Download
1 / 24
240 likes | 431 Views
هو الله رب العالمين. الاسلام يعلو ولايعلي عليه. کارآمدی در تحصيلات حوزوی. انگيزه. ضرورت. هدف. روش. شناسنامه بحث:. نياز جامعه و تمدن موعود نسبت به علم نافع و اثربخش و ايجاد دوگانگي بحران‌ساز در اثر عدم دست‌رسی به آن. افت محسوس کیفیت تحصیل در حوزه‌ها.
E N D
هو الله رب العالمين الاسلام يعلو ولايعلي عليه کارآمدی در تحصيلات حوزوی
انگيزه ضرورت هدف روش شناسنامه بحث: نياز جامعه و تمدن موعود نسبت به علم نافع و اثربخش و ايجاد دوگانگي بحران‌ساز در اثر عدم دست‌رسی به آن افت محسوس کیفیت تحصیل در حوزه‌ها ارائه شاخص‌های عملیاتی برای ارتقاء کیفیت تحصیل تحليل شاخص‌هاي كارآمدي در تحصيل
ساختار بحث • مقدمه: • هویّتدرس خارج • بدنه: • مدلدرس خارج اثربخش • راهبردهایدرس خارج اثربخش • شاخص‌های درس خارج اثربخش • نتيجه: • پیشنهادی برای چشم‌انداز حوزه
مقدمه: هویت درس خارج تعريف تحصیل خلاق: فعاليت پژوهشي كه در طي آن، روش پژوهش در علوم و معارف اسلام، براي دست‌يابي موجّه به نظر خداوند، آموزش داده مي‌شود. تحصیل خلاق، آموزشِ پژوهش‌محور است پس تابعي است از ساختارها، قواعد و قوانين آموزش و تحقيقات
مبنا و نقطه نفوذ به بحث: تعيين شيوه آموزش و پژوهش تابع اهداف سيستم هستند پس: براي دست‌يابي به جايگاه درس خارج بايد اهداف سيستم آموزشي و پژوهشي حوزه مشخص شود كه اين اهداف، خود، تابعي از اهداف كلان حوزه و طلبگي است
اگر کسی سؤالی اینچنین داشته باشد باید به کجا مراجعه کند؟ برنامة اسلام برای یک زندگی بهینه چیست؟ • این سؤال نیاز زیر را ایجاد می‌کند: نیازِ دستیابی به طرح و برنامة خداوند براي زندگي و چگونگي اجرا كردن اين برنامه • برای پاسخگویی به سؤال فوق و نیاز برآمده از آن، نهاد زیر به وجود آمده است: حوزة علمیّه
رسالت حوزه‌های علمیه اسلام‌شناسی است. • یک طلبه، دانش‌پژوه رشتة • خروجی حوزه باید چگونه شخصی باشد؟ همانطور که روانشناسی رشته‌ای است که خروجی آن می‌تواند روانکاوی کند، و همانطور که پزشکی رشته‌ای است که خروجی آن می‌تواند طبابت کند، و... اسلام‌شناسی هم رشته‌ای است که خروجی آن می‌تواند برنامه رفتار خود و جامعه را بر اساس برنامة اسلام، تعيين کند.
شاخص اصلی درس منجر به اجتهاد (هويت اجتهاد) بتواند با استناد به منابع دست اول دين به اين سوال پاسخ دهد و از استناد خود دفاع كند، عقلانیت پاسخ خود را اثبات کند، برتری پاسخ خود را بر پاسخ‌های مشابه ملموس نماید. نظر اسلام در مورد ...................چیست؟ و برای پیاده‌سازی آن در زندگی چه مدل و برنامه‌ای را ارائه کرده است؟
فهرستي از سيستم‌هاي مورد نياز يك جامعه • سيستم مديريت كلان • سيستم حقوقي و قوانين • سيستم اداري • سيستم شهري (معماري، حمل‌ونقل، شهرسازي) • سيستم مسكن • سيستم ارتباطات • سيستم پول و اقتصاد • سيستم كشاورزي و توليد غذا • سيستم صنعت و توليد ابزار و لوازم • سيستم تجارت و توزيع • سيستم بهداشت و درمان • سيستم اطلاعات و آمار • سيستم آموزش و تحقيقات • سيستم كار و مشاغل • سيستم محيط‌زيست • سيستم قضاوت و دادگستري • سيستم نظارت و كنترل • سيستم امنيت و دفاع • سيستم روابط بين‌الملل • سيستم عبادي و معنوي • سيستم گروه‌هاي اجتماعي • سيستم رسانه • سيستم فرهنگي • سيستم خانواده • سيستم مديريت زمان • (در يك كلام، سيستم توسعه)
شاخص‌های تحصيل اثربخش مهارت ترجمه بلاغي گزاره‌هاي دين (يعني توانايي انتقال حسِّ موجود در عبارات به مخاطب) مهارت كشف مغالطات در گفتارهاي روزمره و در گفتارهاي علمي مهارت ارائه استدلال‌ها به صورت قالب‌هاي منطقيِ پايه مهارت تبيينِ نگرش، قانون و فرهنگ اسلام به صورت سيستم‌هاي ملموس در زندگي مهارت تنظيم قراردادهاي مورد نياز مردم براساس موازين شرعي و قانوني مهارت مشاوره براي حل‌وفصل اختلافات رايج حقوقي مهارت اثبات انسجام و معقوليت و كارآمدي سيستم‌هاي ديني مهارت اثبات برتري سيستم‌هاي ديني نسبت به سيستم‌هاي مشابه مهارت مشاوره فرهنگي و رفتاري براي حل مشكلات زندگي فردی و جمعی و سازمانی مهارت عبوديت مهارت در دو سطح شفاهي و مكتوب و در چهار حوزه داخلي، بين‌المذاهب، بين‌الاديان و بين‌الملل (شاخص‌هاي اسلام‌شناس عمومي مطرح در سند راهبرد تحول در آموزش حوزه ارائه شود)
با توجه به مراحلی که برای فهم و به تبع آن برای یادگیری ایجاد میشود مباحث بعدی را پیگیری کنید: • دورة تحصیلات حوزوی بر اساس نیاز مخاطبین به سه مقطع تقسیم میشود: • نکتة مهم: (مهم نیست که نظام فعلی حوزه به این شکل است یا خیر، چون نیازهایی که ذکر میشود وجود دارند و منتظر برنامه‌ریزی و مقطع بندی ما نمی‌مانند. شما باید خودتان را به سطح مورد انتظار تعریف شده برای هر مقطعی برسانید)
مقطع اسلام‌شناسي عمومي= اسلام‌شناس عمومي (با عموم مردم روبروست) • مقطع اسلام‌شناسي تخصّصي= اسلام‌شناس تخصّصي (با نخبگان و اهل تخصص در علوم انساني، تصميم‌گيران و برنامه‌ريزان روبروست) • مقطع اسلام‌شناسي فوق‌تخصّصي (نظريّه‌پردازي)= اسلام‌شناس نظريّه‌پرداز (با متخصّصينِ اسلام‌شناس روبروست)
مقطع اسلام‌شناسي عمومي= اسلام‌شناس عمومي (با عموم مردم روبروست) • شاخصة فرد عامي: كسي است كه در حداكثر حالت، نسبت به موضوع اطلاعات دارد، پرسش‌گر است، تحليل‌گر بر اساس تجربيات خود است، مقايسه‌گر و ارائه‌دهندة موارد نقض است.
مقطع اسلام‌شناسي تخصّصي= اسلام‌شناس تخصّصي (با نخبگان و اهل تخصص در علوم انساني، تصميم‌گيران و برنامه‌ريزان روبروست) • شاخص نخبه و متخصّص: كسي است كه قدرت تبيين، تحليل روشمند، استدلال و نقّادي را دارد.
در مقطع تخصّصی همان موضوعات مقطع عمومی ادامه داده میشود تا افراد به سطح فهم تحلیلی و نقّادانه برسند و به مهارت استنباط روشمند از گزاره‌های دین و توانایی مستندسازی نظر استنباط شده دست پیدا کنند • انتخاب رشتة تخصّصی فقه، اصول، کلام، فلسفه، تفسیر، حدیث و ... در مقطع فوق تخصّصی باید باشد.
مدل تحصيل اثربخش تحصيل مهارت‌محور قال اميرالمومنين عليه السلام: العِلمُ يُرشِدُکَ و العَمَلُ يَبلُغُ بِکَ الغَايَه ترجمه: دانايی، فقط راهنماست، مهارت های عملي‌ست که نتيجه بخش است.
راهبردهای تحصيل اثربخش • العِلمُ عَليِهِ قُفْلٌ و مِفْتَاحُهُ السُّوالُ • اِعْقِلُوا الخَبَرَ عَقْلَ دِرَايَهٍ لا عَقْلَ رِوَايَهٍ • اِضْرِبُوا بَعْضَ الرَّايِ بِبَعْضٍ يَتَوَلَّدُ مِنْهُ الصَّوَابُ • اُطْلُبِ العِلْمَ بِاسْتِعْمَالِهِ • كُونُوا نَقَّادًا لِلْكَلامِ • راهبردهای پنج‌گانة: • حل‌مساله+ تفكر تحليلي+ مطالعه تطبيقي+ • بررسي كاربردي+ تفكر نقادانه
پيشنهادی برای چشم‌انداز حوزه حوزه علمیه در افق 1404 حوزه‌ای پژوهش‌محور است که براساس نقشه علمی، دارای محصولات علمی است؛ محصولاتی که به صورت تبادلی و مستمر بر کیفیت آنها افزوده میشود، و در جهت کارآمد کردن علوم حوزوی برای کیفیت‌افزایی در زندگی فردی، اجتماعی و تمدن‌سازیِ الهی حرکت می‌کند. (برنامه‌سازی برای توسعه اسلامی)
پيش‌نيازهاي ورود به فضاي اجتهاد روش‌شناسي تحقيقات و مطالعات ديني فلسفه دين و دين‌شناسي تمدن و زندگي‌شناسي فلسفه حقوق فلسفه فقه و اصول منبع‌شناسي گزاره‌هاي دين روش‌شناسي فحص گزاره‌ها روش‌شناسي تفسير متن روش‌شناسي نسبت‌سنجي ميان گزاره‌ها روش‌شناسي نظريه‌پردازي مبتني بر گزاره‌ها
منابع مطالعه و بررسي بيشتر: كتاب راهنماي تحصيل (براساس نگرش اسلام به دين، علم و عالم دينی) كتاب راهنماي تحقيق (براساس نگرش اسلام به علم و هستي) كتاب نگرش سيستمي به دين (دين در عرصه استراتژي) سند راهبردي تحول در نظام آموزشي حوزه
موسسه مطالعات راهبردي علوم و معارف اسلام مشهد مقدس 2285800-0511 www.islamicsystems.ir شيخ عبدالحميد واسطي 09151141995 hvaseti@yahoo.com
