290 likes | 478 Views
Max => 5WS0 + 46SF0 + 40MW0. 61SF10 + 53MW10 + 8WST10 >= 25. 57SF20 + 55MW20 + 36WST20 >= 30. Model. WS0 + WS10 + WS20 + WST10 <= 50 SF0 + SF10 + SF20 <= 100 MW0 + MW10 + MW20 <= 50. Amenajman planlarının “MODELLEME” ile düzenlenmesi.
E N D
Max => 5WS0 + 46SF0 + 40MW0 61SF10 + 53MW10 + 8WST10 >= 25 57SF20 + 55MW20 + 36WST20 >= 30 Model WS0 + WS10 + WS20 + WST10 <= 50 SF0 + SF10 + SF20 <= 100 MW0 + MW10 + MW20 <= 50 Amenajman planlarının “MODELLEME” ile düzenlenmesi Prof. Dr. Emin Zeki BAŞKENT Karadeniz TeknikÜniversitesi Orman Fakültesi, TRABZON
Planlama Kavramı Ormanın yapı ve kuruluşu (orman ekosistemi) Ormanın sunduğu değerler (amaçlar –talep edilenler) Silvikültürel müdahaleler (araçlar)
Hiyerarşik (Sıralı) Planlama Zaman 0 20 40 60 Stratejik Kaynak Sürekliliği (m3, tür, $, ha) T a k t i kse l Genel … Detay 0 5 10 15 20 $,mevsim,gün O p e r a sy o n e l 1 2 3 4 Geri
Mevcut... 40 yıl sonra... 80 yıl sonra... Uzun Vadeli Kestirim…
2000s • Planlamanın Gelişimi ? YÜ Karma Optimizasyon Optimizasyon EkosistemTabanlı Planlama Müdahalelerin karmaşıklığı 1990s Simulasyon Çok Amaçlı Yararlanma 1980s Formüller 1960s Maksimum Odun Üretimi DÜ YÜ Amaçların Karmaşıklığı
ETÇAP Nedir? • Orman ekosisteminin, ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel değerlere göre tanımlandığı, • İhtiyaç-beklentilerin paydaşların katılımıyla belirlendiği, • Kaynakların ve biyoçeşitliliğin dökümünün yapıldığı, • Konumsal veri tabanının kurulduğu, • İşletme amaçları ve koruma hedeflerinin belirlendiği, • Ulusal/uluslar arası ilkelere göre plan seçeneklerinin oluşturulduğu ve karar verme teknikleri ile amaçların eniyilendiğibir planlama yaklaşımıdır
(1) İğneada, Bulanıkdere(Demirköy, İstanbul) (2) Camili (Borçka, Artvin) (3) Yanlızçam, Uğurlu (Ardahan, Erzurum) (4) Köprülü Kanyon (Antalya) Kızılcasu, Gürgendağ, Honaz, İbradı, Uğurlu (şu anda…)
ETÇAP 7 Aşama Plan hedeflerinin belirlenmesi 1 2 3 4 5 7 6 Ekosistem envanterinin yapılması Veri tabanının kurulması ve fonksiyonları belirlenmesi İşletme amaçları ve koruma hedeflerinin belirlenmesi Amaç-fonksiyon ilişkilerinin kurulması Alternatiflerinin geliştirilmesi ve modelin kurulması Plan çıktılarının (plan yazılımı) hazırlanması
Su & Toprak Çok Amaçlı (Fonksiyonel) Odun Rekreasyon Biyoçeşitlilik Basit Uygulanabilir Amnj. Planı Ekosistem Tabanlı Katılımcılık Max => 5WS0 + 46SF0 + 40MW0 WS0 + WS10 + WST10 <= 500 SF0 + SF10 <= 100 MW0 + MW10 <= 500 Modelleme (2) 1 4 3 2
Odun Üretimi Su Kenarı Koruma Kültürel Değerler Biyoçeşitlilik Koruma ? ? ? Ekoturizm ? ? Karar Verme ”Modelleme!”
Max => 5WS0 + 46SF0 + 40MW0 61SF10 + 53MW10 + 8WST10 >= 25 57SF20 + 55MW20 + 36WST20 >= 30 Model WS0 + WS10 + WS20 + WST10 <= 50 SF0 + SF10 + SF20 <= 100 MW0 + MW10 + MW20 <= 50 Model “Herhangi bir gerçek nesneyi, olayı ya da süreci sistem olarak ele alıp, elemanlarını ve aralarındaki ilişkilerini; belirli bir düzende kelimeler, şekiller, işaretler yahut matematik sembollerle temsil etmektir“ y = a + bx + cx2
ECHO ETÇAP GISForman+ ATLAS FORPLAN FSOS MUSYC HabPlan SPECTRUM WoodStock Bazı Planlama Modelleri ?
Müdahale ? Meşcere Zaman Amenajman Planı? ÇsKnc3 • Her bir orman parçasına uygulanacak müdahalelerin • Tür(Traşlama, siper, ağaçlandırma) • Zaman(2005, 2006, … 2010) • Yer(Çamlık mevki, ziyarettepe, karlı) • Miktar(20m3/ha, 4000fidan/ha olarak düzenlenmesi ve denetimidir
Modelin kurulumu Model çözümü Sonuçların değerlendirilmesi En iyi seçeneğin uygulanması Modelleme Süreci Problem Tanımı Amaç & kısıtlar
Modelleme Süreci Sistem Analizi Model Sistem Tasarımı Bakım Belgeleme Kodlama Test
Amaç • Karar Değişkenleri Her bir meşcereden her bir periyotta üretim ve bakıma ayrılacak alan (ha) • Kısıtlar • İlk periyotta en az 2,500m3üretilecek • Her periyotta eşit alan gençleştirilecek (NPS) • Sıklık bakımı için $1,600 bütçe var ve hektardaki aralama masrafları $40/ha Problem Tanımı İlk planlama dönemindeki üretimi eniyilemek
Bir Plan Stratejisi • Etaen inyilenecek • 70 yıl idare süresi ile işletilecek • Eşit Alan Politikası uygulanacak (NPS) • %10 DYO korunacak Strateji Sayısı = Amaç X İdare süresi X Politikalar = 5 X 5 X 5 = 125 Strateji!
Vejetasyon ve arazi yapısı • İşletme aktivite planı aralama Aktivite ayıklama CC ? • Büyüme/artım projeksiyonu Meşcere 3 1 2 Maktalı Seçme Zaman m3/ha m3/ha time time • Müdahale Reçetesi
ETÇAP1.0 Modeli • Alan Verilerinin Hazırlanması • Bölmecik Tablosu • Kadastro Katmanı • Mülki Sınırlar Katmanı Veri Giriş ETÇAPEnvanter Envanter Değerlendirme Yardımcı Tabloların Girişi • Strateji geliştirme • Senaryo Analizi • En uygunun seçimi ETÇAPKlasik Planlama ETÇAPSimülasyon ETÇAPOptimizasyon ETÇAPKonumsal!!! Son Hasılat Kesim Planı (Tablo28) Ara Hasılat Kesim Planı (Tablo 23-1) Veri Sunum ETÇAPPlanadök Ağaçlandırma Planı (Tablo 22) Diğer Tabloların Dökümü Üretim Planı Haritaları -Konumsal
YA/Modelleme Teknikleri • Simülasyon • Optimizasyon • Kombine Optimizasyon
Çıktılar Odun Üretimi m3 Teknik Müdahaleler Kurallar, Hedefler Kısıtlar zaman + Yaban hayatı + ha + P2 Pn zaman Gençleştirme Denetim ve Çözümün Yinelenmesi ha zaman Simülasyon modelleri Silvikültürel Müdahaleler Müdahaleler + Meşcereler Periyot1
Çıktılar Odun Üretimi ? m3 MAX zaman G Yaban Hayatı G ha B G zaman B Yaşlı Orman ha zaman Optimizasyonmodelleri Tüm Plan Seçenekleri Midahaleler Amaç Fonksiyonu ve Kısıt Denklemleri Meşcere Tipi Zaman Duyarlılık Analizi