Wielikąt

1. Wielikąt Zespół Przyrodniczo - Krajobrazowy orazGrodzisko Gołężyców i pobliskie wioski: Lubomia, Grabówka, Syrynia i Buków wykonanie: Gabriela Bonk (2005)

2. menu

3. Województwo śląskie Kompleks stawów Wielikąt położony jest w Lubomii (powiat wodzisławski), usytuowany w dolinie Odry (500 m od rzeki); kilkanaście kilometrów od Bramy Morawskiej.

4. Kompleks stawów hodowlanych o długiej tradycji zagospodarowania (od XVI wieku) poprzecinany jest groblami, pasami szuwarów z interesującymi zbiorowiskami roślinności namuliskowej.

5. Nieboczowy Lubomia Ligota Tworkowska Syrynia Grabówka Odra Syrynka Buków Rogów Woda do napełniania i zasilania stawów pochodzi z potoków Syrynka i Lubomka.

6. Obszar stawów obejmuje 400 ha. Ze względu na różnorodność występowania ptaków wodnych i błotnych w 1993 roku utworzono tu zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Wielikąt”

7. Droga do osady Wielikąt

8. Zanotowano na tym terenie 252 gatunki roślin, w tym wiele pod ochroną

9. Trzcina pospolita Sitowiec nadmorski Pałka szerokolistna Ilustracje: Inga Szwedler, Mirosław Sobkowiak: Spotkania z przyrodą : rośliny. Warszawa 1998

10. Pałka szerokolistna Ilustracje: Wilhelm i Dorothee Eisenreich: Przewodnik do rozpoznawnia roślin i zwierząt na wycieczce. Warszawa 1994 Tatarak zwyczajny Ilustracja: Inga Szwedler, Mirosław Sobkowiak: Spotkania z przyrodą : rośliny. Warszawa 1998 Trzcina pospolita

11. Część grobli obsadzona jest drzewami liściastymi, wśród których spotyka się także stare okazy.

12. Jesion wyniosły Robinia biała Klon zwyczajny Ilustracje: Jean-Denis Godet: Przewodnik do rozpoznawania drzew i krzewów. Warszawa 2004

13. Dąb szypułkowaty Olsza czarna Grab pospolity Wierzbia biała Brzoza brodawkowata Ilustracje: Jean-Denis Godet: Przewodnik do rozpoznawania drzew i krzewów. Warszawa 2004

14. Andrzej Czubek w publikacji z 1929 roku wymienia jeszcze inne rośliny występujące na omawianym terenie. Czy którąś z tych roślin i dziś można spotkać na stawach Wielikąt? Andrzej Czubek: Osobliwości i zabytki przyrody województwa śląskiego. Kraków: Państwowa Rada Ochrony Przyrody, 1929.

15. Grzybień Grążel Orzech wodny

16. Żabiniec babczasty Jeżogłówka gałęzista Wolfia bezkorzeniowa

17. Wrzecznik lśniący Wrzecznik alpejski Wrzecznik wydłużony Wrzecznik rdestowaty

18. Jaskier pryszczeniec Osoka aloesowata Rogatek sztywny Rukiew wodna

19. Okoliczne drzewa porastała jemioła Kosaciec żółty Nad brzegami można było spotkać wydrę

20. Stawy Wielikąt oprócz charakteru krajobrazowego mają znaczenie gospodarcze. Wpuszcza się tu i hoduje narybek karpia, karasia i węgorza oraz w małych ilościach amura

21. Karaś Amur Karp Węgorz Ilustracje: Wilfred Stichmann, Erich Kreitzschamr: Spotkania z przyrodą: zwierzęta. Warszawa 1998

22. Nad brzegami stawów spotkać można różne gatunki żab, jaszczurek, zaskrońca, ślimaka, małże, kuny i inne drobne zwierzęta.

23. jaszczurki żaby ślimaki kuny zaskrońce Ilustracje: Wilfred Stichmann, Erich Kreitzschamr: Spotkania z przyrodą: zwierzęta. Warszawa 1998

24. Na terenie kompleksu stawowego Wielikąt stwierdzono występowanie 106 gatunków z grupy ptaków wodno-błotnych, a wśród nich 44 gatunki lęgowe.

25. Ogółem awifauna kompleksu stawów Wielikąt liczy 210 gatunków ptaków.

26. Stwierdzono tu lęgi 9 gatunków ptaków wpisanych do Polskiej czerwonej księgi zwierząt: Hełmiatka, pogorzałka, bąk, bączek, bielik, zielonka, sieweczka obrożna, podróżniczek i wąsatka. Ilustracja: Aleskander Haber: Atlas ptaków leśnych. Warszawa 1961 Bielik

27. bączek Ilustracje: „Przyroda Górnego Śląska” bąk Ilustracja: Wilhelm i Dorothee Eisenreich: Przewodnik do rozpoznawania roślin i zwierząt na wycieczce. Warszawa 1994

28. Ilustracja: Wilfred Stichmann, Erich Kreitzschamr: Spotkania z przyrodą: zwierzęta. Warszawa 1998 Wąsatka Podróżniczek Ilustracje: Dariusz Szyra: Ptaki wodne i błotne kompleksu stawowego „Wielikąt”. „Przyroda Górnego Śląska” 2004 nr 36 s. 8- 9 Zielonka

29. Omawiane stawy są obecnie jednym z trzech na Śląsku i jednym z nielicznych w Polsce miejsc lęgowych hełmatki Hełmiatka Ilustracja: „Przyroda Górnego Śląska”

30. Pogorzałka Swoje stanowisko lęgowe ma na tym terenie także zagrożona wyginięciem pogorzałka.

31. Sieweczka rzeczna Stawy Wielikąt zapewniają doskonałe warunki do lęgów i odpoczynku w okresie przelotów. Sieweczka obrożna Piaskowiec Czajka Ilustracje: Wilfred Stichmann, Erich Kreitzschamr: Spotkania z przyrodą: zwierzęta. Warszawa 1998

32. Łabędź niemy W latach 90. stawy te były najważniejszym pierzowiskiem łabędzi niemych w południowo-zachodniej Polsce, skupiającym do 1 300 ptaków. Łabędź krzykliwy Ilustracje: Wilfred Stichmann, Erich Kreitzschamr: Spotkania z przyrodą: zwierzęta. Warszawa 1998

33. Bielaczek Rycyk Łabędź czarnodzioby Ilustracje: Dariusz Szyra: Ptaki wodne i błotne kompleksu stawowego „Wielikąt” „Przyroda Górnego Śląka” 2004 nr 36 s. 8- 9c

34. Późną jesienią stawy te są ważnym miejscem żerowania i odpoczynku siewki złotej i siewicy. Siewka złota Siewica Ilustracja: Wilfred Stichmann, Erich Kreitzschamr: Spotkania z przyrodą: zwierzęta. Warszawa 1998

35. Na przelotach stwierdzono tu wiele gatunków rzadkich w Polsce: kormoran mały, czapla nadobna, czapla purpurowa, warzęcha, gęś mała, bernikla rdzawoszyja, ohar, markaczka, sterniczka, sokół wędrowny, brodziec pławny, terekia, mewa żółtonoga i sowa błotna. Ohar Ilustracja: Dariusz Szyra: Ptaki wodne i błotne kompleksu stawowego „Wielikąt”. „Przyroda Górnego Śląska” 2004 nr 36 s. 8- 9

36. Czapla biała Ilustracje: Zygmunt Czarnecki, Władysław Siwek, Aleksander Winiecki: Ptaki chronione w Polsce. Ptaki wodne (I). Warszawa 1981 Czapla purpurowa Warzęcha

37. Czapla nadobna Kormoran Ilustracje: Dariusz Szyra: Ptaki wodne i błotne kompleksu stawowego „Wielikąt” „Przyroda Górnego Śląka” 2004 nr 36 s. 8- 9c

38. Brzęczka Dziwonia Kormoran mały

39. Markaczka Nur czarnoszyi i rdzawoszyi Ilustracje: Wilfred Stichmann, Erich Kreitzschamr: Spotkania z przyrodą: zwierzęta. Warszawa 1998 Lodówka

40. Ilustracja: Dariusz Szyra: Ptaki wodne i błotne kompleksu stawowego „Wielikąt”. „Przyroda Górnego Śląska” 2004 nr 36 s. 8- 9 Sterniczka Nurogęś Strumieniówka

41. Łyska Łozówka Rybitwa czarna Rokitniczka Ilustracja: Wilfred Stichmann, Erich Kreitzschamr: Spotkania z przyrodą: zwierzęta. Warszawa 1998 Sowa błotna

42. Mewa srebrzysta Mewa żółtonoga Ilustracje: Wilfred Stichmann, Erich Kreitzschamr: Spotkania z przyrodą: zwierzęta. Warszawa 1998 Śmieszki

43. Terekia Dubelt

44. Brodziec pławny Łęczak Płatkonóg szydłodzioby

45. Muchołówka białoszyja Bernikla rdzawodszyja Trzcinniczka Bekasik

46. Ilustracja: Wilhelm i Dorothee Eisenreich: Przewodnik do rozpoznawania roślin i zwierząt na wycieczce. Warszawa 1994 Gąsiorek Sokół wędrowny

47. Batalion Kwokacz To jedno z najważniejszych miejsc lęgowych i przelotowych na Górnym Śląsku Ilustracje: Dariusz Szyra: Ptaki wodne i błotne kompleksu stawowego „Wielikąt”. „Przyroda Górnego Śląska” 2004 nr 36 s. 8- 9 Kropiatka

48. Ilustracje: Dariusz Szyra: Ptaki wodne i błotne kompleksu stawowego „Wielikąt”. „Przyroda Górnego Śląska” 2004 nr 36 s. 8- 9 Perkoz rdzawoszyi Rybitwa czarna Zimorodek

49. Gęś zbożowa Cyranka Gęś białoczelna Ilustracje: Wilfred Stichmann, Erich Kreitzschamr: Spotkania z przyrodą: zwierzęta. Warszawa 1998 Gęgawa

50. Kania czarna Kania ruda Krakwa Krzyżówka Ilustracje: Wilfred Stichmann, Erich Kreitzschamr: Spotkania z przyrodą: zwierzęta. Warszawa 1998