1 / 36

H İ PERTON İ YA XƏSTƏLİYİ

Dr. VÜSAL MƏMMƏDOV Mərkəzi Neftçilər Xəstəxanası Ürək və Damar Xəstəlikləri Mərkəzi. H İ PERTON İ YA XƏSTƏLİYİ. HİPE RTONİYA N Ə DİR?. Qan təzyiqinin ürək , beyin, b öy r ə k v ə retina kimi hədəf organlar ın, zədələnmə riskini artıracaq səviyyəyə qədər artmasıdır.

dash
Download Presentation

H İ PERTON İ YA XƏSTƏLİYİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Dr. VÜSAL MƏMMƏDOV Mərkəzi Neftçilər Xəstəxanası Ürək və Damar Xəstəlikləri Mərkəzi HİPERTONİYAXƏSTƏLİYİ

  2. HİPERTONİYA NƏDİR? Qan təzyiqinin ürək, beyin, böyrək və retina kimi hədəf organların, zədələnmə riskini artıracaq səviyyəyə qədər artmasıdır.

  3. HİPERTONİYA NƏDİR? “Hipertaniyanın başladığı nöktə, qan təzyiqinin aşağı salınmasının faydalarının aşağı salınmamasının faydalarından çox olmağa başladığı nöktədir” Rose, 1981

  4. Epidemiologiyası • Amerikada - 28% • Türkiyədə- 31% • Avrupada - 44% • Təcili yardıma gələn xəstələrin -25% • Müalicə edilməzsə ölüm – 80% • İldə 7.1 milyon ölümə səbəb olmaqdadır. • Müalicə olunarsa 5 illik yaşama - 75% ( Chirag KV. Hypertensive urgency and Emergency.Hospital Physician, March 2007;43-50.) (Varon ve ark, Chest,2000)

  5. Hipertaniya xəstəliyinin artma tezliyi 972 milyon 1,56 milyar (2000) (2010) Lancet 2005:365:217

  6. 1999-2000 Ümumdünya sağlıq və qidalanma araştırma anketlərinə görə: • 30% - insan hipertoniya xəstəsi olduğunu bilmir. • 11% -insan Hipertoniya xəstəsi olduğunu bilir, amma müalicə almır. • 25%- insan müalicə alır amma təzyiqi kontrulda deyil. • 34%-insan müalicə alır, təzyiq kontrol altındadır. (AT <140/90 mmHg)

  7. Hipertoniya xəstəliyinin təsnifatı

  8. Prehipertenziya& KVX Riski Normal AT <120/80 mmHg Pre-HT 120-139/80-89 mmHg • KVX risk ? MI riski 3.7 dəfə daha çox (10 illikmüşahidə) Yüksək AT >140/90 mmHg • KVX riski çox yüksək “The Framingham Study”

  9. ESH / ESC;Kardiovaskulyar risk təsnifatı < 15% 20-30% 10 illik mütləq KVH riski 15-20% > %30%

  10. HİPERTONİYA BİRİNCİLİ HİPERTONİYA Etiologiyası naməlum hipertoniya Hipertoniyalı xəstələrin 90%-95%-İni təşkil edir İKİNCİLİ HİPERTONİYA Etiologiyası məlum hipertoniya 5%-10% təşkil edir

  11. Hipertaniya riskini artıran amillər • Hava çirklənməsi • Xolesterin yüksəlməsi • Siqaret • Diabet • köklük • Artıq duz qəbulu • Yaş artması (65 yaş çox) • İrq (Qara irq) • Cinsiyət (Kişilər) • Stress

  12. Hipertoniya& Hədəf Orqan zədələnmələri İnsult Ateroskleroz Vazokonstriksiya Vaskulyar hipertrofiya Endotelin disfunksiyası Hipertaniya MI HT LV hipertrofiya Fibrozlaşma Remodelləşmə Apoptoz Ürək çatışmazlığı Ölüm GFR Proteinuriya Aldosteron sekr. Glomerülar skleroz Böyrək çatışmazlığı Adapted from Willenheimer R et al. Eur Heart J. 1999;20:9971008; Dahlöf B. J Hum Hypertens. 1995;9(suppl 5): S37S44; Daugherty A et al. J Clin Invest. 2000;105:16051612; Fyhrquist F et al. J Hum Hypertens. 1995;9(suppl 5): S19S24; Booz GW, Baker KM. Heart Fail Rev. 1998;3:125130; Beers MH, Berkow R, eds. The Merck Manual of Diagnosis and Therapy. 17th ed. Whitehouse Station, NJ: Merck Research Laboratories; 1999: 16821704; Anderson S. Exp Nephrol. 1996;4(suppl 1):3440; Fogo AB. Am J Kidney Dis. 2000;35:179188.

  13. Hipertoniya vəBöyrək İllik kreatinin artmasının tezliyi / 1000 90–104 105–114 >115 Diastolik təzyiq (mmHg) Whelton PK et al. J Hypertens 1992; 10(Suppl): S77–S84

  14. İKİNCİLİ HİPERTONİYA • Böyrək xəstəlikləri • Endokrin xəstəliklər • Aort koarktasiyası • Hamiləlik hipertoniyası • Nevroloji xəstəliklər • Stress • İntravaskulyar qanın həcmində artış • Spirtli içkilər vədərman qəbulu

  15. KLİNİK SİMPTOMLAR • Baş ağrısı, baş dönməsi, görmənin pozulması • Bulanıq görmə, mədə bulantısı, qusma • Ürək döyünmə, təngnəfəslik, sinədə ağrılar • Burun qanaxması • Halsızlıq, yorğunluq • Əzələlərdə qeyri iradi hərəkətlər • Nikturiya, poliuriya, hematuriya

  16. FİZİK MÜAYİNƏ • Fiziki müayinə zamanı görülən simptomlar xəstəliyin müddətinə və hədəf orqanların zədələnmə dərəcəsinə bağlıdır. • Aort çatmamazlığı küyü • Akciyərlərdə xırıltılar • S3, S4 • Apeksdə və skapula arasında kubud sistolik küy (Aort koarktasiyası) • Karotis, qarın və femoral damarlar üzərində küy • İkincili hipertoniyaya səbəblərinə bağlı simptomlar

  17. İNSTRUMENTAL MÜAYİNƏ • EKQ-də sol mədəcik hipertrofiyası əlamətləri • Rentgendə kardiyotorasik indeks normal və ya artmış. • EXO-da sol mədəcik konsentrik hipertrofiya, sistolik və diastolik disfunksiya • Hemogram, tam sidik analizi, BUN, kreatinin, aclıq qan şəkəri, Na, K, ürik asit, ümumi xolesterin və trigliserid baxılır.

  18. AĞIRLAŞMALAR • Hipertenziv ağırlaşmalar Bəd xassəli gediş Hemoragik insult Ürək çatışmazlığı Nefroskleroz Aort diseksiyası • Aterosklerotik Ürəyin işemik xəstəliyi Qəfləti ölüm Aritmiyalar İşemik insult Periferik vaskulyar xəstəlik

  19. MÜALİCƏ Qeyri medikamentoz Medikamentoz

  20. Qeyri medikamentoz

  21. Qan Təzyiqini nə qədər aşağı salmalı ? 160/100 mmHg 140/90 mmHg 1 2 130/80 mmHg115/75mmHg

  22. Qan Təzyiqinin Hədəfi (JNC VII) Ağırlaşma olmayan HT < 140/90 mmHg Şəkərli Diabet < 130/80 mmHg Hədəf orqan zədələnməsi <130/80 mmHg Proteinuriya > 1qr < 125/75 mmHg

  23. Ciddi nəzarətQan təzyiqi və ya Şəkərli diabet Mikrovaskulyar Bütün İnsult Ölüm ağırlaşmalar Son nöqtələr 0 –10 - –20 - Riskdə Azalma (%) –30 - Ciddi şəkər nəzarəti –40 - CiddiATnəzarət *P < 0.05 –50 - UKPDS Group. BMJ. 1998:317;703–713.

  24. MÜALİCƏ ALQORİTMASI

  25. Antihipertenziv müalicədə seçici yanaşmaJ: JNC-7 (xüsusi vəziyyətlər) E: ESH/ESC

  26. Hipertoniyalı xəstələrin neçə faizində dərman Kombinasiyası başlanmalı ? I dərəcə 140-159/90-99 ≥ II dərəcə ≥160/100 Kombinasiya başlanmalı Türk hipertansiyon prevalans çalışması. J Hypertens 2005

  27. UĞURLU DƏRMAN KOMBİNASİYALARI

  28. PROFİLAKTİKA Çəki artımının qarşısını almaq Fiziki aktivliyi artırmaq Stresdən uzaq durmaq Heyvani qidalardan qaçmaq Bitki mənşəli qidalardan çox istifadə Vitamin və mineralları artırmaq

  29. Spirtli içkilərdən qaçmaq və ya az istifadə edilməli Duz qəbuluna diqqət !!! Təzə meyvə və tərəvəzləri çox miqdarda qəbul etməli

  30. Yağlarınqəbuluna diqqət edilməli Bitki Yağları ( Günəbaxan, Qarğıdalı və Zeytun yağına üstünlük verilməli) • Yağsız süd məhsullarını istifadə • etməli (Yarım yağlı süd, yağsız • yoğurt) • Yağsız ət məhsulları istifadə • edilməli (Yağsız ət, toyuqəti, • balıq) • Sosiska, Tort kimi yağlı • məhsullar yeməmək

  31. Hipertoniya xəstəliyi olan xəstələrin 60%-inin çəkisi ideal bədən çəkisinindən 20% çoxdur

  32. Aerobik hərəkətlər ve fiziki aktivlik: • Hər gün (mümkünsə) yaşauyğun məsləhət görülən maksimal aerobik hərəkətlərinin 80%-nəçatan, 30 dəq/gün, fiziki aktivlik • Nəbzin maksimal hədəfini: (220 – yaş)

  33. Müşahidə • JNC-7; • Hədəf qan təzyiqi əldə edilənə qədər ən çox 1 ayliq aralıqlarla görmək. • II dərəcə və ağırlaşma olarsa hədəf çatıncaya qədər tez-tez görməli. • İldə 1-2 dəfə plazma kreatinin səviyyəsinə baxmalı. • ÜQDÇ, ŞD və başqa yanaşı xəstəliklər olarsa əlavə testlər edilməli. • AT hədəfdə və stabilsə 3-6 aylıq aralarla görməli. • Digər risk amilləri axtarmaq və müalicə etməli, Siqaret çəkməmək. • AT nəzarət altına aldıqdan sonra aşağı dozda aspirin vermək.

  34. Hipertoniyalı xəstələrinin ən çox etdikləri xətalar • Sarımsaq, cəfəri kimi bitkilərin təzyiqi salmasına • inanmaq • Hipertoniyanın müalicəsinin ömür boyu • olmasına inanmamaq • Qunşuların dərmanlarından istifadə etmək • Hər əlavə təsirin səbəbi dərman deyil • İstifadə etdikləri dərmanı yaxşı tanımırlar • Doktora demədən dərman dəyişdirmək olmaz • Mən bu təzyiqə öyrəşmişəm.

  35. Siqaret çəkməyi buraxdım sıra sizdədir!… TƏŞƏKKÜRLƏR

More Related