Wundt

1. Wundt • Perkufizoi objektin e studimit psikologjik (eksperienca e menjehershme) • Kodifikoi metoden eksperimentale ne laborator (identifikim, kontroll, sasia precize e variablave psikike) • Parimi i paralelizmit psikologjik: proceset fizike dhe mendore te organizmit jane paralele. Jo shkak-pasoje por nje ndryshim i njerit sjell ndryshimin e tjetrit dhe anasjelltas

2. Wundt • Objektet mendore objektivisht te matshme • Perjashton mendimin nga studimi por ka pozicione te njejta me psikologjine e sotme konjitive • Ideja e tij e punimit shkencor: ashtu si kimiku duhet shperbere cdo gje qe duam te studiojme • Psikologji abstrakte dhe pergjithesuese, jo e aplikueshme ne jeten sociale

3. Permbledhje • Wundt: teoria e sentimenteve • Sentimentet mund te pershkruhen ne baze te tre dimensioneve: • kenaqesi/pakenaqesi • Tension/relaksim • Ekzaltim/depresion

4. Kritika dhe pro • Limitohej ne studimin e njeriut te bardhe, adult, psikikisht normal, zero interes ne variablat antropologjike-kulturore, te zhvillimit intelektiv dhe afektiv, te patologjise mendore, te individeve ne rrethin social, te sjelljes se kafsheve • Pershkrueshmeri statike • Eksperimenteve nuk u eshte bere prova e verifikimit me subjekte te tjere • Nuk analizon elementet e ndergjegjes qe nuk jane te ndergjegjshem

5. Kritika dhe pro • Kontribut ne zhvillimin e psikologjise shkencore • Sistem organik dhe rigoroz: pike referimi per shume konceptualizime psikologjike • Me shume se funksionalizmi, ndihmon ne autonomine e psikologjise duke refuzuar prurjet filozofike dhe duke perdorur metoden eksperimentale • Inovatore ne studimin e ndergjegjes krahasuar me konjitivizmin

6. Kulpe dhe shkolla e Wurzburg • Orientim globalist, i kundervihet elementarizmit wundtian • Orientim fenomenologjik • Metoda e introspeksionit analitik • Objekt studimi: mendimi (sidomos mendimi pa imazh) • Ne eksperiment kishte nje faze te mepasshme ku subjekti analizonte introspektivisht cilat ishin proceset e tij te mendimit nderkohe qe kryente detyren • Kontribute edhe perceptimin • Buhler, Selz

7. Wundt • Krijoi laboratorin e pare te psikologjise ne Leipzig me 1879 • Dha shtysen thelbesore ne krijimin e psikologjise si shkence e pavarur • U dipomua ne fiziologji • Pasues i Von Helmholtz

8. Wundt • Sipas tij njohurite psikologjike te kohes mund te ishin te pavarura nga filozofia dhe fiziologjia • Themelues i psikologjise eksperimentale • Libri “Kontribute ne teorine e perceptimit shqisor”, nje nga guret e themelit te psikologjise • I ndergjegjshem per momentin historik te lindjes se nje shkence te re

9. Wundt • Psikologjia: shkenca e pervojes imediate • Fiziologjia: sherben per ndertimin e shkences se psikologjise. • Psikologjia hulumton faktet e ndergjegjes dhe marredheniet mes tyre • Elementet baze te ndergjegjes: ndjenjat, emocionet, ndijimet, motivet, kujtesa dhe proceset volitive • Psikologjia fiziologjike: kombinim i psikologjise me fiziologjine

10. Wundt • Hapi ne universitet kursin e psikologjise fiziologjike, kursi i pare i psikologjise ne universitet • Botoi “Parimet e psikologjise fiziologjike” ne 1873 • Vepra e tij edhe pse pati kundershtime sherbeu si pike referimi per krahasim me shkollat e ndryshme psikologjike (ashtu si dhe strukturalizmi i Titchener)

11. Wundt • Laboratori i pare (1879) ishte pike referimi per studiues te ndryshem te interesuar per shkencen e re te psikologjise

12. Psikologjia eksperimentale • Pershkruante pjeset dhe funksionimin e trurit • Ide te reja mbi sistemin nervor dhe forcat qe realizojne levizjen mendore • Studionte ndjeshmerine • 4 elemente baze ne perceptim: cilesia, intensiteti, perhapja dhe gjatesia • Psikologjia investigon lidhjen mes elementeve te ndergjegjes

13. Metoda e introspeksionit • Studioi ndergjegjen dhe proceset e saj • Bazohej tek pervoja imediate e individit dhe nuk eshte e drejtuar nga instrumenta jashte ndergjegjes se njeriut. • Psikologet studiojne proceset psikologjike dhe jo boten e jashtme fizike • Nepermjet proceseve psikologjike perftohet pervoja per realizimin e vezhgimeve te botes se jashtme • Introspeksion: vete- vezhgimi

14. Introspeksioni • Bente matje objektive si koha e reagimit • 4 rregulla baze: • Aftesia e vezhguesit ne percaktimin se kur do te paraqitet procesi qe do te vezhgohet • Shkalla e gatishmerise dhe vemendja maksimale qe duhet te tregoje subjekti • Perseritja e vezhgimit • Kushtet e pershtatshme eksperimentale

15. Elementet baze te jetes mendore • Ndjenjat • Ndijimet Nga lidhja es ketyre dy elementeve krijohen proceset komplekse mendore Veprimtaria e mendjes mund te kupthet jo vetem nga identifikimi i elementeve te saj por me teper nga analiza e aktivitetit te ketyre elementeve

16. Teoria tridimensionale • U bazua ne metoden e introspeksionit • Tri dimensione te ndjenjave: • Kenaqesi-pakenaqesi • Tension-lehtesim • Ekzaltim-depresion Ndjenjat ndryshojne ne cilesine e tyre afektive dhe ne intensitetin e tyre. Secila nga ndjenjat mund te percaktohet diku brenda ketyre tri dimensioneve

17. Wundt • Mendja – proces aktiv • Te gjitha vlerat mendore nxiten nga proceset e eksperiences imediate te ndergjegjes • Perdori me sukses eksperimentin ne psikologji • Studioi sistemin pamor dhe degjimor ne aspektet psikologjike dhe fiziologjike • Studioi ngjyrat, kontrastin, iluzionet, etj.

18. Wundt • Tre etapa te reagimit te njeriut ne gjendje te ngacmuar: perceptimi, aperceptimi dhe deshira te cilat i analizoi ne lidhje me procese mendore si njohurite, deshirat dhe dallimet. • Rezultatet konfirmuan se proceset e thjeshta mendore si perceptimi apo ndjeshmeria mund te studioheshin ne laborator, ndersa proceset e larta mendore si kujtesa, te mesuarit nuk benin pjese ne kushtet e laboratorit

19. Wundt • Proceset e larta mendore mund te kushtezoheshin nga zakonet kulturore apo edukimi gjuhesor dhe prandaj nuk ishin objektivisht te pakushtezuara per tu analizuar vetem ne laborator • Keto procese mund te studioheshin vetem me ane te rruges joeksperimentale te krahasimeve socio-antropologjike

20. Psikologjia kulturore • Analizonte evoluimin e formave te ndryshme te zhvillimit mendor • Dy pjese: pjesa eksperimentale dhe ajo sociale • Qendra e psikologjise

21. Perfundime • Introspeksioni ishte i paplote • Veshtiresi ne vertetimin e thjeshte te eksperimenteve • Nuk pati interes te madh per vepren e tij • Lindja e shkollave te tjera psikologjike e erresoi shkelqimin e Wundt • Gjendja ekonomike e Gjermanise ndikoi negativisht • Veshtiresi ne zbatimin e kerkimit shkencor • Laboratori i Leipzig u bombardua me 1943 • Trajtoi psikologjine si shkence e pavarur • Percaktoi objektin e psikologjise • U bazua tek eksperimenti shkencor ne laborator