KUKLALAR

1. KUKLALAR

2. Türkiye’de Kuklacılığın Tarihçesi Eski Türk geleneklerinde yer alan kukla, belli bir amaca yönelik anlatım için çeşitli tiplerin, şekillerin ve cisimlerin oyunlaştırılması sanatıdır. Tahta, alçı, mukavva veya bezden yapılmış elle, iple veya sopayla oynatılan bu küçük bebeklere “kukla” bebeklerle yapılan gösteriye “kukla oyunu” ve oynatan kişiye de “kuklacı” denmektedir. Türk Gölge Oyunu içerisinde çok eski bir tarihe sahip olan kukla sanatı, eski dönemlerdeki kadar yoğun olarak yapılmasa da halen devam etmektedir.

3. Kuklalar; güldürmek, eğlendirmek amacıyla yapıldıkları gibi oynatılmaları sırasında gerek kişileri gerekse kurgusal hikayeleri ile eğitici bir işleve sahip olmaları bakımından da oldukça önemlidirler. Türkiye’de (Osmanlılar’da) yüzyıllar boyunca çeşitli kukla türleri oynatılmıştır. Daha çok 17.yy.’da yaygın olarak kullanılan kukla, 19.yy’ın sonunda batı tiyatrosu, yerli orta oyunu ve tuluat tiyatrosunun karışımından oluşmuş minyatür seyirlik bir oyun niteliğine kavuşmuştur.

4. Kuklalar; güldürmek, eğlendirmek amacıyla yapıldıkları gibi oynatılmaları sırasında gerek kişileri gerekse kurgusal hikayeleri ile eğitici bir işleve sahip olmaları bakımından da oldukça önemlidirler.

5. Türk kuklası Kukla, Türklerin en eski seyir oyunudur. 17. yy a kadar Türkler arasında bu oyun hayal, korçak, kudurcuk v.b. sözcükleriyle belirtilirdi. Kukla Karagöz‘den ve Gölge Oyunundan daha eskidir. Türkler Anadolu’ya gelmeden önce de bu oyunu biliyorlardı.

6. Kukla oyunlarında konular daha çok Karagöz ve orta oyunlarından alınırdı. Bazı halk efsaneleri ve aşk hikayeleri de işlenir. Bilinen bazı kukla oyunları şunlardır; İki Garip Kardeşler, Sahte Esirci, Cinli Yazıcı, Gül ile Fidan, Üvey Anne, İncili Çavuş, Kahyanın Hilesi, Hain Kız, Anadolu Köyünde Düğün v.b.

7. Kuklanın çocuğun hayatındaki yeri ve önemi • Çocukları eğlendirir düşündürür ve eğitir. 2. Yaratıcı güçlerini ortaya çıkarır. 3. Tüm gelişimlerine yardımcı olur. 4. Öğretmenin çocukları tanımasını sağlar. 5. Çocukların kendini ifade etmesini sağlar.

8. KUKLALARIN ÇOCUĞUN GELİŞİMİNE OLAN ETKİLERİ • Sosyal gelişim açısından çocukların başkalarıyla olan iletişimlerini arttırır, öz benliklerini geliştirir, güven duygusunu güçlendirir. • Çocukların kendilerini daha iyi ifade etme yollarından biridir.Bu nedenle kuklalar dil gelişimini arttırır ve kelime dağarcığını zenginleştirir.

9. Duygusal yönden içine kapanık çocukların problemlerini ortaya çıkarmalarına yardımcı olur. Zaman zaman öfkesini ve sevincini kuklalarla paylaşır. Çocuğun duygusal açıdan rahatlamasını sağlar. Böylece yetişkinlerin çocukları daha iyi anlamaları için fırsat oluşturur. Çocukların yetenekleri de bu yolla değerlendirilebilir. • Bazı kavramların ve sosyal değerlerin kuklalar yolu ile çocuklara öğretilmesi mümkündür. Önemli temel alışkanlıkların kazandırılmasında kuklalar en etkili araçlardan biridir.

10. Kukla oynatımında dikkat edilmesi gereken noktalar • Kukla konuşurken daima yüzünün sahneye ve çocuklara dönük olması gerekir. • Kukla metinlerinin dili sade ve çocukların anlayabileceği gibi olmalıdır. • Öğretmen hazırlayacağı konularda seçici olmalıdır.Çünkü çocukların oyundan aldıkları izlenimler ve etkileri haftalarca sürer. • Kuklalar sahneye bir kenardan girmeli ve sahneyi dolaşarak yerini almalıdır.

11. Kukla çeşitleri 1. İpli kukla 2. Gölge kuklası 3. Parmak kukla 4. El kuklası 5. Çomak kukla 6. Kaşık kukla 7. Yüzük kuklası 8. Avuç kuklası

12. İpli kukla Vücut parçalarına bağlı iplerle hareket ettirilen kuklalardır.üç adet çubuk altıgen şekline getirilerek ortasından bağlanır.Kuklanın elleri ayakları başı iplerle çubukların ucuna bağlanır.

13. Gölge kuklası Bunun en güzel örneği hacivat ve karagözdür.Beyaz bir perde arkasından comak kuklalar oynatılır.perde arkasından tutulan ışık kuklanın gölgesini yansıtır.

14. Parmak kukla Parmağa takılarak oynatılan kuklalardır.küçük kağıt yada karton rulolardan istenilen figürler yapıştırılarak kukla yapılır.parmaklar hareket ettirilerek kukla oynatılır.

15. Avuç kuklası Çocukların ellerinin içine istenilen figürler çizilir.Eller karşılıklı konuşturularak kukla oynatılır.

16. Çomak kukla İstenilen figürler kartonlara çizilip kesilir.alt kısımlarından çomaklara yapıştırılır.Çomak kısmı görünmeyecek şekilde oynatılır.

17. Kaşık kukla Tahta kasıkların iç kısmına figürler çizilir ve boyanır. Tıpkı çomak kukla gibi karşılıklı konuşturularak oynatılır.

18. Yüzük kukla Parmağa göre fazla geniş olmayan kartondan küçük yüzükler yapılır.Kukla karakterleri karton üzerine çizilip boyanır ve yapıştırılır.