TREŚĆ

1. SPOŁECZEŃSTWOGEOINFORMACYJNEJerzy GaździckiOdczyt w Komisji Geoinformatyki PAU Kraków, 10 grudnia 2003

2. TREŚĆ • Wstęp • Społeczeństwo obywatelskie • Społeczeństwo informacyjne • Geoinformacja w społeczeństwie informacyjnym • Infrastruktury geoinformacyjne • Zakończenie

3. Każdemu zapewnia się wolność … pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

4. SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE • Obywatele z własnej inicjatywy tworzą odpowiadające im formy życia gospodarczego, społecznego i kulturalnego • Ingerencja władzy politycznej w ich życie jest ograniczona do minimum • Działalność pozarządowych organizacji jest podstawą kształtowania świadomych postaw obywatelskich

5. SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE • Celem jest zapewnienie każdemu członkowi społeczeństwa możliwości tworzenia, uzyskiwania, użytkowania i dzielenia z innymi informacji i wiedzy • We współczesnych krajach postindustrialnych cel ten jest osiągany za pomocą technologii telekomunikacyjnych i informatycznych • Pojęcie to podlega ewolucji pod względem aspektów ekonomicznych i społecznych

6. PODSTAWOWE RELACJE • Społeczeństwo obywatelskie sprzyja rozwojowi demokracji • Społeczeństwo informacyjne sprzyja rozwojowi społeczeństwa obywatelskiego • Sprzężenia zwrotne

7. DZIAŁANIA NA RZECZ ROZWOJU SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO • Poziom globalny • Poziom europejski • Poziom krajowy

8. POZIOM GLOBALNY • Działalność pod egidą ONZ • World Summit on the Information Society, 10-12 grudnia 2003, Genewa • Dwa ważne dokumenty:deklaracja zasad oraz plan działań

9. DEKLARACJA ZASAD • My, przedstawiciele narodów świata, zgromadzeni w Genewie … deklarujemy nasze wspólne pragnienie i zobowiązanie budowy, ukierunkowanego na ludzi, globalnego społeczeństwa informacyjnego, w którym każdy może tworzyć, uzyskiwać, użytkować oraz dzielić z innymi informację i wiedzę, ułatwiając osobom, społecznościom i narodom korzystanie z posiadanego potencjału dla trwałego polepszenia jakości życia …

10. PLAN DZIAŁAŃ: PARTNERZY

11. PLAN DZIAŁAŃ: KIERUNKI (1) • Promowanie technologii teleinformatycznych dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego • Tworzenie infrastruktury teleinformatycznej jako podstawy społeczeństwa informacyjnego • Udostępnianie informacji i wiedzy • Upowszechnianie umiejętności korzystania z technologii teleinformatycznych oraz stosowania ich do celów edukacyjnych • Zapewnianie poufności i bezpieczeństwa w zakresie technologii teleinformatycznych • Tworzenie prawnych i instytucjonalnych warunków ułatwiających rozwój społeczeństwa informacyjnego

12. PLAN DZIAŁAŃ: KIERUNKI (2)Szerokie stosowanie aplikacji teleinformatycznych w zakresie: • Administracji publicznej (e-government) • Gospodarki (e-business) • Nauczania (e-learning) • Zdrowia (e-health) • Zatrudnienia (e-emloyment) • Rolnictwa (e-agriculture) • Nauki (e-science)

13. POZIOM EUROPEJSKI • Działalność koordynowana przez Komisję Europejską – Dyrektoriat Generalny Społeczeństwa Informacyjnego • eEurope 2002 – rozwój technologii teleinformatycznych • eEurope 2005: An Information Society for All – stymulowanie rozwoju usług i treści przy zapewnieniu dostępu do infrastruktury • eEurope +2003 – dla państw kandydujących

14. POZIOM KRAJOWY • ePolska – Plan działań na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata 2001-2006 • Strategia informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej – ePolska; tematy priorytetowe: a)powszechny internet szerokopasmowy dla szkół, b)administracja publiczna dla społeczeństwa informacyjnego, c)polskie treści w internecie, d)powszechna edukacja w internecie

15. PROJEKTOWANE BAZY DANYCH ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Z KOMPONENTEM GEOINFORMACYJNYM • Centralne bazy Ministerstwa Środowiska: Bank HYDRO, System Gospodarki i Ochrony Bogactw Naturalnych MIDAS, Centralny Bank Danych Geologicznych i Baza Koncesji Górniczych • Nowa Księga Wieczysta Ministerstwa Sprawiedliwości • Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli (IACS) Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

16. USTAWA O DOSTĘPIE DO INFORMACJI PUBLICZNEJ • Każdemu przysługuje prawo dostępu do informacji publicznej, tj. informacji o sprawach publicznych • Od zainteresowanego nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego • Dostęp jest w zasadzie bezpłatny

17. PROJEKT USTAWY O INFORMATYZACJI DZIAŁALNOŚCI PODMIOTÓW REALIZUJĄCYCH ZADANIA PUBLICZNE • Plan Informatyzacji Państwa • Projekty o publicznym zastosowaniu • Systemy teleinformatyczne używane do realizacji zadań publicznych • Rejestry publiczne • Wymiana informacji w formie elektronicznej między podmiotami publicznymi

18. GEOINFORMACJA W INFORMACJI PUBLICZNEJ • Dyrektoriat Generalny Społeczeństwa Informacyjnego KE: ponad 50% wartości ekonomicznej informacji publicznej w UE przypada na geoinformację • Federalny Komitet Danych Geograficznych USA: około 80% danych publicznych zawiera komponent przestrzenny

19. WARTOŚĆ EKONOMICZNA* RODZAJÓW • INFORMACJI PUBLICZNEJ W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ • W ROKU 1999 • (w miliardach EURO) • Informacja: • kulturowa 3,9 • usługowa 9,4 • ekonomiczna i socjalna 11,7 • inna 7,4 • Geoinformacja • (geodezja, kartografia, • kataster, środowisko) 35,8 • Razem 68,2 • *Wartość produktów i uslug uzyskiwanych na podstawie informacji publicznej ( Pira International, 2000).

20. SPOŁECZEŃSTWO GEOINFORMACYJNE • Społeczeństwo, które szeroko korzysta z geoinformacji uzyskiwanej za pomocą powszechnie dostępnych usług infrastruktury geoinformacyjnej (infrastruktury danych przestrzennych)

21. GEOINFORMACYJNE SYSTEMY I INFRASTRUKTURY INFRASTRUKTURA GEOINFORMACYJNA (SDI) SPOŁECZEŃSTWO TERYTORIUM GRUPA UŻYTKOWNIKÓW TEMATYKA SYSTEM GEOINFORMACYJNY (GIS)

22. DEFINICJA SDI • Infrastruktura geoinformacyjna (SDI): • jest zespołem środków technicznych, politycznych i ekonomicznych oraz przedsięwzięć instytucjonalnych, które ułatwiają dostęp do danych przestrzennych oraz korzystanie z nich, • służy do wyszukiwania, oceny, transferu i stosowania tych danych przez ich użytkowników i producentów na wszystkich poziomach administracji publicznej, sektora gospodarczego, sektora społecznego (nonprofit) oraz środowiska naukowego, a także przez obywateli w ogólności.

23. The Big Picture View SDIs supportinguser needs User Applications drawing on & supporting SDIs Regional/ Multi-national E-Gov & E-Business Homeland Security Disaster Management Land Tenure Health Monitoring Market Development and … many others National Global Standards supporting Infrastructure & Applications ISO, OGC, National State, local

24. GSDI Key Components • METADATA documentation • CLEARINGHOUSE (Catalogue) for discovery and access • Interoperability STANDARDS for data and technology • Set of globally consistent CORE data • Enabling interoperable TECHNOLOGIES • Ability to integrate logically-consistent collections of other GEODATA • Collaborative working RELATIONSHIPS

25. Demographic Flood Zones Cadastral Landcover Transportation Core Data Hydrography Government Units Biological Elevation Economic Geodetic Control Social Imagery Access, Sharing, Interoperability and Relationships to Contribute to a more Stable Sustainable World Other Thematic Data

26. Standards- based software Interfaces, data content models, and operational agreements A View of GSDI Portals, Projects, and Programs Applications and Models Access & Discovery Services Data Sources

27. How Do OrganizationsImplement a SDI • Technical: • Document data using Metadata Standard (ISO Standard) • Publish metadata (and data) in the GSDI Clearinghouse Network • Use interoperable specifications and interfaces • Promote integration of core data

28. How Do OrganizationsImplement a SDI • Institutional: • Use Clearinghouse as a resource for sharing data • Leverage resources to gain maximum value of investments • Ensure data is shared with users to greatest extent allowable • Minimize duplication • Use spatial data to enhance government and business decision processes ( E-gov ) • Integrate activities to serve multiple objectives • Coordinate and build partnerships within and among nations

29. How Do We Make It HappenGlobally? • Develop our national and multinational efforts according to international standards, and engage with participating nations • Support Regional SDI’s and regional collaboration • Pool our resources to exchange best practices and technologies

30. Spatial Data Infrastructures What are some Outcomes? • A way to preserve investments in data and technology for reuse in future years • Implementation of proven data and technology practices: • Metadata • Clearinghouse • Data Standards • Geoprocessing Interoperability • Partnerships and networks for local to global data sharing and collaboration

31. CHARAKTERYSTYKA ESDI Inicjatywa INSPIRE zmierza do utworzenia Europejskiej Infrastruktury Danych Przestrzennych (ESDI) dostarczającej użytkownikom zintegrowane usługi geoinformacyjne, np. w zakresie wizualizacji i łączenia informacji oraz dokonywania analiz przestrzennych i czasowych. Usługi te powinny umożliwiać użytkownikom wyszukiwanie i uzyskiwanie geoinformacji w sposób interoperacyjny dla różnych celów, korzystając z różnych źródeł na poziomach od lokalnego do globalnego. ESDI obejmie odpowiednią politykę i organizację, dane i technologie, standardowe mechanizmy przekazu oraz finansowe i ludzkie zasoby, które niezbędne są do tego, aby zaspokojone zostały potrzeby wszystkich użytkowników geoinformacji. Zintegrowane usługi geoinformacyjne realizowane będą w sieci baz danych powiązanych wspólnymi standardami i protokółami.

32. INSPIRE architectural vision The architecture envisioned by INSPIRE deploys interoperable services that will help to produce and publish, find and access, and eventually, use and understand geographic information over the internet across the European Union and Accession Countries at local, national, and European levels.

34. Recommendations for framework legislation • Recommendation 1: General • It is the responsibility of each Member State to install and operate a national spatial data infrastructure. • Recommendation 2: Architecture • INSPIRE shall be built upon national spatial data infrastructures. • Adopt the proposed architecture model • Priorities should be given to the following uses: • find geographic information, • view geographic information, • access the information, • translation of queries and/or results of queries, • e-commerce. • Each country participating to INSPIRE shall set-up and maintain at least one catalog server on which metadata about reference and thematic geographic information is publicly available.

35. Recommendations for framework legislation • Recommendation 3: Standards • Reference system • Internet as medium • Metadata, Catalog services (ISO-OGC oriented) • Transfer of geographic information (GML 3.0, standards for coverage data • Recommendation 4: Technical design • All data models and architectural components shall be documented with the Unified Modelling Language (UML) [ISO/TS 19103] • Recommendation 5: Certification • Each country shall have authoritative coordinate transformation services; • Certification shall be required for reference system transformation services; • Certification shall be required for cartographic projection calculation services.

36. Harmonogram działań • Faza przygotowawcza - przed zatwierdzeniem dyrektywy programu • Faza przejściowa - tworzenie warunków do formalnego wdrożenia • Faza wdrożenia - wdrażanie oraz monitorowanie programu

37. Ramowy zakres dyrektywy • Cel i zakres ESDI • Opis danych przestrzennych • Prawa dostępu do danych • Zasady wdrożenia systemu • Zagadnienia monitorowania i raportowania

38. ROLA PAŃSTWA CZŁONKOWSKIEGO Każde uczestniczące państwo odpowiada za utworzenie i funkcjonowanie państwowej infrastruktury geoinformacyjnej obejmującej metadane, dane podstawowe (referencyjne) i tematyczne (środowiskowe). Dane te mają być dostępne elektronicznie z zastosowaniem usług katalogowych oraz wizualizacyjnych ... (INSPIRE)

39. OCENA STANU PRZEDSIĘWZIĘĆ WIĄŻĄCYCH SIĘ Z INFRASTRUKTURĄ GEOINFORMACYJNĄ • studia i koncepcje • projekty • próby • inicjatywy • pilotaże • częściowe/pełne funkcjonowanie • dalszy rozwój

40. KRYTERIA INICJATYWY SDI • istnienie i dostępność strategii tworzenia infrastruktury • skuteczna koordynacja • szerokie zainteresowanie i uczestnictwo • promocja (popularyzacja, dokumentacja, dostęp) • finansowanie (realne środki, konkretny plan) • partnerstwo (umowy o współpracy)

41. Oficjalne stanowisko ... ... Przygotowany został ...obszerny raport ujawniający unijnym partnerom po raz pierwszy bardzo wysoki poziom zaawansowania polskiej infrastruktury informacji przestrzennej, który znacznie wyprzedza końcowe oczekiwania autorów projektu INSPIRE ... Infrastrukturą informacji przestrzennej w dużym uproszczeniu jest wszystko to co pozwala uzyskać taką informację, po to aby ją zamieścić w jednolitym systemie informatycznym, przetwarzać i udostępniać. Polska wyprzedziła znacznie inne kraje w pozyskiwaniu informacji (ośrodki dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej), jej aktualności (obowiązek zgłaszania i przekazywania robót), jakości (sprawdzanie operatów przy odbiorze) i rozległości zakresu (obowiązek inwentaryzacji i koordynacji technicznego uzbrojenia terenu). Równolegle jednak na modłę trendów zachodnioeuropejskich zorganizowano kilkadziesiąt standardowych systemów informacji o środowisku i jego zagrożeniach ... I wyniki badania opinii środowiska...

42. Czy w Polsce przeszkodą w tworzeniu infrastruktury geoinformacyjnej jest brak realistycznych programów rozwoju?

43. Czy w Polsce przeszkodą w tworzeniu infrastruktury geoinformacyjnej jest brak środków ekonomicznych?

44. Czy w Polsce przeszkodą w tworzeniu infrastruktury geoinformacyjnej jest brak danych odpowiedniej jakości?

45. Czy w Polsce przeszkodą w tworzeniu infrastruktury geoinformacyjnej jest brak koordynacji i współdziałania?

46. Czy w Polsce przeszkodą w tworzeniu infrastruktury geoinformacyjnej jest wadliwe prawo?

47. Czy w Polsce przeszkodą w tworzeniu infrastruktury geoinformacyjnej jest niewłaściwa standaryzacja?

48. Czy w Polsce przeszkodą w tworzeniu infrastruktury geoinformacyjnej jest trudny dostęp do danych (cena)?

49. Czy w Polsce przeszkodą w tworzeniu infrastruktury geoinformacyjnej jest przestarzałe szkolnictwo niedostosowane do potrzeb rynku pracy?

50. Inne przeszkody w tworzeniu infrastruktury geoinformacyjnej określone przez specjalistów uczestniczących w badaniu opinii środowiska • Brak dostatecznie wyszkolonych specjalistów - praktyków w dziedzinie geoinformacji, w tym programistów, operatorów i administratorów systemów. • Brak motywacji do korzystania z dostępnych studiów uzupełniających i podyplomowych. • Niedostateczna popularyzacja systemów geoinformacyjnych. • Negatywny stosunek decydentów do tworzenia infrastruktury geoinformacyjnej. • Scentralizowany, rozdzielczo-nakazowy system zarządzania geodezją. • Partykularne interesy, po części wiążące się z korupcją.