Procesy grupowe

1. Procesy grupowe A.Kawalec

2. Co to jest grupa? GRUPA – dwie lub więcej jednostek wzajemnie wpływających na siebie. ORGANIZACJA – dwie lub więcej osób współpracujących w ramach określonej struktury stosunków, aby osiągnąć określony zbiór lub zbiór celów. Grupy niespołeczne – osoby oddziaływujące na siebie nawzajem przez samą obecność. Grupy społeczne – grupy cechujące się współzależnością, strukturą i tożsamością.

3. Struktura grupy: • role i normy • hierarchia pozycji społecznych • sieć komunikacji • spójność

4. Rola społeczna • Rola społeczna – zachowania, których oczekuje się od jednostki zajmującej określoną pozycję społeczną Typy ról wg Lintona: • przypisana • osiągnięta Typy relacji między rolami: • konflikt • komplementarność

5. Norma • Norma – reguła zachowania odzwierciedlająca wartości danej kultury. • Norma opisowa (deskryptywna)– dotyczy zachowań rozpowszechnionych w danej społeczności (tak się robi) • Norma nakazowa (preskryptywna) – dotyczy zachowań pożądanych w danej społeczności (tak trzeba robić)

6. Normy grupowe • Normy dotyczące działań • Normy dot. wyglądu • Normy dot. nieformalnych układów społecznych • Normy dotyczące alokacji dóbr (np. według zasług, według potrzeb, według wkładu)

7. Przyczyny powstawania norm (Baron, Kerr i Miller, 1992) • Kontrola zachowania • Usprawnienie kontaktów społecznych i zwiększenie ich przewidywalności • Obniżenie niepokoju członków grupy

8. Hierarchia pozycji społecznych • Pozycja społeczna – miejsce jednostki w strukturze społecznej. • Główne wyznaczniki: • Status socjoekonomiczny (wykształcenie, zawód i dochody) • wiek • płeć • atrakcyjność interpersonalna

9. Sieć komunikacji Interakcje w małej grupie wg Wilsona: • służące wymianie informacji; • służące podejmowaniu decyzji; • towarzyszące szczególnym zdarzeniom Komunikacja: • pionowa • pozioma

10. Spójność – siła pozytywnych więzi interpersonalnych zachodzących w grupie

11. Wpływ spójności na funkcjonowanie grupy wg Shawa: • bardziej ożywiona komunikacja wewnętrzna; • bardziej przyjazne nastawienie i większa gotowość do współpracy; • większy zakres wzajemnej kontroli zachowań; • skuteczniejsze osiąganie celów; • wyższy poziom zadowolenia z udziału w grupie.

12. FUNKCJONOWANIE GRUPY Aspekty funkcjonowania grupy wg Ellisa i Fishera z uwagi na typ relacji: • zadaniowy – zależność między członkami grupy a pracą, którą mają oni wykonać (rodzaj wyzwania i sposób radzenia sobie z nim); Główny czynnik: produktywność • społeczny – zależność między członkami grupy Główny czynnik: spójność

13. Typy zadań grupowych wg Hackmana: • produkcyjne • dyskusyjne • polegające na rozwiązywaniu problemów.

14. Aspekty funkcjonowania grupy z uwagi na stopień sformalizowania zjawisk grupowych: • grupy formalne – reguły jasno określone, dobrze zdefiniowane mechanizmy kontroli • grupy nieformalne – reguły i mechanizmy kontroli mniej ustrukturalizowane

15. Źródła oddziaływania grupy na jednostkę (Zimbardo): • Współuczestnictwo • Publiczne zaangażowanie • Poparcie społeczne • Standardy normatywne

16. Zjawiska grupowego podejmowania decyzji • polaryzacja grupowa – podczas dyskusji członkowie grupy przyjmują bardziej radykalną wersję stanowiska akceptowanego przez większość • wpływ mniejszości: wyznaczniki - konsekwencja - początkowe podzielanie stanowiska większości - gotowość do pewnych kompromisów - pewne poparcie ze strony innych - bezinteresowność - przedstawianie poglądów jako „w zasadzie zgodnych” z opinią większości i nieco wybiegających w przyszłość • celem grupy jest podjęcie słusznej decyzji • myślenie grupowe

17. Źródła strat obniżających wydajność grupową • Problem koordynacji wysiłku (efekt Ringelmanna – ciągnięcie liny: suma wyników członków grupy działających samodzielnie była większa niż wyników tych samych osób działających w grupie) • Dynamika stosunków grupowych (wpływ społeczny): polaryzacja grupowa, myślenie grupowe, jazda na gapę • Obniżenie motywacji w wyniku przebywania w grupie (próżniactwo społeczne)

18. Maksymalizacja efektywności grupy • Ważność zadania • Znaczenie grupy dla jej członków • Świadomość oceny w grupie • Kultura (kolektywizm) • Złożoność zadań, podnosząca zaangażowanie grupowe • Kompensacja wyników mniej zdolnych członków grupy przez zdolniejszych • Przekraczanie własnych deficytów w celu dorównania lepszym członkom grupy (proces porównań społecznych) • Rywalizacja międzygrupowa • Technika delficka (maksymalne oddzielenie od siebie członków grupy pracujących nad wspólnym zadaniem)