BÀI 9. THỰC HÀNH TỐT DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM ĐỐI VỚI CÁC ĐIỂM DI SẢN VĂN HÓA TẠI VIỆT NAM

1. BÀI 9. THỰC HÀNH TỐT DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM ĐỐI VỚI CÁC ĐIỂM DI SẢN VĂN HÓA TẠI VIỆT NAM Nguồnảnh: http://www.flickr.com/photos/triller/5057891609/

2. Nhữngnội dung chính Mụctiêu Kếtthúcbàihọcnày, họcviêncóthể: Hiểuđượccáctácđộngtíchcựcvàtiêucựccủa du lịchđốivới di sảnvănhóavànhữnglợiíchcủa du lịchcótráchnhiệm Giảithíchđượctầmquantrọngcủaquyhoạchvàquyđịnh di sảnvănhóa Giảithíchđượclàmthếnàođểthuhútsựthamgiacủacácbênliênquanvàoquátrìnhquyhoạchvàquảnlý di sản Xácđịnhđượcnhữngcáchthứcthuyết minh vàtuyêntruyềncótráchnhiệmcác di sảnvănhóa Giảithíchđượcnhữngđiểnhìnhtốttrongtriểnkhaicácchiếnlượcgiảmthiểutácđộngcủa du lịchđốivớicácđiểm di sảnvănhóa Giảithíchđượccácnguyêntắcchínhtrongpháttriểncácsảnphẩm di sảnvănhóacótráchnhiệm Xácđịnhđượcnhữngđiểnhìnhtốttrongquảnlýtàichínhcácđiểm di sảnvănhóa Cácchủđề Tổngquanvề di sảnvănhóavà du lịch ở Việt Nam Quyhoạchđiểm di sảnvănhóatheohướngbềnvững Thuyết minh vàtruyềnthôngcótráchnhiệmcácgiátrị di sảnvănhóa Bảotồn di sảnvănhóavàquảnlýtácđộngcủa du lịch Pháttriểnsảnphẩm di sảnvănhóacótráchnhiệm Tàichínhbềnvữngchoquảnlýsản di sảnvănhóa

3. CHỦ ĐỀ 1. TỔNG QUAN VỀ DI SẢN VĂN HÓA VÀ DU LỊCH Ở VIỆT NAM BÀI 9. THỰC HÀNH TỐT DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM ĐỐI VỚI CÁC ĐIỂM DI SẢN VĂN HÓA TẠI VIỆT NAM Nguồnảnh: http://www.flickr.com/photos/triller/5057891609/

4. Địnhnghĩa di sảnvănhóa Di sản- làmộtsựvậtđượckếthừatừquákhứvàtruyềnlạichocácthếhệtươnglai Di sảnvănhóa- thườngámchỉcáckiệttáccógiátrịnghệthuậtvàlịchsửđượctruyềnlại qua thờigian Nguồnảnh: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Chua_Mot_Cot.jpg

5. UNESCO phânloại di sảnvănhóanhưthếnào DI SẢN VĂN HÓA VẬT THỂ Những biểu thị vật chất hoặc biểu tượng về các truyền thống hoặc biểu hiện văn hóa DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ Những biểu thị phi vật chất về các truyền thống hoặc biểu hiện văn hóa của xã hội Nguồnảnh: http://en.wikipedia.org/wiki/File:%C4%90%E1%BB%93ng_K%E1%BB%B5_06.jpghttp://en.wikipedia.org/wiki/File:National_Museum_Vietnamese_History_47_(cropped).jpg

6. Tầm quan trọng của di sản văn hóa 3% HÔN HỢP 20% DI SẢN TỰ NHIÊN 77% DI SẢN VĂN HÓA 981 DI SẢN VĂN HÓA TRÊN THẾ GiỚI

7. Câuđốnhanh: Việt Nam có 7 di sảnđược UNESCO côngnhậnlà Di sảnThếgiới, trongđócó 2 di sảntựnhiênvà 5 di sảnvănhóa. Bạncóthểnêutêncác di sảnđókhông?

8. Các di sản thế giới của Việt Nam Vịnh Hạ Long Thánh địa Mỹ Sơn Thành nhà Hồ Phong Nha Kẻ Bàng Trung tâm Hoàng thành Thăng Long DI SẢN TỰ NHIÊN Quần thể di tích cố đô Huế DI SẢN VĂN HÓA Phố cổ Hội An Nguồnảnh: http://en.wikipedia.org/wiki/H%E1%BB%99i_An http://en.wikipedia.org/wiki/M%E1%BB%B9_S%C6%A1n http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Featured_picture_candidates/A_Busy_Ha_Long_Bay http://en.wikipedia.org/wiki/File:Phongnha17.jpg http://en.wikipedia.org/wiki/File:Grave_khai_dinh.jpg

9. Sốlượngcác di sảnvănhóa ở Việt Nam dựatheoloạihình Điểm di sảnvănhóavàlịchsử Khukhảocổ Điểm di sảnkiếntrúc Cảnhquanquantrọng

10. Các di sản của Việt Nam theo mức độ bảo vệ Gần 7,500 DI SẢN CẤP TỈNH Trên 3,000 DI SẢN CẤP NHÀ NƯỚC

11. Mốiliênquangiữa di sảnvănhóavà du lịch 37% UNWTO: du lịch toàn cầu có động cơ về văn hóa ỦY BAN DU LỊCH CHÂU ÂU: “… Có tăng trưởng đáng kể ở một mức độ sâu hơn về mối quan hệ với văn hóa địa phương trong suốt thập kỉ qua…” 57% NiỀM TIN QUỐC GIA VỀ BẢO VỆ DI SẢN Lịchsửvàvănhóaảnhhưởngmạnh du kháchkhilựachọnđiểmđến du lịch(vàchỉ 15% làkhông)

12. Du lịch văn hóa là gì? Mộthìnhthức du lịchkếtnốivớisự di chuyểncủa con ngườinhằmthỏamãncácđộngcơvềvănhóa Nguồnảnh: http://www.flickr.com/photos/shankbone/3269789156/ http://en.wikipedia.org/wiki/File:Thang_Long_Water_Puppet_Theatre2.JPG http://www.flickr.com/photos/lawtonjm/4309006912/ http://en.wikipedia.org/wiki/File:Th%E1%BA%BF_Mi%E1%BA%BFu_(Hu%E1%BA%BF).jpg

13. Du lịch văn hóa Du lịch tôn giáo Du lịch công vụ Du lịch đại chúng Du lịch khám phá Du lịch sinh thái Du lịch văn hóa chỉ là một trong rất nhiều hình thức du lịch Nguồnảnh: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Elephant_safari.jpg;http://pt.wikipedia.org/wiki/Ficheiro:Rafting_em_Brotas.jpg; https://www.flickr.com/photos/lukema/8385805896/; http://www.flickr.com/photos/sblackley/2987232840/; http://www.fotopedia.com/items/flickr-1254734424; https://www.flickr.com/photos/lukema/8385805896/; http://www.flickr.com/photos/vinothchandar/6099012489/

14. Cáclợiíchcủa du lịch di sảnvănhóa Tạo ra các cơ hội việc làm mới và đóng góp cho sự phát triển kinh tế địa phương Manglạinhữngtrảinghiệmvềvănhóavàchophéptraođổivănhóa Góp phần bảo vệ các di sản đã xây dựng Góp phần phục hồi các sản phẩm thủ công truyền thống và các di sản văn hóa phi vật thể Xây dựng niềm tự hào của cộng đồng Nâng cao mức sống của khu vực Nguồnảnh: Pixabay, www.pixabay.com

15. Ngành du lịch ở Việt Nam đangpháttriểnnhanh – cácnhàquảnlý di sảnvănhóacótheokịp hay không? SAU NÀY? Khách du lịch trong nước Khách du lịch quốc tế HIỆN TẠI TRƯỚC ĐÂY N2000 N2013 N2020

16. Liệucácđiểmđến di sảncủaViệt Nam đangđiđếntớihạncủasựpháttriển? LƯỢNG DU KHÁCH (Làm mới lại) Trì trệ (Ổn định) Củng cố VỊNH HẠ LONG (Suy thoái) HỘI AN Ngưỡngpháttriển HUẾ Phát triển THÁNH ĐỊA MỸ SƠN Tham gia Sơđồkháiniệmvềcácgiaiđoạnpháttriểncủacácđiểm di sảnchính ở Việt Nam Thăm dò THỜI GIAN

17. Nhữngtháchthứcđốivới du lịch di sảnvănhóa 1/2 Thay thế cư dân địa phương Xói mòn các truyền thống Phân chia kinh tế - xã hội dựa vào văn hóa Mất bản sắc văn hóa Thương mại hóa văn hóa Nguồnảnh: www.pixabay.com http://www.spectrumcare.org.nz/media/TP/362/TalkingPoint-Issue362.htm http://www.clipartlab.com/clipart_preview/cl3-agriculture.php http://soundtrackforthepeople.wordpress.com/tag/marketing/

18. Cáctháchthứcđốivới du lịch di sảnvănhóa 2/2 XUNG ĐỘT vềquyềnsửdụngđất Mất đi tính chân thực Có lựa chọn Phát triển Thiệt hại đến các điểm du lịch và cơ sở vật chất Nguồnảnh: http://www.flickr.com/photos/archer10/4331192254/ www.pixabay.com http://www.clipartheaven.com/show/clipart/international/people_-_cartoons/asian_farmer-gif.html http://www.clker.com/clipart-14267.html

19. Thảoluận: Chúng ta muốnđitớiđâu? DU LỊCH TÁC ĐỘNG THẤP DU LỊCH ĐẠI CHÚNG Nguồnảnh: Pixabay, www.pixabay.com

20. Du lịchcótráchnhiệm: Xâydựngtươnglaibềnvữngchocáckhudi sảnvănhóa

21. Cáchtiếpcậncủa du lịchcótráchnhiệm Chúng ta phải chấp nhận rằng mọi quyết định và hành động chúng ta thực hiện trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta có một tác động. 1. CHỊU TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI KINH TẾ Chúng ta phải chịu trách nhiệm về hành động của chúng ta và tiếp thu những kiến ​​thức, kỹ năng và nguồn lực để thực hiện nhữngthay đổi. DU LỊCH BỀN VỮNG Chịu trách nhiệm không chỉ là một mục đích. Nó đòi hỏi hành động. Và hành động đó phải là điều tốt đẹp - dựa trên pháp luật, đạo đức và luân lý của chúng ta. 3. HÀNH ĐỘNG 2. CÓ NĂNG LỰC MÔI TRƯỜNG DU LỊCH TRÁCH NHIỆM

22. Cáclợiíchcủa du lịchcótráchnhiệmtrongquảnlýđiểm di sảnvănhóa Kinhtếvàviệclàmchocộngđồng Góp phần bảo tồn di sản văn hóa (và tự nhiên) Traoquyềnchocộngđồngđịaphươngtrongquátrìnhpháttriển Nhiều trải nghiệm thú vị hơn cho khách du lịch Nguồnảnh: http://www.fotosearch.com/photos-images/tour-guide.html http://www.restoration-people.com/restoration-people-news/ Pixabay, www.pixabay.com

23. Nhữngnội dung chínhápdụng du lịchcótráchnhiệmtrongquảnlýđiểm di sảnvănhóa Quy hoạch điểm di sản văn hóa theo hướng bền vững CHỦ ĐỀ 2 Phát triển các sản phẩm di sản văn hóa có trách nhiệmCHỦ ĐỀ 5 Thuyết minh vàtruyềnthôngcótráchnhiệmcácgiátrị di sảnvănhóa CHỦ ĐỀ 3 Tàichínhbềnvữngchoquảnlý di sảnvănhóaCHỦ ĐỀ 6 Bảotồn di sảnvănhóavàquảnlýtácđộngcủa du lịchCHỦ ĐỀ 4 Nguồnảnh: Pixabay, www.pixabay.com

24. BÀI 9. THỰC HÀNH TỐT DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM ĐỐI VỚI CÁC ĐIỂM DI SẢN VĂN HÓA TẠI VIỆT NAM CHỦ ĐỀ 2. QUY HOẠCH ĐIỂM DI SẢN VĂN HÓA THEO HƯỚNG BỀN VỮNG Nguồnảnh: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Ngomon2.jpg

25. Thảoluận: Vaitròvàtầmquantrọngcủacáckếhoạchquảnlýđiểm di sảnvănhóalàgì? Nhữngkếhoạchliênquanthếnàotớipháttriểnbềnvững? Chuyệngìsẽxảyranếumộtđiểm di sảnvănhóakhôngcóhoặcthựchiệnkhônghiệuquảkếhoạchquảnlý?

26. Vấn đề là gì? • Cáckếhoạchbảotồn di sảnvănhóathườngkhôngđượcxâydựnghoặckhôngrõràng • Cácquyhoạch di sảnvănhóathườngkhôngcósựphốihợpvàkhônglồngghépvớicáclĩnhvựckhác • Cáckếhoạchtăngtrưởngkinhtếthườngđượcưutiênhơnlàcáckếhoạchbảotồn di sản Nguồnảnh: http://www.flickr.com/photos/marfis75/404887342/

27. Vaitròvàtầmquantrọngcủacáckếhoạchquảnlýđiểm di sảnvănhóa • Hướngdẫnhoạtđộnghàngngàyvàcôngtácthuyết minh mộtcáchliêntục • Cânbằngviệcduytrì/ nângcaotínhthốngthấtcủa di sản qua việcmangđếnlượng du kháchđủđểđápứngcácyêucầuvềlợinhuận • Mụctiêu: • Duytrìsựhàihòavàthốngnhấtcủađiểm di sản • Bảotồncácgiátrịvănhóatrọngđiểmcủađiểm di sản • Xácđịnhcácvấnđềvềquảnlý • Thúcđẩyvaitròcủacácbênliênquanđểxâydựngmộtchiếnlượcquảnlýchophépđiểm di sảnđápứnghiệuquảcácloạitháchthứckhácnhau Cácmốiquantâmchínhtrongquảnlýđiểm di sảnvănhóacótráchnhiệm: • Chấtlượngvàtínhchânthựccủasảnphẩm • Tínhkhảthivềtàichính • Sựthamgiacủacácbênliênquan • Quảnlýcáctácđộngtiêucực

28. Giảm các tác động đối với môi trường địa phương và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân địa phương Đảm bảo tốt hơn việc các hoạt động di sản văn hóa đáp ứng được các cơ hội và xu hướng thị trường Đảm bảo hơn việc các điểm di sản văn hóa đạt được các tiêu chuẩn và mục tiêu về pháp lý, xã hội, và kinh doanh Đảm bảo hơn việc hình thức du lịch được phát triển đem lại thu nhập cho người dân địa phương và bảo tồn các lợi ích Các bên liên quan tham gia nhiều hơn và có nhiều quyền hạn hơn khi thông tin về phát triển điểm văn hóa di sản Lợiíchcủaviệcquyhoạch di sảnvănhóatuântheocácnguyêntắc du lịchcótráchnhiệm

29. QUY HOẠCH ĐIỂM DI SẢN VĂN HÓA • Được hướng dẫn bởi một kế hoạch quản lý điểm di sản văn hóa tổng thể • Có sự tham gia và xây dựng các mối quan hệ cộng tác • Áp dụng phương pháp tiếp cận liên ngành và theo khu vực Cácnguyêntắcthựchànhtốttrongquyhoạchđiểm di sảnvănhóacótráchnhiệm

30. Nguyêntắc 1. Địnhhướngtheomộtkếhoạchquảnlýđiểm di sảnvănhóatoàndiện • Cácđiểm di sảnvănhóađượcquyhoạchtốtcóthểthúcđẩyđầutưvàtăngtrưởng • Sựpháttriểnnàysẽkhôngthểđạtđượcthông qua quyhoạchtruyềnthốngvàthiếusựphốihợp • Quyhoạchđiểm di sảnvănhóacósựlồngghépgiúpquảnlýcácnhucầukhácnhaubằngcáchliênkếtviệcbảotồn di sảnvănhóavớipháttriểnmôitrườngvàkinhtếxãhội Nguồnảnh: http://www.flickr.com/photos/33151788@N04/4556006631/

31. Thựchànhtốt du lịchcótráchnhiệmtrongxâydựngquyhoạchđiểm di sảnvănhóa

32. Cácbướcchínhtrongápdụngkếhoạchquảnlýtíchhợpđiểm di sảnvănhóa LẬP KẾ HOẠCH DI SẢN VĂN HÓA KIỂM TRA – GIÁM SÁT CHỈNH SỬA – ÁP DỤNG • Phân tích tình huống • Xây dựng các mục tiêu, nội dung và cấu trúc của bản kế hoạch • Xác định kế hoạch làm việc CẢI THIỆN LIÊN TỤC • Chuẩn bị giám sát • Xây dựng các chỉ số giám sát • Tầm nhìn và mục tiêu • Các lĩnh vực hành động, mục tiêu, chiến lược, và các vấn đề

33. Cácthànhphầnquantrọngcủamộtkếhoạchquảnlýtíchhợpđiểm di sảnvănhóa

34. Lồngghépcácyếutốbềnvữngtrongquyhoạch: Vănhóaxãhội 1/3 CÁC VẤN ĐÈ VĂN HÓA XÃ HỘI Bảo tồn tính thống nhất hình ảnh của một địa điểm Xác định, đánh giá và dẫn chứng tài liệu các giá trị di sản văn hóa Bảo tồn, khôi phục và duy trì các di sản văn hóa chân thực và bảo vệ các giá trị sử dụng truyền thống Bảo tồn các giá trị phi vật thể Điều chỉnh các bước xây dựng mới trong khu vực điểm di sản và ứng dụng thận trọng các khu nhà vào các giá trị sử dụng mới Kiểm soát giao thông Khả năng di động / dễ tiếp cận trong khu vực văn hóa đối với các thế hệ / nhóm xã hội An ninh cho các khu nhà Bản sắc văn hóa cho cộng đồng Thuyết minh di sản chân thực (bao gồm truyền thông và tiếp thị) MỤC TIÊU Bảotồnvàpháthuymộtcáchchânthựccácgiátrị di sảnvănhóavậtthểvà phi vậtthểcủamộtđịaphươngvớitấtcảlợiíchcủanó.

35. Lồngghépcácyếutốbềnvữngtrongquyhoạch: Môitrường 2/3 MỤC TIÊU Khảnăngthíchứngcủacác di sảnvănhóavậtthểđốivớicácyêucầuvềmôitrườngvàgiảmthiểucáctácđộngtiêucực.

36. Lồngghépcácyếutốbềnvữngtrongquyhoạch : Kinhtế 3/3 CÁC VẤN ĐỀ VỀ KINH TẾ Việc làm trong các trung tâm văn hóa / cho người dân Sức sống và khả năng tồn tại (hỗn hợp các hoạt động kinh tế; hỗn hợp các cửa hiệu) Khả năng tiếp cận Tổng quan các nhu cầu địa phương Các biển hiệu thương mại ở nơi công cộng Cân bằng hoạt động du lịch với nhu cầu của người dân MỤC TIÊU Thu hútvàgìngiữtổnghòacáchìnhthứchoạtđộngkinhtếđápứngnhucầucủacộngđồngđịaphươngvà du khách, tôntrọngđặctínhcủatrungtâmlịchsử.

37. Quyhoạchcơsởtrongthựctiễnhiệuquả: Hiếnchương ICOMOS

38. Sửdụngphươngpháp PUP trongquyhoạchđiểm di sảnvănhóa • Quátrìnhthamvấnvớisựthamgiatíchcựccủacácbênliênquan • Kiếnthứcrộng, chuyênmônvững, kỹnăngquảnlýsựthamgiacủacácchuyêngiamangđếnnhiềuyếutốthuậnlợi

39. Giaiđoạn 1. Chuẩnbịlậpkếhoạch

40. Giaiđoạn 2. Lậpkếhoạchchođiểm di sản

41. Giaiđoạn 3. Viếtbáocáokếhoạchquảnlýdi sảnvănhóa

42. Nguyêntắc 2. Cósựthamgiavàhợptáctrongquyhoạchđiểm di sảnvănhóa • Quyhoạchđiểm di sảnvănhóathườngliênquanđếncácbênkhácnhautừcấpđịaphươngđếncấpquốctế • Tuynhiênmỗibênliênquanthườngcómụctiêukhácnhau • Sựthamgiacôngbằngvàrộngrãivàoquyhoạchđiểm di sảnvănhóađảmbảođạtđượctấtcảcácmụctiêuvàítthấyảnhhưởngcủacáctácđộngtiêucực

43. Lĩnhvựcquantâmcủacácbênliênquantrongquyhoạchđiểm di sảnvănhóa

44. Xâydựngdựatrênđiểmmạnhcủacácbênliênquan

45. LợiíchcủasựhợptácvàthamgiarộngrãicủacácbênliênquanLợiíchcủasựhợptácvàthamgiarộngrãicủacácbênliênquan

46. Lờikhuyênđểcóđượcsựthamgiacủacácbênliênquantrongquyhoạchđiểm di sảnvănhóa 1 2 Lôikéocácbênliênquansớmthamgiavàoquátrình (đặcbiệttrongquátrìnhlậpsơđồvănhóavàxácđịnhcáclựachọnpháttriển du lịch) Khuyếnkhíchhợptácrộngrãithông qua một ban chỉđạođaphươngthamgiatíchcựcvàoviệcthiếtlậpcácmụctiêuquyhoạch, mụctiêu, chiếnlượcvàcáchoạtđộng 3 Thúcđẩysựđónggópliêntụccủacácbênliênquanvàoquyhoạchvàpháttriểnthông qua cáccuộchọpthườngxuyên, côngkhaivà qua cáchộithảo, diễnđàn

47. Cáclĩnhvựccụthểcộngđồngcóthểthamgiatrongquyhoạchđiểm di sảnvănhóa • Xácđịnhcộngđồngmuốnnhậnđượcgìtừ du lịch • Xácđịnhloạihình du lịchphùhợpvớilốisốngcủadânđịaphương • Tạothuậnlợichoquátrìnhthựchiện • Chứngtỏkhảnăngquảnlýđiểm di sảnnhằmtốiđahóacáctácđộngtíchcựcvàtránhcáctácđộngtiêucực • Thiếtlậpcácmốiquanhệhợptácgiữacộngđồngvàchuyêngiađểxâydựngnănglực, cácchươngtrìnhtraođổinhậnthứcvàthông tin

48. Nguyên tắc 3. Áp dụng phương pháp tiếp cận vùng đa ngành trong quy hoạch điểm di sản văn hóa • Kế hoạch này sẽ không bền vững nếu nókhông phù hợp vớiquy hoạch và chính sách ở cấp cao hơn có liên quan • Xemxétcácthỏathuậnchínhthứccủaphápluậttrongviệcchỉđịnhkhuvựcvàkhẳngđịnh ý nghĩacủachúng • Thiết lập mục đích và mục tiêu quantrọnghơncủakếhoạchquảnlý Kếhoạch quản lý điểm di sản văn hóa phù hợp tại đây

49. Ápdụngphươngpháptiếpcậnvùngtrongquyhoạchvàquảnlýđiểm di sảnvănhóa • Cácđiểm di sảnvănhóabịảnhhưởngbởicácquyếtđịnh, hoạtđộngvàbênngoài • Kếhoạchquảnlýđiểm di sảnvănhóaphảixemxétđếncáctácđộngbênngoàiranhgiớicủanó • Đặcbiệtquantrọngkhicácchínhquyềnkhácquảnlýcáckhuvựcbênngoài • Đểthànhcôngnóichungnênxemviệclậpkếhoạchquảnlýđiểm di sảnvănhóalànhằmmụcđíchxâydựngmôhìnhpháttriểnbềnvững Nguồn ảnhPixabay, www.pixabay.com

50. 3 vấnđềtrọngtâmtrongphốihợpkhuvực 1 2 Phối hợp hoặc liên kết kế hoạch quản lý điểm di sản văn hóa với quá trình phát triển của địa phương và các hoạt động của cơ quan, tổ chức khác trong khu vực. Trongkếhoạchquảnlýđiểm di sảnvănhóaphải xác định và giải quyết các nguyện vọng và nhu cầu của cộng đồng địa phương xung quanh các điểm di sản văn hóa (cũng như những người sống trong đó) 3 Kết hợp các bên liên quan trong quy hoạch điểm di sản văn hóa và sử dụng tương thích, trongcácchươngtrình giáo dục, diễngiảivàcácchươngtrìnhcósựthamgiacủacộng đồng