ارزش های تنوع زیستی

1. ارزش های تنوع زیستی • ارزش های گزینه ای (بازاری): منبعی که کسی می خواهد برای "احتمال" استفاده خود در آینده حفظ کند چه ارزشی برای او می تواند داشته باشد؟ • ارزش های وجودی (غیربازاری): صرفا از حفظ وجود یک منبع (گونه) مطمئن شود، بدون آنکه تمایلی برای تماشا و عکسبرداری از آن داشته باشد؟

2. برآورد نسبی ارزش های اقتصادی خدمات تنوع زیستی • حدود 16000 تا 54000 میلیارد دلار امریکا در سال یعنی چیزی بیش از مجموع تولید ناخالص ملی (GNP) تمام کشورهای دنیا • 577 دلار در هکتار برای اکوسیستم های دریایی • 804 دلار در هکتار برای اکوسیستم های خشکی • 969 دلار در هکتار برای جنگل ها • 8500 دلار در هکتار برای دریاچه ها و رودخانه ها • 14785 دلار در هکتار برای تالاب ها

3. بر حسب درصد از کل ارزش: اقیانوس ها 63 درصد، تالاب ها 14/5 درصد و جنگل ها 14 درصد از ارزش کل • برحسب نوع کالا و خدمات از کل کالاها و خدمات: چرخش مواد غذایی 50 درصد و تامین مواد غذایی و آب برای انسان به ترتیب تنها 4 و 5 درصد - ارزش های غیربازاری (وجودی) تنوع زیستی • "ارزش های اعتباری (کل) محیط زیست” (Total Environmental Value)

4. پیدایش و تحولتنوع زیستی درختان همیشه سبز و دارای فلس مثل Lepododendren و بعدها بامبوها ظاهر شدند. ظهور اولین گیاهان زمینی مانند Cooksonia مخروطیان توسعه یافته و بر دم اسبیان فائق آمدند ولی با سرخس ها همزیست شدند سرخس های دانه دار و دم اسبیان دارای ساقه های خشبی شدند. شرایط مطلوب رشد درختان تا آخر دوره فراهم نشد. سرخس های درختی مانند Dicroidium و مخروطیان قادر به ادامه بقا شدند. علفزارها با مناطق وسیع جنگلی جایگزین شدند. درختان از آن زمان تاکنون تغییرات چندانی نداشته اند. درختان گلدار (نهاندانه) ظاهر شدند. اکثر خانواده های درختی تکامل یافتند. درختان گلدار غالب شدند. نخل ها ظاهر شدند. سیکادها و مخروطیان شکوفا شدند. ژینکو و آروکاریاها ظاهر شدند.

5. انقراض های پنج گانه کره زمین طی ۵۰۰ میلیون سال گذشته پنج بار شاهد انقراض کلی موجودات ساکن بر روی خود بوده است: ● انقراض کی تیدر دوران زمین شناسی کرتاسه در حدود ۶۵ میلیون سال پیش روی داد تمام دایناسورها را از بین برد اما نسل پرندگان باقی ماند ولی نیمی از تمام موجودات کره زمین منقرض شدند.بعد از این واقعه پستانداران در سراسر زمین گسترش یافتند بلکه کوسه ها هم در سراسر اقیانوس ها پراکنده شدند. علت های احتمالی: 1- برخورد یک سنگ آسمانی و یا ستاره دنباله دار با زمین 2- فعل و انفعالات آتشفشانی ● انقراض تریاسیک - ژوراسیکحادثه انقراض تریاسیک - ژوراسیک حدود ۲۰۰ میلیون سال قبل بوقوع پیوست و به اعتقاد بسیاری از دانشمندان علت پیدایش دایناسورها و حیات ۱۳۵ میلیون ساله آنان بر روی کره زمین بوده است.علت احتمالی: فعل و انفعالات و فوران های آتشفشانی بسیار شدید و عظیم زمین در محدوده مغناطیسی مرکز اقیانوس اطلس کنونی

6. انقراض پرمین – تریاسیکحدود ۲۵۰ میلیون سال قبل اتفاق افتاده و بالغ بر ۹۵ درصد کل موجودات روی زمین را نابود کرده است.علت احتمالی: فعل و انفعالات آتشفشانی گسترده ای در منطقه سیبری امروزی • انقراض اواخر دوره دونیندر حدود ۳۶۰ میلیون سال قبل (انقراض برخی گیاهان،عنکبوت ها و موجوداتی مانند آن) علت احتمالی: افت شدید درجه حرارت هوای زمیناز حدود ۳۴ درجه سانتیگراد به ۲۶ درجه به دلیل به هوا برخاستن خاکستر و غبار ناشی از برخورد اجرام آسمانی و یا فعالیتهای آتشفشانی شدید و گسترده تفاوت با سایر انقراض ها: همان جانورانی که پیش از حوادث پایان دهنده به دوران اوردوویسین بر زمین سیطره داشتند، بعد از وقوع این حادثه دوباره بر زمین حاکم شدند.

7. انقراض اردویسین- سیلوریناولین مورد از انقراض های کلی پنج گانه حوادث پایان دهنده دوره اوردوویسین - سیلورین بوده است که حدود ۴۴۴ میلیون سال قبل اتفاق افتاده است. علت احتمالی: یخ بندانهای بسیار شدید و طولانی که در اثر آن سطح آب دریاهای جهان افت کرد.

8. تهدیدهای تنوع زیستی در عصر حاضر : انقراض ششم - نرخ انقراض گونه ها در 1600 تا 200 سال پیش از میلاد 50 تا 100 برابر بیشتر از نرخ سابق آن که از روی فسیل ها برآورد شده بود می باشد. • آهنگ کنونی محو شدن 100 گونه در روز چیزی بیش از 1000 برابر آهنگ محو تکاملی "بهنجار" یا طبیعی است. • حدود 10 درصد از گونه های گیاهی منطقه معتدله و 11 درصد از 9000 گونه پرنده جهان به درجات مختلف در خطر انقراض قرار دارند. • تخریب جنگل ها در مناطق حاره 130000 گونه را که در هیچ جای دیگری وجود ندارند به نابودی تهدید می کند.

9. تغییر کاربری اراضی طبیعی: این تغییر کاربری شامل پاکتراشی اراضی جنگلی و مرتعی برای زراعت، باغبانی و توسعه شهری در محیط های خشکی و پرکردن یا زهکشی اراضی تالابی و دریاچه ها • کاهش کیفیت(فروافت) زیستگاهها: بسیاری از فعالیت های انسان کیفیت زیستگاهها را کاهش می دهد بدون اینکه کاملا آنها را نابود کند. • از هم گسیختگی زیستگاهها: فعالیت هایی مانند جاده سازی و احداث خطوط انتقال نیرو و انرژی و همچنین کشاورزی، صنعت و توسعه شهری باعث از هم گسیختگی زیستگاهها می شوند. • برداشت بیش از حد: به صورت الوار از جنگل ها اثرات منفی بر گونه هایی که از این درختان به عنوان غذا(برگ و میوه) یا پناه(آشیانه سازی) استفاده می کنند خواهد داشت.

10. ورود گونه های غیر بومی: بعضی ها معتقدند این عامل بعد از تخریب زیستگاه بیشترین تاثیر را بر تخریب تنوع زیستی داشته و دارد. • تغییر اقلیم: اگر تغییر الگوی دما و بارندگی به حدی برسد که یک گونه بیشتر از آن را نتواند تحمل کند، جمعیت آن گونه کاهش خواهد یافت تا حدی که با آن تغییر سازگار شود یا به محل جدیدی که از نظر این شرایط مناسب باشد مهاجرت خواهد کرد.

11. عوامل موثر در تنوع زیستی • عرض جغرافیایی • عوامل اقلیمی (دما و بارندگی) • قدمت بیوسنوز مقایسه ویژگیهای یک اکوسیستم متنوع با کم تنوع:

12. تنوع زیستی بیوم های مختلف جنگلی • تایگا یا بیوم جنگلهای سوزنی برگ شمالی: (Taiga or Coniferous Boreal Forest Biome) اقلیم و خاک: بارندگی درحدود 600-200 به صورت برف، تبخیر بسیارکم، خاک اسیدی (پودزول) با عمق و حاصلخیزی کم پوشش گیاهی: درختان سوزنی برگ و همیشه سبز مثل: کاج(Pinus)، نوئل(Piceae)،لاریکس(Larix)و نرّاد(Abies) (مهمترین جنگلهای صنعتی جهان، تامین آب شیرین عرض های پایین تر) جانوران: انواع بی مهرگان موجود در خاک، سوسک پوست خوار، حشرات برگخوار، سنجاب، سمور، گوزن، گوزن کاریبو تنوع زیستی: از نظر ترکیب و ساختار بسیار کم ولی تعداد و تراکم بالا

13. جنگلهای معتدل خزان کننده: (Deciduous Temperate Forests Biome) اقلیم و خاک: بارندگی درحدود 1500-800، چهار فصل، خاک خنثی یا قلیایی، غنی از املاح و دارای افق های کامل پوشش گیاهی: علفی ها شامل شقایق، بنفشه در کف جنگل. درختچه ای ها شامل بید، فندق، اقاقیا. درختی ها شامل افرا، راش، بلوط، ون، ممرز، زبان گنجشک، سکویا جانوران: دارکوب ها، گوزنها، خرس، روباه و خرگوش تنوع زیستی: از نظر ترکیب، ساختار و تراکم بالا

14. جنگلهای پرباران حاره: (Tropical Rain Forests Biome) اقلیم و خاک: بارندگی درحدود 4000-2000، تقریبا یک فصل، خاک فقیر از املاح و دارای آبشویی زیاد پوشش گیاهی: انواع درختان پهن برگ همیشه سبز مانند بلوط، برگ بو، خاس، انجیر، تمبرهندی، آناناس، انواع درختچه ها و بوته ها و گیاهان علفی کف جنگل (بیش از 300 گونه درختی در هکتار یعنی 5 برابر جنگل های معتدله و 10 برابر تایگا) جانوران: انواع پرندگان و پستانداران درخت زی و کف زی، حشرات، خزندگان، دوزیستان، نرم تنان و ...) تنوع زیستی: از نظر ترکیب، ساختار و تراکم بسیار بالا

15. مقایسه میزان تولید در بیوم های جنگلی مختلف

16. شاخص های تنوع زیستی • در سطح محلی (ژن) • در سطح اکوسیستم (گونه ای) • در سطح ملی (اکوسیستم) • برای ترکیب • برای ساختار • برای عملکرد

17. معیارهای انتخاب یک شاخص • Purposes: هدف از کاربرد شاخص (حفاظت، مدیریت، پایش تنوع زیستی، ارائه گزارش به سازمان های بین المللی) • Knowledge about indicator species: اگر شاخص گونه است داشتن اطلاعات (تبارشناسی و اکولوژی) در مورد آن گونه • Portability: استاندارد و قابل تکرار بودن روشهای اندازه گیری شاخص • Suitability for statistical analysis: مناسب بودن برای تحلیل های آماری (از نظر تعداد نمونه) • Existence of reference values: وجود ارزش های مبنا برای مقایسه (مثبت، منفی یا خنثی بودن ارزش شاخص در مقایسه با ارزش مبنا)

18. Efficiency of indicators: موثر بودن شاخص (با حداقل هزینه و زمان بیشترین اطلاعات را ارائه نمایند) • Feasibility of data collection: امکان جمع آوری اطلاعات از شاخص (به راحتی قابل مشاهده و اندازه گیری باشد) • Universality: قابلیت استفاده چندمنظوره و در سطوح مختلف از شاخص (عمومیت شاخص) • Parsimony(حداقل تعداد شاخص): حذف شاخصص های اضافی بدون از دست رفتن اطلاعات در مجموعه شاخص ها

20. اطلاعاتی که شاخص ها باید (یا می توانند)فراهم نمایند: • ارتباط شاخص با یک جنبه خاص از تنوع زیستی (برای مثال سطح مناطق حفاظت شده به عنوان شاخص اهمیت حفاظت تنوع زیستی در کشورهای مختلف) • حساسیت شاخص به تغییر در محیط زیست (پاسخ منفی یا مثبت) • تخصصی بودن زیستگاه و وابستگی به شرایط محیطی (زمانیکه شرایط محیطی خاصی مانند اسیدیته خاک یا سطح تاج پوشش مد نظر است) • اهمیت عملکردی شاخص (روابط عملکردی مهم بین گونه شاخص و سایر گونه ها یا گروههای زیستی مثلا گونه های غالب یک اکوسیستم) • قابلیت تمایز بین تغییرات طبیعی و انسانی (با توجه به هدف حفاظت تنوع زیستی که کاهش اثرات انسانی است)