HARCERSTWO

1. HARCERSTWO

2. WAGGGS • WAGGGS - Światowe Stowarzyszenie Przewodniczek i Skautek (World Association of Girl Guides and Girl Scouts) - stowarzyszenie założone w 1928 roku, skupiające żeńskie organizacje skautowe z całego świata. • Misją WAGGGS jest stwarzanie dziewczętom i młodym kobietom warunków do pełnego rozwijania swoich możliwości i umiejętności jako odpowiedzialnych obywatelek świata. • Najwyższą władzą WAGGGS jest Konferencja Światowa, która odbywa się co 3 lata. Ostatnia, 32 Światowa Konferencja WAGGGS odbyła się w czerwcu 2005 roku w Jordanii. W 1932 roku Polska była gospodarzem 7 Światowej Konferencji Skautek (WAGGGS), która odbyła się na Buczu pod przewodnictwem Olgi Drahonowskiej -Małkowskiej, w obecności Naczelnej Skautki Świata Olave Baden - Powell, z udziałem 63 delegatek z 23 krajów. • Biuro Światowe WAGGGS mieści się w Londynie, w Wielkiej Brytanii. • WAGGGS dzieli się na 5 regionów: afrykański, arabski, Azji-Pacyfiku, europejski, półkuli zachodniej.

3. SYMBOLIKA Trzy liście reprezentują trzy zobowiązania wobec Boga, bliźnich i ojczyzny zawarte w przyrzeczeniu skautowym Żyłka koniczynki w centrum reprezentuje igłę kompasu, który pokazuje skautkom i przewodniczkom dobrą drogę 2 pięcioramienne gwiazdki na bocznych liściach oznaczają prawo i przyrzeczenie, a łącznie 10 ramion- 10 pkt. prawa Podłoże koniczyny symbolizuje płomień miłości międzyludzkiej Kolor złoty i niebieski oznaczają słońce świecące nad dziećmi na całym świecie

4. KRĄG INSTRUKTORÓW HARCERSKICH im. A. MAŁKOWSKIEGO • ruch programowo-metodyczny Związku Harcerstwa Polskiego, a zarazem ruch odnowy harcerstwa powstały w październiku 1980 roku • składał się z niezależnych kręgów instruktorów ZHP • Głównym założeniem KIHAM-u było odrodzenie moralne harcerstwa w duchu tradycyjnego tekstu Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego (z 1932 roku), odkomunizowanie ruchu, nawrót do skautowych metod wychowawczych • Jego symbolem była lilijka przewiązana węzłem płaskim • Główną działalnością Kręgów KIHAM było organizowanie spotkań, seminariów i sympozjów, w czasie których wypracowywano stanowiska i dokumenty w sprawie zmian w statucie ZHP, Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim, w sprawach metodycznych (powstał nowy regulamin stopni i sprawności), o umundurowaniu, tożsamości harcerstwa i ZHP oraz odkłamania historii organizacji • 12 września 1982 roku na Jasnej Górze odbyło się ostatnie jawne spotkanie Rady Porozumienia KIHAM, podczas którego wystosowała ona apel do Kręgów, by rozwiązały się i pracowały dalej, ale już nie pod szyldem KIHAM-u • Część środowisk KIHAM utworzyło wiosną 1983 niejawny Ruch Harcerski (RH), ujawniony jako Ruch Harcerski Rzeczypospolitej (RHR) (1988-1989)

5. RUCH HARCERSKI RZECZYPOSPOLITEJ • powstał wiosną 1983 roku, w trakcie organizacji sztabów terenowych "Białej Służby", na bazie środowisk KIHAM (zwany na początku działalności Ruchem Harcerskim lub niejawnym Ruchem Harcerskim ) • Od połowy 1987 kierownictwo Ruchu zaczęło poważnie rozważać możliwość przejęcia ZHP przez Ruch i "odrodzenie go w warunkach wolności i niepodległości polskiego harcerstwa". Wiosną 1988 kierownictwo Ruchu postawiło sprawę odrodzenia jawnie • Jesienią 1988 roku Ruch ujawnił się pod nazwą Ruch Harcerski Rzeczypospolitej • 10 grudnia 1988, podczas konferencji Ruchu w Wesołej, ujawnił się silny wewnętrzny konflikt na tle różnic co do dalszych działań Ruchu. Różnice, w uproszczeniu, sprowadzały się do dwóch rozbieżnych koncepcji: utworzenia nowej organizacji (ZHR) albo "przejęcia/odzyskania" ZHP (ZHP 1918) • Efektem tych różnic było to, iż na początku 1989 z RHR wyłoniły się: -Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej -Związek Harcerstwa Polskiego r. założenia 1918 • Formalne zakończenie działalności Ruchu nastąpiło 17 czerwca 1989 w Warszawie, na spotkaniu instruktorów RHR, którzy "... postanowili rozwiązać działającą od 1983 roku na terenie całego kraju organizację o nazwie "Ruch Harcerski Rzeczypospolitej" uznając, że spełniła ona swe zadania."

6. ZWIĄZEK HARCERSTWA POLSKIEGO r.zał.1918 • Podczas zebrania Komisji Organizacyjnej ZHR krakowscy działacze zaprezentowali pogląd, że z ZHP nie należy występować, lecz wskrzesić organizację rozwiązaną w 1949 roku. Nie udało się im jednak przeforsować tej idei wśród pozostałych założycieli ZHR, nie udało im się też przekonać do koncepcji podwójnej przynależności (do ZHR i ZHP naraz). W tej sytuacji krakowiacy postanowili do ZHR nie przystępować • Na zbiórce Rady krakowskiego szczepu Ruchu Harcerskiego Rzeczypospolitej 14 marca 1989 postanowiono, że nie należy „oddawać szyldu ZHP” ówczesnemu ZHP, uznawanemu przez nich za organizację komunistyczną. Założenie obrony nazwy było według nich rozwinięciem KIHAMowskiej koncepcji odnowy ZHP od środka • Ostatecznie przyjmuje się, że ZHP-1918 powstał 19 marca 1989 w Krakowie • Jesienią 1989 środowiska ZHP-1918 oficjalnie wystąpiły ze Związku Harcerstwa Polskiego • Sądowy spór o nazwę „ZHP”, jaki władze ZHP wytoczyły ZHP (r.zał.1918) zakończył się anulowaniem zapisu do rejestru stowarzyszeń tej drugiej organizacji. • W tej sytuacji 3 października 1992 roku, na Nadzwyczajnym Zjeździe zdecydowano połączyć się ze Związkiem Harcerstwa Rzeczypospolitej

7. ZWIĄZEK HARCERSTWA RZECZYPOSPOLITEJ • 11 listopada 1988 – Środowisko Ruchu Harcerskiego z Trójmiasta wystąpiło z ZHP i utworzyło wspólnie z drużynami ze Szczecina i Kotliny Kłodzkiej Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej tzw. mały ZHR • 12 lutego 1989 – 51 instruktorów Ruchu (RHR) i innych organizacji alternatywnych spotkało się w celu utworzenia nowej organizacji harcerskiej Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej (ZHR). Powołano 10-osobową Komisję Organizacyjną • 25 lutego 1989 – Powołanie do życia ZHR • 1-2 kwietnia 1989 – I Zjazd ZHR w Sopocie. Przewodniczącym Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej został Tomasz Strzembosz. Uchwalono statut z dwiema rotami Przyrzeczenia (także dla niewierzących) • 30.11-2.12.1990 II Zjazd ZHR, na którym przyjęto poprawioną wersję statutu z jedną rotą Przyrzeczenia i Prawa oraz rozdziałem organizacji na męską i żeńską • 3 października 1992 – Zjednoczenie ZHR i ZHP r. zał. 1918 • 23 listopada 1997 – Zjednoczenie ZHR i POH

8. WSKRÓCIE… ZHR 25 lutego 1989 3 października 1992 roku ZHP RHR ZHR 19 marca 1989 wiosna 1983 X 1980 ZHP r.zał 1918 KIHAM

9. HARCERSTWO ŻEŃSKIE W POLSCE – POCZĄTKI • 26 lutego 1911 zostaje podjęta decyzja o stworzeniu skautingu na ziemiach polskich • 21 maja 1911 powstaje Komenda Skautowa we Lwowie. Dzień później Andrzej Małkowski wydaje rozkaz w którym powołuje pierwsze drużyny skautowe : I LDS im. T. Kościuszki IV LDS im. Sz. Mohorta II LDS im. J.K. Chodkiewicza III LDSkautek im. Emilii Plater Andrzej Juliusz Małkowski (ur. 31 października 1888 w Trębkach k. Gostynina, zm. 15/16 stycznia 1919) - jeden z twórców polskiego skautingu, wybitny instruktor i teoretyk harcerstwa, działacz polskich organizacji młodzieżowych i niepodległościowych

10. Olga Drahonowska – Małkowska • ur. 1 września 1888 r. w Krzeszowicach • działała w organizacji wychowania narodowego Eleusis, skąd pozyskał ją Małkowski do niepodległościowego "Zarzewia", gdzie szybko poznała tajniki służby wojskowej, zdobywając stopień porucznika Polskich Drużyn Strzeleckich • Utworzyła pierwszą żeńską drużynę skautową (III Lwowska DrużynaSkautowa im. płk Emilii Plater). Drużyna ta jako pierwsza używała pozdrowienia „Czuwaj!” • W 1913 wyjechała do Zakopanego - tam wyszła za A. Małkowskiego • Do melodii rewolucyjnej pieśni „Na barykady” Olga Drahonowska dostosowała słowa wiersza Ignacego Kozielewskiego „Wszystko, co nasze Polsce oddamy”. Dopisała własny refren. Tekst i nuty ukazały się jako marsz skautów w piśmie „Skaut” w 1912 r., dając początek hymnowi ZHP • latem 1924 rozpoczęła budowę harcerskiej szkoły pracy w Sromowcach Wyżnych w Pieninach – sławnego „Cisowego Dworku” • przewodniczyła VII Światowej Konferencji Skautek na Buczu • odznaczona m.in. Krzyżem Oficerskim i Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta, Krzyżem Niepodległości, Srebrnym Krzyżem Zasługi • we wrześniu 1939 przedostała się na zachód Europy, w Anglii organizowała domy dla dzieci polskich • zmarła 15 stycznia 1979 r

11. 20-lecie MIĘDZYWOJENNE • w czasie wojny polsko-sowieckiej w 1920 roku całe harcerstwo wzięło udział w służbie wojskowej i pomocniczej • 3 stycznia 1921 utworzono dwie gałęzie organizacji, na czele żeńskiej stanęła Maria Wocalewska • program społecznej służby w Organizacji Harcerek wypracowano w Szkole Instruktorek Harcerskich w Buczu koło Skoczowa. Kształcone tam instruktorki przygotowywano nie tylko do pracy w harcerstwie, ale także do roli żon, matek i działaczek społecznych • Ruch zuchowy opracowany został przez Aleksandra Kamińskiego w latach 1927-1929, który za podstawę metody przyjął zabawę naśladowniczą. Nadał on ruchowi zuchowemu oryginalne narodowe piętno, oderwał go od wzorów skautowych "wilcząt", stworzył całościowy aktualny do dnia dzisiejszego metodyczny, programowy i pedagogiczny system wychowania w organizacji dzieci w wieku 8-11 lat.

12. Maria Wocalewska • ur. 24 kwietnia 1885 w Łodzi • Często mawiała, że "do harcerstwa się nie należy, harcerką się jest lub się nią nie jest" • W I Żeńskiej Drużynie Skautowej im. Emilii Plater była przyboczną • pełniła funkcję naczelniczki w latach 1921-1923, w latach 1923-1926 – wiceprzewodnicząca ZHP • W czasie II wojny światowej weszła do Komendy Pogotowia Harcerek, współpracowała z PCK, prowadziła dom opiekuńczy dla dzieci w Skolimowie • zginęła prawdopodobnie 4 sierpnia 1944 podczas powstania warszawskiego

13. Harcerki podczas II WŚ • Przygotowanie do wojny: • Pod koniec sierpnia 1939 roku na rozkaz władz wojskowych zaczęły działać "pogotowia wojenne" harcerek i harcerzy ZHP • Pogotowie Wojenne Harcerek zostało powołane rozkazem Naczelniczki Harcerek z 24 września 1938 r. w związku z akcją na Zaolziu • Komendantką Pogotowia Harcerek mianowana została dr Józefina Łapińska. Do prac w Pogotowia Harcerek przygotowywano harcerki powyżej 15 lat. Programy pracy drużyn i prób harcerskich przewidywały umiejętności z zakresu służby sanitarnej, łączności, terenoznawstwa, służby gospodarczej, przeciwlotniczej oraz opiekuńczej, zwłaszcza nad dzieckiem. • W lipcu i sierpniu 1939 zorganizowano 75 obozów służby usytuowanych na pograniczu niemieckim, będących praktyczną formą szkolenia dla poszczególnych rodzajów służb. • Wrzesień 1939 zastał harcerki w stanie gotowości.

14. Harcerki w czasie wojny • Komenda PH działała przez cały czas oblężenia Warszawy. Harcerki pracowały w łączności, w szpitalach, w opiece społecznej, prowadziły punkty opieki nad dziećmi i ewakuowanymi. • Oddzielnie od Organizacji Harcerzy działała Organizacja Harcerek o kryptonimach: • Pogotowie Harcerek pracowało w trzech podstawowych dziedzinach:pomocnicze służby wojskowe: sanitarna, łączności, gospodarcza, służby cywilne: pomoc dzieciom, praca w dziedzinie tajnej oświaty i kultury narodowej. • Od momentu powołania w 1942 roku Referatu Wojskowej Służby Kobiet (kierował on konspiracyjną działalnością kobiet), Pogotowie Harcerek kierowało do WSK przeszkolone zespoły sanitarne i łączności • Do 1942 prócz przygotowania do służby wojskowej, PH kierowało także pracę wychowawczą, opartą na harcerskim programie, później kontynuowało prace wychowawcze, a szkolenia z łączności i służby sam. dla młodszych dziewcząt Związek Koniczyn1940-43 Bądź Gotów1943-45

15. 1949 • Wprowadzono nowe stopnie i sprawności. • Za podstawę pracy w roku 1949/1950 przyjęto referat Władysława Kosińskiego „W pracy i walce z klasą robotniczą wychowujemy młodzież harcerską”. • Stopniowo eliminowano tradycyjne formy pracy i emblematy organizacyjne. Na miejsce krzyża i lilijki wprowadzono Odznakę Harcerską wzorowaną na znaczku ZMP. • Instruktorów-księży zwalniano z funkcji i zabraniano wszelakich akcentów religijnych. • Wprowadzono nowy mundur na wzór pionierski, podobnie jak i nowy salut zastępujący tradycyjny – wojskowy. • Pozdrowienie harcerskie przyjęło formę „W nauce, pracy i walce – Czuwaj!”. • Komendy chorągwi i hufców przemianowano na komendy wojewódzkie i powiatowe. • Zlikwidowano harcerstwo starsze, a młodzież szkół średnich przekazano do ZMP i „Służby Polsce”. Zwolniono większość dawnych instruktorów oraz przyznano stopień harcmistrza wszystkim członkom Zarządu Głównego ZMP • Więcej na: http://pl.wikipedia.org/wiki/Odrodzenie_harcerstwa

16. Józefina Łapińska • ur. 18 września 1900 • W latach 1929–1934 komendantka Kielecko-Radomskiej Chorągwi Harcerek ZHP • W latach 1931–1939 komendantka stanicy i Szkoły Instruktorskiej Harcerstwa Żeńskiego na Buczu • Członkini Głównej Kwatery Harcerek ZHP • W 1938 powołana na stanowisko komendantki Pogotowia Harcerek, pełniła tę funkcję przez całą okupację • Po powstaniu warszawskim działała w Krakowie w Komitecie Opieki Społecznej, jako naczelnik wydziału opieki nad dziećmi. Organizowała szkolenie harcerek w wojskowych służbach pomocniczych oraz służbę opiekuńczo-wychowawczą dla dzieci • zm. 27 lipca 1986

17. Jadwiga Falkowska • ur. 13 listopada 1889 w Twerze • Rozpoczęła w 1911 roku organizację dziewczęcych drużyn skautowych w Małopolsce • W 1912 została komendantką drużyn żeńskich, objęła też po Oldze Drahonowskiej III Lwowską Drużynę Skautową im. Emilii Plater. Przed wybuchem I wojny światowej organizowała żeńskie drużyny w Wilnie, Poznaniu, Warszawie, organizowała żeńskie kursy skautowe. W okresie, gdy studiowała w Moskwie, organizowała tam polskie drużyny na wychodźstwie. Po powrocie do kraju weszła w skład pierwszego Naczelnictwa ZHP • była dwukrotnie komendantką Chorągwi Warszawskiej Harcerek, a także w latach 1926-1927 pełniła funkcję Naczelniczki Głównej Kwatery Żeńskiej ZHP • W czasie II wojny światowej w konspiracji. W latach 1942-1944 zastępczyni szefa Wojskowej Służby Kobiet AK • Zginęła zastrzelona przy al. Niepodległości 223, przez żołnierzy brygady RONA podczas powstania warszawskiego