Министерство образования и молодежной политики Чувашской Республики

1. Министерство образования и молодежной политики Чувашской Республики Постановлением Президиума Верховного Совета Чувашской Республики от 9 апреля 1992 года 25 апреля отмечается День чувашского языка • В связи с этим Министерство образования и молодежной • Политики Чувашской Республики рекомендует: • С 19 по 26 апреля т.г. Провести в образовательных учреждениях неделю чувашского языка Учительница чувашского языка и литературы МОУ «Яншихово-Чёллинская СОШ» Красноармейского района Ефимова Галина Андреевна составила недельный план 2010 год

2. Чăваш чĕлхи эрни планĕ 19.04.10 И.Я.Яковлев вулавĕ.И.Я.Яковлев вĕренекенĕсем. Эпир- И.Я.Яковлевăн мăнукĕсем. Юмах каçĕ. Пуканепе шăши туйĕ. 20.04.10 Кăмăл урокĕ. И.Я.Яковлевăн ăса вĕрентекен калавĕсем. 21.04.10 «Ўркенмен ăста пулнă»- «Ăста алăсем» кружока çÿрекенсен алăĕç выставки. 22.04.10 Манăн юратнă сăвăç,çыравçă (ирĕклĕ тема) презентацие хÿтĕлесси: «Чĕмпĕрти чăваш шкулĕ- культура вучахĕ». Григорьева Екатерина (11 класс) «Çеçпĕл Мишши- манăн юратнă сăвăç». Беззубов Леонид (7 класс) 23.04.10 Видеофильм «Нарспи- вилĕмсĕр» К.В.Иванов çуралнăранпа 120 çул çитнĕ май… 24.04.10 «Ака уйăхĕн 25 – мĕшĕ – Чăваш чĕлхи кунĕ» Уяв концерчĕ. 26.04.10 «Чĕвĕлти чĕкеç» конкурса хутшăннисене чысласси. Пĕтĕмлетÿсем, хавхалантарусем

3. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕ – культура вучахĕ Красноармейски районĕнчи Еншик-Чуллă шкулĕнчи 11 класра вĕренекен Григорьева Екатерина туса хатĕрленĕ презентаци.

4. «Енчен те вырăс халăхĕ Михаил Ломоносова хăйĕн университечĕ тет пулсан, пирĕн ун пек университет – Иван Яковлевич Яковлев». П.П.Хусанкай

5. Иван Яковлевич Яковлев -Чĕмпĕрти чăваш шкулне никĕслекенĕ. • чăваш алфавитне тунă; • 1868 çулта Чĕмпĕрти чăваш шкулне уçнă; • 1000 ытла учитель вĕрентсе хатĕрленĕ; • кĕнекесене чăваш чĕлхи çине куçарнă; • чăваш ачисем валли «Сказки и предания чуваш» пичетлесе кăларнă; • ачасем валли 400 яхăн шкул уçнă;

6. Историри паралельсем

7. Чăваш шкулĕ • 1868 çулта И.Я.Яковлев Чĕмпĕрте чăваш, тутар, мăкшă ачисем валли шкул уçать. Каярахпа çак шкул Чĕмпĕр чăваш шкулĕ ятпа историне кĕрсе юлать. • Кунтан вĕренсе тухнă, учитель ятне илнĕ вун – вун чăваш çамрăкĕ ялсем тăрăх саланса тăван халăх хушшинче пĕлÿ сарнă. • Чĕмпĕр шкулĕнчен вĕренсе тухнă К.Иванов, Ф.Павлов, С.Максимов, И.С. Максимов-Кошкинский тата ыттисем те чăваш культуришĕн тĕлĕнмелле сумлăĕçсем туса хăварнă.

8. Чăваш çырулăхĕ • 1871 çулта И.Яковлев хăйпе пĕр шухăшлăçынсем пулăшнипе чăваш алфавитне йĕркеленĕ, пĕрремĕш чăваш букварьне тата вĕренÿ кĕнекисем пичетлесе кăларнă. • Вăл чăваш çырулăхне, литературине ирĕклĕн аталанма çул уçнă.

9. К.В.Иванов • Чăвашсем ăна чăн-чăн халăх сăвăçи тесе хаклаççě. К.Иванов çырнă хайлавсем чăваш литературине пуянлатнă, ăна малалла аталантарнă. • «Нарспи» поэма – унăн чи чаплă поэми. Халăх пурнăçне, унăн шухăш – ĕметне, чун-кăмăл туртăмĕсене ĕнентерÿллĕ сăнарласа панă. • Поэма чĕлхи çепĕç те илемлĕ, витĕмлĕ те пуян.

10. Чăваш театрĕ • 1918 çулхи январĕн 27-мĕшĕнче Хусанта чăвашла тумланнă каччăсемпе хĕрсем чăвашла юрласа, чăвашла калаçса А.Островскин «Хăв пурăнас тенĕ пек ан пурăн» пьесине лартнă. • Çак куна Чăваш патшалăх академи драма театрĕçуралнă кун тесе шутлаççĕ. • Чăваш театрне йĕркелесе яраканĕ -Чĕмпĕр чăваш шкулне пĕтернĕ И.С.Максимов – Кошкинский.

11. Чăваш юрри - кĕвви • Чăваш юррине тĕпчес ĕç Х!Х ĕмĕрте пуçланнă. И.Я.Яковлев çак ĕçе учительсемпе вĕренекенсене явăçтарнă, хăй те литературăпа искусствăна аталантарас тесе вĕсен тĕслĕхĕсемпе анлă усă курать. • Чăвашсен профессиллĕ музыки ХХ ĕмĕр пуçламăшĕнче вăй илет.Малтанхи композиторсем –Ф.Павлов, С.Максимов, Г.Лисков халăх музыки çине таянса, çĕнĕ хайлавсем хывнă.

12. Федор Павлов • Ф.Павлов-чăвашсен малтанхи композиторěсен пěри. • Вăл тăрăшнипе 1920-мěш çулта Шупашкарта музыка шкулĕ уçăлать. • 1924-мěш султа Чаваш патшалăх хорне йĕркелесе яраççĕ. • 1929 çулта тěп хулара музыкăпа театр техникумĕ уçăлать.

13. Степан Максимов • Степан Максимов Шупашкарти музыкă шкулне тата техникумне ертсе пынă. • Ялсем тăрăх çÿресе талантлă ачасене музыкăна вĕрентме пуçтарнă. • 2000 пин ытла чăваш халăх юррине çырса илнĕ, халăх хушшинче сарнă.

14. Чĕмпĕрти Яковлев шкулĕ- чăваш халăхĕшĕн чăн- чăн культура университечĕ пулнă.

15. Чăвашла янрать сăмах Франци, Англи таранах. Çеçпĕл, Хусанкай, Айхи –пурте сăмах ăстаçи.

17. Ёеп\ё, ыр= ман ч\лхем.В=л чунра ёутать х\лхем.Ч=вашла пуплет\р хал=х,пур ун хал\ мухтанмал=х: Ё\р пин т\р\-юрринче Ч=вашлах иккен т\нче

18. «Нарспи» поэма – халăх умĕнче

25. Сăмах ăстисем - сцена хăнисем

26. «Пуканепе шăши туйĕ» юмах

27. Тав Чăвашăн Улăпне, Кăнна Кушки ачине. Ун чĕлхи паян янрать, ĕмĕр-ĕмĕр пурăнать!