İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI

1. İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI KBRN KİMYASAL – BİYOLOJİK –RADYOLOJİK – NÜKLEER FARKINDALIK EĞİTİMİ

2. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KBRN FARKINDALIK EĞİTİMİ: 1

3. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KİTLE İMHA SİLAHLARI(KİS) • Etkileme özellikleri göz önüne alınarak, toplu ölüm ve yaralanmalara yol açmak amacı ile kullanılan, • Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer (KBRN) silah veya maddelerdir. 2

4. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) ÜLKELERİN 2016 YILINDAKİ NÜKLEER SİLAH SAYILARI 3

5. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KBRN TEHDİDİ SADECE SAVAŞ İLE SINIRLI DEĞİLDİR • Terör Saldırılarında; 4

6. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Endüstriyel Kazalarda; 5

7. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Nükleer Reaktörlerden Kaynaklanan Kazalarda; • ÜLKEMİZİN YAKININDA BULUNAN NÜKLEER SANTRALLER • Ermenistan’da bulunan Metsamor Nükleer Santrali Türkiye sınırına 16 km uzaklıkta, • Bulgaristan’da bulunan Kozloduy Nükleer Santrali Türkiye sınırına 200 km uzaklıkta, • Romanya’da bulunan Cernovoda Nükleer Santrali Türkiye sınırına 370 km uzaklıkta bulunmaktadır. 6

8. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Afetlerde; 7

9. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • TeknolojininTaşınması Sırasında Yaşanan Kazalarda 8

10. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KİMYASAL SAVAŞ 9

11. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KİMYASAL SAVAŞ: Kimyasal özelliklerinden dolayı; öldürücü, yaralayıcı, tahriş edici ve aynı zamanda yangın çıkartıcı, insanlara, bitki ve metallere etkisi olan katı, sıvı ve gaz halindeki maddelerle yapılan savaştır. 10

12. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KİMYASAL SİLAHLARIN VÜCUDA GİRİŞ YOLLARI • Vücuda Giriş Yolları • Göz Yoluyla • Deri Yoluyla • Solunum Yoluyla • Sindirim Yoluyla 11

13. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KİMYASAL SİLAHLARIN SINIFLANDIRILMASI Fizyolojik Etkilerine Göre; Zehirleyici Kimyasal Savaş Maddeleri Saf Dışı Edici Kimyasal Savaş Maddeleri • Uyuşturucu- Kapasite Bozucu Maddeler • Kargaşa Kontrol Maddeleri • Kusturucu Gazlar • Göz Yaşartıcı Gazlar • Sinir Gazları • Yakıcı Gazlar • Boğucu Gazlar • Kan Zehirleyici Gazlar 12

14. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) SİNİR GAZLARI TABUN FİZYOLOJİK ETKİLERİ • Sebepsiz burun akması ve aşırı terleme • Görüşün zayıflaması ve gözbebeklerinin küçülmesi • Adalelerin kasılması • Göğüs sıkışması ve nefes almada güçlük • Koma ve ölümün meydana gelmesi (1-10 dk.) SARİN 13

15. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KORUNMA • Gazın olduğu ortamdan uzaklaş • Hızlı hareket et • Maskeni tak • Göze gaz bulaşmış ise bol su ile yıka • Cilde bulaşan sıvıyı su ile yıka • Gaz bulaşmış elbiselerini çıkar ve poşetle • Atropin iğnesini sağlık personeline yaptır. 14

16. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) YAKICIGAZLAR • FİZYOLOJİK ETKİLERİ • Gözlerde sulanma ve yanma • Göz kapaklarının şişmesi • Öksürük ve boğulma hali • Gözlerde, boğaz ve nefes borularında iltihaplanma • Ciltte kızarıklıklar ve kabarcıklar • Bulantı ve kusma 15

17. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) YAKICI GAZLAR • KORUNMA • Gazın olduğu ortamdan uzaklaş • Hızlı hareket et • Maskeni tak • Göze gaz bulaşmış ise bol su ile yıka • Cilde bulaşan sıvıyı sürtmeden temizle ve su ile yıka • Gaz bulaşmış elbiselerini çıkar ve poşetle • Derhal bir sağlık kuruluşuna başvur 16

18. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) BOĞUCU GAZLAR(AKCİĞER İRİTANLARI) • FİZYOLOJİK ETKİLERİ • Göğüste darlık ve solunum güçlüğü • Öksürük ve gözlerde yaşarma • Ağızdan köpük ve kan gelmesi • Burun ve boğazlarda tahriş ve akıntı • Dudaklarda morarma • Yüksek dozlarda ölüm DİFOSGEN FOSGEN 17

19. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) BOĞUCU GAZLAR(AKCİĞER İRİTANLARI) • KORUNMA • Maskeni tak • Gazın bulunduğu ortamdan uzaklaş • En yakın sağlık kuruluşuna başvur 18

20. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KAN ZEHİRLEYİCİ GAZLAR • FİZYOLOJİK ETKİLERİ • Baş dönmesi • Baş ağrısı • Sersemleme • Bulantı ve kusma • Boğazda ve nefes borusunda şiddetli acı • Dudaklarda, kulaklarda, tırnak altlarında ve ciltte parlak kırmızı veya pembe renk görülür. 19

21. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • KORUNMA • Maskeni tak • Gazın olduğu ortamdan uzaklaş • En yakın sağlık kuruluşuna başvur • Hidrojen Siyanür (AC) • Siyanojen Klorür (CK) • Potasyum Siyanür(KCN) • Sodyum Siyanür (NaCN) • Arsin (SA) • Karbon Monoksit. 20

22. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) TEHLİKENİN OLUP OLMADIĞI NASIL ANLAŞILIR? • Havada anormal sis, yoğun ve fark edilir bir buhar bulunması durumunda • Uçaktan yayılan bir sis veya duman görülmesi durumunda • Atılan mermi veya bombalardan çok az bir patlama sesi duyulduğunda 21

23. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Bulunduğumuz ortamda (caddelerde, çimenlerde, ağaçlarda vb.) kuşkulu yağ veya su damlacıklarının görülmesi • Sarımsak, hardal, badem veya çimen kokuları gibi değişik, alışkın olunmayan kokuların çevreye yayılması 22

24. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Sebebi bilinmeyen bir nedenden dolayı hasta ve ölü hayvanların (kuş, fare gibi) görülmesi, • İnsanlarda göz yaşarması, burun akıntısı, boğaz yanması, ciltte kızarıklık, kusma, halsizlik gibi rahatsızlık belirtilerinin ortaya çıkması 23

25. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Sirenlerle • Televizyon, radyo haberleri ve anonslarla halka yapılacak duyurulardan kimyasal saldırı tehlikesinin olup olmadığını anlarız. 24

26. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KİMYASAL SİLAHLARA KARŞI ALINACAK TEDBİRLER • Evlerde kırık cam, kapı ve pervaz gibi yerler onarılmış olmalıdır. 25

27. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Cam kırıklarının önlenebilmesi için camların iç yüzeylerine kalın bantlar yapıştırılmalıdır. • Cam ve kapı aralıklarını sızdırmayı önleyecek şekilde mümkün olduğunca sıkı kapatılmalıdır. 26

28. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Evlerde bol miktarda arındırma (dekontaminasyon) için çamaşır suyu, deterjan ve sabun bulundurulmalıdır. 27

29. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Su ve yiyecekler kapalı ve sızdırmaz kaplara konulmalıdır. Bunun için cam kaplarda bulunan ve konserve yiyecekler tercih edilmelidir. • Giyecekler kapalı yerlerde ve üzerleri birkaç kat naylonla sarılı bulundurulmalıdır. 28

30. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KİMYASAL SALDIRI SIRASINDA(EVDE-İŞYERİNDE) • İkaz ve alarm işaretleri verildiğinde veya olağan dışı koku hissedildiğinde önceden hazırlanmış olan sığınma odasına girilmelidir. • Kimyasal saldırılarda, evin iç tarafında ve genellikle dışarıya açılan penceresi olmadığı için banyoları veya tuvaletleri sığınma odası olarak kullanabilirsiniz. 29

31. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Kimyasal saldırı sırasında koruyucu teçhizat (elbise, maske, eldiven) kullanılmalıdır. 30

32. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Koruyucu kıyafetimiz yoksa ne yapmalıyız? • Açıkta kalan cilde bolca yağlı krem sürün. • Pudra, un gibi maddeler serpin. • Üstünüzde yağmurluğunuz varsa giyin yoksa geçirgenliği az olan muşamba, naylon örtü veya büyük çöp poşeti örterek kendinize basit korunma kıyafeti yapabilirsiniz. 31

33. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Vücudun açık yerleri kapatılmalı • Bulaşık eldiveni giyilmelidir. • Islak bir havlu ile burun ve ağız kapatılarak; soluk alınıp verilmelidir. 32

34. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Kitle iletişim araçları (radyo, TV vb.) takip edilmeli ve açıklamalara uyulmalıdır. • Radyodan veya benzer iletişim araçlarından talimat gelmedikçe dışarıya çıkılmamalıdır. 33

35. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KİMYASAL SALDIRI SIRASINDA(DIŞARIDA) • İkaz ve alarm işaretleri verildiğinde veya olağan dışı koku hissedildiğinde; dışarıda kalınmamalı, bu zehirli maddelerin ciltten, giysilerden ve eşyaların çoğundan (deri, yün vb.) hızla geçtiği unutulmamalıdır. 34

36. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Gaza karşı korunması sağlanmış sığınaklara, sığınma yerlerine veya kapalı yerlere girilmelidir. • Rüzgarı arkana al! • Sığınaklara girmeden önce gaz bulaşmış olma ihtimaline karşı; derhal elbiseler çıkartılıp bir poşet içine konulmalıdır. 35

37. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KİMYASAL SALDIRI SIRASINDA(TAŞITLARDA) • Pencere, kalorifer ve havalandırma sistemleri kesinlikle kapatın • Hızlı şekilde sığınma yerine girilmelidir. 36

38. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KİMYASAL SALDIRI SIRASINDA • Kirli Elbiselere Yapılacak İşlem; • Kirli (gaz bulaşmış) olan tüm elbiseler çıkarılmalı ve naylon poşetlere konarak izole edilmelidir. • Elbiseler çıkarılırken çıplak elle dokunma! • Varsa eldiven kullanılmalıdır. • Elbiseler çıkarılırken kirlilik içte kalacak biçimde çıkarılmalıdır. • Elbiseler iç içe iki tane naylon poşete konularak ağızları kapatılmalıdır. 37

39. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KİMYASAL TEHLİKE GEÇTİKTEN SONRA NE YAPMALIYIZ? • Gözler ve cilt bol su ile yıkanmalı, • Yetkililerin ikazlarına göre hareket edilmelidir. 38

40. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) KİMYASAL MADDELERE MARUZ KALAN KİŞİLERE NE YAPMALIYIZ? • Konuşturulmamalı, • Rahat ve sıcak tutulmalı, • Yürütülmemeli ve giysiler gevşetilmelidir. • Kalp ile ilgili ilk yardım derhal yapılmalı fakat suni teneffüs yapılmamalıdır. 39

41. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Maruz kalan kişinin üstündeki elbisenin derhal çıkartılması gereklidir. Böylece daha fazla kimyasal gaza maruz kalması önlenmiş olur. • Gözlere kimyasal madde bulaşmış ise gözler bol su ile yıkanmalıdır. 40

42. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Kimyasal maddelere maruz kalan kişilerin sağlık durumları iyi olsa bile kalp atışları ve solunum durumları kontrol altında tutulmalıdır. • Süratle hastaneye götürülmelidir. 41

43. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) BİYOLOJİK SİLAHLAR 42

44. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) BİYOLOJİK AJAN/SAVAŞ MADDESİ • Biyolojik savaş amacıyla kullanılan maddelere genel olarak biyolojik savaş maddesi veya biyolojik ajan adı verilir. 43

45. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) BİYOLOJİK SİLAH İnsanlarda, evcil hayvanlarda, tarım bitkilerinde; ölüm, hastalık meydana getiren, malzemelere zarar verebilen biyolojik ajanları, kasıtlı olarak kullanmak suretiyle yapılan savaş ya da terörist saldırılara “biyolojik savaş /biyoterörizm” denilmektedir. 44

46. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) BİYOLOJİK AJANLARIN VÜCUDA GİRİŞ YOLLARI • İnsanlarda • Solunum Yoluyla • Sindirim Yoluyla • Deri Yoluyla • Enjeksiyon Yoluyla • Göz Yoluyla • Üreme Organları Yoluyla 45

47. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) BİYOLOJİK SALDIRI OLUP OLMADIĞINASIL ANLAŞILIR? VAKA SAYISI HASTALIK İSTİHBARAT ÖLÜM ZAMAN ŞÜPHELİ DURUM ETKİLENEN GRUP VEKTÖR 46

48. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) BİYOLOJİK SALDIRIYA YÖNELİK KORUNMA ÖNLEMLERİ 47

49. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) BİYOLOJİK SALDIRI ÖNCESİNDE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER • Kamu personelinin ve halkın, biyolojik saldırı hakkında bilgilendirilmesi, • Bütün yurtta zamanında aşı olunması, serum, ilaç, hastane, doktor ve sağlık personeli yeterliliği sağlanması, • Gerekli sıhhi tedbirlerin alınması, • Biyolojik saldırı maddelerine karşı koruyuculuk sağlayan malzemelerin (maske, koruyucu elbise, kitler) temin edilmesi ve kullanımının öğretilmesi, 48

50. DESTEK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI) • Hijyen kural ve esaslarının öğrenilmesi, • Şahsi ve çevresel temizliğe dikkat edilmesi, • Su ve besin maddelerinin temiz olarak kapalı kaplarda bulundurulması ve gerektiğinde kaynatılması, • Hastalıkların, ilgili yerlere derhal haber verilmesi, • Yetkililerin emir ve talimatlarına uyulmasıdır. 49