ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ & ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

1. ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΙΝΕΡΠΟΣΤ, Ι.Τ.Α. (ΚΕΔΚΕ), Ε.Π.Κε Δελφών ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ & ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΣΜΟ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΡΓΩΝ Γεώργιος Κωτσορίδης, Σύμβουλος Διοίκησης Δελφοί, Μάιος 2006

2. Σημερινή Παρουσίαση Ι. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΣΜΟ ΙΙ. Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΙΙΙ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

3. Ι. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΣΜΟ

4. 1. Προκλήσεις Η συμπλήρωση και βελτίωση της Υποδομής και των Υπηρεσιών σε πολλούς τομείς δραστηριότητας του Δημοσίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης • Απαιτούνται σημαντικού ύψους επενδύσεις • Δεδομένα η ανάγκη (i) περιορισμού του ελλείμματος του προϋπολογισμού και του δημοσίου χρέους και (ii) συμμόρφωσης με τους συνεπαγόμενους δημοσιονομικούς περιορισμούς.

5. 2. Πλεονεκτήματα Εναλλακτική λύση οι ΣΔΙΤ • Μη επιβάρυνση ή περιορισμένη επιβάρυνση προϋπολογισμού και δημοσίου χρέους • Ταχύτερη εκτέλεση προγράμματος • Οικονομικότερη λύση (Value for Money)

6. 3. Βασικά χαρακτηριστικά του Θεσμού • Συμβάσεις παροχής υπηρεσιών και όχι απλά κατασκευής δημόσιων υποδομών • Πληρωμή ποσών από αναθέτουσα αρχή που συναρτάται με την παροχή συγκεκριμένου επιπέδου υπηρεσιών (μη ανταποδοτικά έργα) • Πληρωμή ποσών από τελικούς χρήστες (ανταποδοτικά έργα) • Προσέγγιση έργου από ιδιωτικό τομέα με μακροχρόνιο ορίζοντα

7. 3. Βασικά χαρακτηριστικά του Θεσμού(συν.) • Εξασφάλιση χρηματοδότησης από ιδιωτικό τομέα συνεπάγεται μεταφορά κινδύνου από δημόσιο Τομέα • Χρηματοδότηση Εταιρίας Ειδικού Σκοπού • Άριστος επιμερισμός κινδύνων και κίνητρα ανταμοιβής κλειδί για δημιουργία αξίας • Τιμολογούνται κίνδυνοι που δεν τιμολογούνται στα κλασσικά δημόσια έργα • …Αγοράζεις μια υπηρεσία και όχι ένα πάγιο

8. 4. Προϋποθέσεις όροι & κανόνες Λύση με σημαντικές προκλήσεις: • Νομικό / Θεσμικό περιβάλλον • Ισχυρή πολιτική βούληση • Προετοιμασία προτύπων (σύμβασης παραχώρησης, οικονομικού μοντέλου) • Προετοιμασία ενδιαφερομένων (Δημοσίου, Τοπικής Αυτοδιοίκησης, επενδυτών, χρηματοδοτών)

9. Τυπικό Διάγραμμα Συμβατικών Σχέσεων ΔΗΜΟΣΙΟ ή ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ Σχεδιασμός Κατασκευή Χρηματοδότηση Λειτουργία Συντήρηση Χρηματοδότηση ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΙΟΥΧΟΣ  (ΕΕΣ ή SPV) ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ Σχεδιασμός Κατασκευή Λειτουργία ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΛΟΙΠΩΝ (SOFT) ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (Τροφοδοσία, καθαρισμός, catering) Συντήρηση ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ Επισκευή, Λειτουργία και Συντήρηση Κατασκευή Σχεδιασμός ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ 3-5 ΕΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΩΣ 30 ΕΤΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

10. ΙΙ. Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

11. 1. Χρηματοδότηση • Ίδια κεφάλαια • Μετοχικό ΕΕΣ και Δευτερεύον Χρέος • Πρώτο και μέγιστο επίπεδο ανάληψης κινδύνου της ΕΕΣ • Αναμένεται ανταμοιβή ανάλογη με τον κίνδυνο που αναλαμβάνεται • Τραπεζικός δανεισμός • Φθηνότερος από ίδια κεφάλαια • Δεν αναλαμβάνεται κίνδυνος κατασκευής ή/και λειτουργίας έργου

12. 1. Χρηματοδότηση (συν.) • Ποσοστιαία αναλογία 20% - 80% • Δανειστές ενδιαφέρονται για: • Σωστή δόμηση χρηματοδότησης (τράπεζες εμπλεκόμενο μέρος στα συμβατικά κείμενα) • Έλεγχο πορείας εκτέλεσης και λειτουργίας έργου (χρήση υπηρεσιών συμβούλων)

13. 2.Κρίσιμοι Παράγοντες για την επιτυχία του θεσμού Έργα που να δίνουν λύση σε προϋπάρχουσα και συγκεκριμένη ανάγκη Άριστη κατανομή κινδύνων μεταξύ ΚτΕ και Παραχωρησιούχου • Κίνδυνος ολοκλήρωσης και καλής λειτουργίας έργου • Κατασκευής • Λειτουργίας - Συντήρησης • Τήρησης προδιαγραφών

14. 2.Κρίσιμοι Παράγοντες για την επιτυχία του θεσμού (συν.) • Λοιποί κίνδυνοι • Έκδοση Αδειών • Απαλλοτριώσεις • Αρχαιολογικά Ευρήματα • Περιβαλλοντικοί • Μεταβολές νομικού και φορολογικού πλαισίου • Επίλυση διαφορών • Επικαλύψεις αρμοδιοτήτων • Φερεγγυότητα δημοσίων ή δημοτικών φορέων

15. 2. Κρίσιμοι Παράγοντες για την επιτυχία του θεσμού (συν.) • Πότε και πόσα θα εισπράξει η ΕΕΣ; • Από έναρξη περιόδου λειτουργίας • Σταθερή Αμοιβή με Αύξηση Πληθωρισμού • Έσοδα από λοιπές δραστηριότητες • Αποφυγή Ανάληψης Κινδύνου Ζήτησης Λοιποί κρίσιμοι παράγοντες

16. 2. Κρίσιμοι Παράγοντες για τηνεπιτυχία του θεσμού(συν.) • Πότε η ΕΕΣδεν θα Εισπράξει Πληρωμές; • Μείωση Πληρωμών λόγω Μη Τήρησης Υποχρεώσεων • Προστασία ΕΕΣγια διάφορες αιτίες • Πότε η ΕΕΣέχει Δικαίωμα Αναπροσαρμογής της Αμοιβής; • Επαύξηση Αντικειμένου • Μεταβολή Νομοθεσίας • Κόστη που δύσκολα ελέγχονται (ασφάλιση) • Ρεαλιστική εκτίμηση εσόδων (ανταποδοτικά έργα) • Πότε μπορεί να Καταγγελθεί η Σύμβαση; Ποια Αποζημίωση Δικαιούνται τα Μέρη; (βλ. πίνακα)

17. Γεγονός Κύριοι Δανειστές Υπεργολάβοι Μέτοχοι και Χορηγοί Δευτερογενών Δανείων Γεγονός αθέτησης Παραχωρησιούχου Λαμβάνουν είτε την εμπορική αξία από την πώληση του έργου, είτε την ΚΠΑ των μελλοντικών ταμειακών ροών μείον το κόστος αποκατάστασης Δεν λαμβάνουν αποζημίωση ή κέρδη Δεν λαμβάνουν αποζημίωση Ανωτέρα Βία Λαμβάνουν αποζημίωση Λαμβάνουν αποζημίωση όχι κέρδη Λαμβάνουν την ονομαστική αξία του μετοχικού κεφαλαίου και των δευτερογενών δανείων Η ασφαλιστική κάλυψη καθίσταται μη διαθέσιμη Λαμβάνουν αποζημίωση Λαμβάνουν αποζημίωση όχι κέρδη Λαμβάνουν την ονομαστική αξία του μετοχικού κεφαλαίου και των δευτερογενών δανείων Γεγονός Αθέτησης Δημοσίου / Μονομερής καταγγελία της σύμβασης από πλευράς Δημοσίου Λαμβάνουν αποζημίωση Λαμβάνουν αποζημίωση και κέρδη Λαμβάνουν (i) την ονομαστική αξία του μετοχικού κεφαλαίου και των δευτερογενών δανείων, και (ii) τις μελλοντικές επ΄ αυτών αποδόσεις έως τη συμβατική λήξη της σύμβασης παραχώρησης.

18. 3.Χρηματοδοτικές δομές και Συναφή Θέματα • Θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι η ΕΕΣ • Έχει επαρκή οικονομική στήριξη (υπεργολάβοι με επαρκείς εγγυήσεις) • Αναλαμβάνει συγκεκριμένους οικονομικούς κινδύνους (extensive due diligence) / όριο τα ίδια κεφάλαια) • Μπορεί να διαχειρίζεται προβλήματα (step – in / direct agreements)

19. 3. Χρηματοδοτικές δομές και Συναφή Θέματα (συν.) • Εξασφάλιση τραπεζών σε περίπτωση καταγγελίας • Όρος υποκατάστασης υπεργολάβων • Πώληση σύμβασης σε τρίτο μέρος • Δυνατότητα ενεργοποίησης εγγυήσεων

20. ΙΙΙ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

21. Πολλές δημόσιες και δημοτικές υποδομές και υπηρεσίες μπορούν να προωθηθούν μέσω μορφών συνεργασίας Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα • Απαραίτητη η ενεργοποίηση του θεσμικού πλαισίου • Προϋπόθεση επιτυχίας η ισχυρή πολιτική βούληση • Προσοχή και ευαισθησία στα εργασιακά θέματα • Ανάγκη προετοιμασίας προτύπων και εξοικείωσης και εκπαίδευσης ενδιαφερομένων • Οι τράπεζες θα συμμετάσχουν υπό την προϋπόθεση καθιέρωσης άριστης κατανομής κινδύνων • Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε εκ νέου τον …τροχό όμως η φαντασία είναι αναγκαία

22. ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΙΝΕΡΠΟΣΤ, Ι.Τ.Α. (ΚΕΔΚΕ), Ε.Π.Κε Δελφών ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ & ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΣΜΟ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΡΓΩΝ Γ. Κωτσορίδης, Σύμβουλος Διοίκησης Λ.Αμαλίας 14, 102 36 Αθήνα Τηλ. +30210 334 7062, fax +30210 334 7060