรอบรู้ (Personal Mastery) 2) กรอบความคิด (Mental Models) 3) วิสัยทัศน์ร่วม (Share Vision) 4) การเรียนรู้เป็นทีม (Team Learning) 5) ความคิดเป็นระบบ (System Thinking)

8. 1. บุคคลรอบรู้ (Personal Mastery) • “Organizations learn only through individuals who learn. Individual learning does not guarantee organizational learning. But without it no organizational learning occurs” (Senge, P.M., 1990: 139).

9. 1. บุคคลรอบรู้ (ต่อ) • องค์การเรียนรู้ผ่านบุคคลที่มีการเรียนรู้ การที่บุคคลเรียนรู้ไม่ได้เป็นสิ่งประกันว่าองค์การจะมีการเรียนรู้ แต่การเรียนรู้ขององค์การจะเกิดขึ้นต่อเมื่อบุคคลมีการเรียนรู้

10. 2) กรอบความคิด (Mental Models) • กรอบความคิดของบุคคลมีอิทธิพลต่อแนวทางการปฏิบัติของแต่ละบุคคล อีกทั้งเป็นต้นเหตุของการแสดงพฤติกรรมต่างๆในองค์การ เป็นการสร้างโลกทัศน์ หรือความคิดความเข้าใจของคนที่มีต่อตนเอง ผู้อื่น หรือสิ่งที่อยู่รอบๆตัว

11. 2) กรอบความคิด (ต่อ) ได้แก่ การคิดเชิงบวก คิดแตกต่าง การคิดริเริ่ม การคิดอย่างยืดหยุ่น

12. 3) วิสัยทัศน์ร่วม (Share Vision) • จุดมุ่งหมายขององค์การแห่งการเรียนรู้ คือ การผลักดันให้บุคคลในองค์การทุกคนมีข้อสัญญาผูกมัดโดยอาศัยจุดประสงค์ร่วมกัน บนพื้นฐานของการเป็นหุ้นส่วนหรือพันธมิตร

13. 3) วิสัยทัศน์ร่วม (ต่อ) • สิ่งดังกล่าวจะเกิดขึ้นได้ต่อเมื่อมีการแลกเปลี่ยนแนวความคิดซึ่งกันและกันและในที่สุดจะนำไปสู่ความสอดคล้องระหว่างวิสัยทัศน์ขององค์การและวิสัยทัศน์ของบุคคล ส่งผลให้บุคคลปฏิบัติหน้าที่ด้วยความผูกพัน มิใช่เพียงแค่ทำตามหน้าที่

14. 4) การเรียนรู้เป็นทีม (Team Learning) “Team learning is vital because teams, not individuals, are the fundamental learning unit in modern organizations.” (p.10)

15. 4) การเรียนรู้เป็นทีม (ต่อ) • การเรียนรู้เป็นทีมเป็นสิ่งสำคัญ เนื่องจากทีมมิใช่ปัจเจกบุคคลที่เป็นพื้นฐานการเรียนรู้ในองค์การสมัยใหม่

16. 4) การเรียนรู้เป็นทีม (ต่อ) • ในองค์การแห่งการเรียนรู้ไม่ควรปล่อยให้บุคคลใดบุคคลหนึ่งเก่งอยู่แต่ผู้เดียวในองค์การ ควรสร้างบรรยากาศให้เกิดการแลกเปลี่ยนความคิดซึ่งกันและกัน ทั้งในรูปแบบที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ ก่อให้เกิดเป็นความรู้ภายในองค์การ

17. 4) การเรียนรู้เป็นทีม (ต่อ) • โดยวิธีการ อาจตั้งทีมเรียนรู้เพื่อพิจารณาความเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมภายนอกองค์การและความเป็นไปภายในองค์การ เพื่อนำมาแลกเปลี่ยนแนวคิดและนำไปสู่ข้อกำหนดในการปรับปรุงองค์การให้มีประสิทธิภาพ

18. 5) ความคิดเป็นระบบ (System Thinking) • คือความสามารถในการมองแบบองค์รวมไม่มองแบบแยกส่วน ความสามารถในการวิเคราะห์ความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันของปัจจัยต่างๆ

19. บทบาทของผู้บริหารศูนย์สารสนเทศในการสร้างองค์การแห่งการเรียนรู้บทบาทของผู้บริหารศูนย์สารสนเทศในการสร้างองค์การแห่งการเรียนรู้ • มีความมุ่งมั่นต่อการเป็นองค์การแห่งการเรียนรู้ • สื่อสารวิสัยทัศน์เกี่ยวกับองค์การแห่งการเรียนรู้ออกไปทั่วองค์การ

20. บทบาทของผู้บริหารศูนย์สารสนเทศในการสร้างองค์การแห่งการเรียนรู้บทบาทของผู้บริหารศูนย์สารสนเทศในการสร้างองค์การแห่งการเรียนรู้ • สร้างวัฒนธรรมแห่งการเรียนรู้และการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง • เป็นแบบอย่างของความมุ่งมั่น ผูกพันต่อการเรียนรู้

21. 11.2 บทบาทของผู้บริหารศูนย์สารสนเทศในการสร้างองค์การแห่งการเรียนรู้ • ส่งเสริมให้บุคลากรได้คิด พูดคุยเพื่อให้ได้แนวคิดใหม่ๆ (คิดแตกต่าง) • ส่งเสริมให้มีการคิดวิเคราะห์เพื่อหาสาเหตุของปัญหาและหาทางแก้ไขปัญหาอย่างสร้างสรรค์ (คิดแบบองค์รวม)

22. บทบาทของผู้บริหารศูนย์สารสนเทศในการสร้างองค์การแห่งการเรียนรู้บทบาทของผู้บริหารศูนย์สารสนเทศในการสร้างองค์การแห่งการเรียนรู้ • ส่งเสริมให้มีการจัดการความรู้ (Knowledge Management) โดยการแสวงหา สร้าง จัดเก็บ และถ่ายโอนความรู้ • ส่งเสริมให้มีการทำงานในรูปของคณะทำงาน

23. บทบาทของผู้บริหารศูนย์สารสนเทศในการสร้างองค์การแห่งการเรียนรู้บทบาทของผู้บริหารศูนย์สารสนเทศในการสร้างองค์การแห่งการเรียนรู้ • บริหารโดยใช้หลักประชาธิปไตย • กระจายอำนาจการตัดสินใจ • ยกย่องให้รางวัลในความสำเร็จ มองความล้มเหลวเป็นการเรียนรู้