240 likes | 618 Views
Nacjonalizm i terroryzm baskijski. dr Zuzanna Jakubowska. Flaga baskijska - ikurri ña. Autor : Sabino Arana , 1894 Znaczenie : „Vizcaya, niepodległość i Bóg” Symbolika : Czerwień: historyczny kolor prowincji Vizcaya
E N D
Nacjonalizm i terroryzm baskijski dr Zuzanna Jakubowska
Flaga baskijska - ikurriña • Autor: Sabino Arana, 1894 • Znaczenie: „Vizcaya, niepodległość i Bóg” • Symbolika: • Czerwień: historyczny kolor prowincji Vizcaya • Zielony krzyż św. Andrzeja: niepodległość, kolor dębu z Gerniki – symbolu wolności • Biały krzyż: wiara katolicka
Kraj Basków - mapy Stolica:Vitoria (Gazteiz) Największe miasto: Bilbao (Bilbo)
Nazwa regionu i język • País Vasco • Euskadi • nazwa wymyślona przez Aranę; • pojęcie geograficzne • Euskal Herria • nazwa wymienna, ale pojęcie rozumiane bardziej politycznie • Język • euskera / euskara
Podział administracyjny Kraju Basków • Hiszpański Kraj Basków (Hegoalde) • Vizcaya / Bizkaia • Guipúzcoa / Gipuzkoa • Álava / Araba • (Comunidad Foral de) Navarra / Nafarroa • osobno! • Francuski Kraj Basków (Iparralde) • Labourd / Lapurdi • Basse Navarre / Nafarroa Behera • Soule / Zuberoa
Sabino Arana y Goiri • „Ojciec” nacjonalizmu baskijskiego • Okres działalności: przełom XIX i XX wieku • Ideologia rasistowska; wróg wszystkiego, co hiszpańskie • Autor książki Bizkaia por su independencia (Biskaja [w walce] o swoją niepodległość) • Na bazie półlegendarnych bitew dowodzi, że Biskaja powinna być wolna, a jest „okupowana” • Założyciel Baskijskiej Partii Narodowej: PNV
„Złote myśli” Sabino Arany • Si algún español que estuviese, por ejemplo, ahogándose en la ría, pidiese socorro, contéstale: Nik eztakit erderaz. • Gdyby jakiś Hiszpan tonący we fiordzie wołał o pomoc, odpowiedzcie mu: Nie rozumiej po hiszpańsku. • Oídle hablar a un bizkaíno, y escucharéis la más eufónica, moral y culta de las lenguas; oídle a un español y si sólo le oís rebuznar podéis estar satisfechos, pues el asno no profiere voces indecendentes ni blasfemias. • Słysząc, jak mówi Biskajczyk, macie do czynienia z najbardziej harmonijnym, prawym i szlachetnym z języków. A jeśli język hiszpański brzmi dla was jak rżenie osła, powinniście się cieszyć, bo osioł przynajmniej nie wygłasza słów nieprzywoitych ani bluźnierstw.
„Złote myśli” Sabino Arany • El bizkaino es laborioso (ved labradas sus montañas hasta la cumbre); el español, perezoso y vago (contemplad sus inmensas llanuras desprovistas en absoluto de vegetación). • Biskajczyk jest pracowity (spójrzcie na jego góry, uprawiane po sam szczyt); a Hiszpan jest leniwym nierobem (przyjrzyjcie się jego rozległym równinom pozbawionym jakiejkolwiek roślinności). • El bizkaino degenera en carácter si roza con el extraño; el español necesita de cuando en cuando una invasión extranjera que le civilice. • Charakter Biskajczyka ulega degeneracji w zetknięciu się z elementem obcym; Hiszpan od czasu do czasu potrzebuje obcej inwazji, która by go ucywilizowała.
Partido Nacionalista Vasco • Baskijska Partia Narodowa • bask. „Euzko Alderdi Jeltzalea” – „Partia zwolenników JEL” • JEL – Jaungoikoa eta Lege Zaharrak, „Bóg i Stare Prawa” = fueros • Rok założenia:1895
Prekursorzy ETA • Lata 20-30. XX wieku • Elías Gallastegui, „Gudari” – dawny szef młodzieżówki PNV • Grupa mendigoxales • Hymn Eusko Gudariak • Lata 50.: • Represje frankistowskie • Iker Gallastegui, grupa Euzko Gaztedi (EGI) • EKIN, kręgi uniwersyteckie
Założenie ETA • Bilbao, 31 lipca 1959 • dzień św. Ignacego, założyciela jezuitów • zakon jako model organizacyjny dla Arany • katolicko-lewicowe korzenie ETA • Nazwa: Euskadi Ta Askatasuna„Kraj Basków i Wolność”
ETA - zdjęcia ETA ogłasza zawieszenie broni
Pierwsze zamachy i akcje • 1961: • próba wykolejenia pociągu • 1968: • Txabi Etxebarrieta (Javi Echevarrieta) zabija gwardzistę cywilnego • potem sam zastrzelony „męczennik ETA” • Melitón Manzanas: pierwsza ofiara zamachu (operacja „Sagarra”); policjant • 1970: proces z Burgos
Zamach na premiera Hiszpanii • 20 grudnia 1973; „Operación Ogro” • tzw. Voladura de Carrero Blanco: wysadzenie w powietrze samochodu premiera, admirała Luisa Carrero Blanco
Ważne daty – lata 70. i 80. • 1975 – śmierć Francisco Franco • 1977 – amnestia dla więźniów z ETA • 1978 – nowa Konstytucja hiszpańska • 1979 – autonomia dla Kraju Basków (Statut z Gerniki) • Lata 80. (i rok 2000) – najkrwawszy okres działalności ETA • 1987 – zamachy masowe: • Hipercor; kwatedia Guerdia Civil • 1989 – dialogi ETA z rządem; trzymiesięczny rozejm
Ważne daty – przełom XX i XXI wieku • marzec 1992 – pierwsza w historii likwidacja całego trójosobowego kierownictwa ETA • lipiec 1997 – zamach na Miguela Ángela Blanco; fala protestów • sierpień 1998 – Pakt z Estella / Lizarra; ETA ogłasza zawieszenie broni • styczeń 2000 – zerwanie rozejmu; ginie pułkownik hiszpański • grudzień 2001 – ETA na unijnej liście organizacji terrorystycznych • marzec 2003 – delegalizacja Batasuny
Protesty przeciw zabójstwuMiguela Ángela Blanco Madryt, Plaza de Colón
Ważne daty – ostatnie lata • styczeń 2004 – zawieszenie broni w Katalonii • 11 marca 2004 – zamach islamistów w Madrycie; nawet ETA potępia masakrę • 22 marca 2006 – ETA ogłasza„ostateczne” zawieszenie broni po kilku miesiącach i wielu groźbach zerwane • 30 XII 2006 – zamach na parkingu madryckiego lotniska Barajas, giną 2 osoby • odtąd, pomniejsze zamachy
Źrodła • http://images.google.com/images?q=tbn:3C2bXNprYt78xM:http://www.basqueclubs.com/clubs/Lauburu%2520circle.gif - lauburu • http://www.crwflags.com/fotw/images/e/es-pv.gif (Flagd of the World) - flaga • http://www.canalmar.com/puertos/imagenes/mapa-euskadi.gif - mapa 1 • http://www2.bilbao.net/bilbaoturismo/img/mapas/euskadi.jpg - mapa 2 • http://www.ul.ie/~iwmc/research/images/Euskalherria.jpg - mapa 3 • http://basque.unr.edu/oralhistory/images/Euskalerria_map_hue_2.GIF - mapa 4 • http://es.geocities.com/gce_euzkadi/imagenes/fotos/sabino_arana.jpg - Sabino Arana 1 • http://www.elpais.es/elpaismedia/babelia/media/200506/18/ensayo/20050618elpbabens_2_I_LBW.jpg - Sabino Arana 2 • http://www.eaj-pnv.com/home.asp - znaczek PNV • http://cnmarin.com.sapo.pt/IMAXES/EUSKAL-HERRIA-ASKATU.jpg - znaczek z flagą • Wikipedia, la Enciclopedia Libre - symbol ETA • http://images.scotsman.com/2006/06/27/2006-06-27T091558Z_01_NOOTR_RTRIDSP_2_OUKWD-UK-SPAIN-ETA.jpg - graffitti • http://i.a.cnn.net/cnn/2006/WORLD/europe/03/22/eta.ceasefire/story.eta.announce.afp.gi.jpg - zawieszenie broni • http://www.juntadeandalucia.es/cultura/bibliotecavirtualandalucia/img/historia/carrero.jpg = Franco i Carrero • http://www.fuenterrebollo.com/Carrero%20Blanco.jpg - Carrero 2 • http://www.elpais.es/comunes/2006/eta/images/atentados/foto_01.jpg - taras • http://newsimg.bbc.co.uk/media/images/38687000/jpg/_38687229_spanishcar238.jpg - samochód • http://clientes.vianetworks.es/personal/angelberto/images/fotopor.jpg- protesty • http://estaticos02.cache.el-mundo.net/eta/img/img_negociaciones/atentado_barajas.jpg - Barajas