1 / 55

D  wiĘk w multimediach

D  wiĘk w multimediach. Ryszard Gubrynowicz Ryszard.Gubrynowicz@pjwstk.edu.pl. Wykład 2. Dźwięki mowy. Badanie dźwięków mowy określonego języka: Jak powstają ? Czym się charakteryzują ? Jakie są między nimi współzależności ? Jakie spełniają funkcje ?.

dori
Download Presentation

D  wiĘk w multimediach

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. DwiĘk w multimediach Ryszard Gubrynowicz Ryszard.Gubrynowicz@pjwstk.edu.pl Wykład 2

  2. Dźwięki mowy • Badanie dźwięków mowy określonego języka: • Jak powstają ? • Czym się charakteryzują ? • Jakie są między nimi współzależności ? • Jakie spełniają funkcje ?

  3. Dziedziny wiedzy obejmujące dwustronną komunikację werbalną Fonetyka artykulacyjna Fonetyka percepcyjna Fonetyka akustyczna

  4. Podstawy opisu i klasyfikacji dźwięków mowy Opis artykulacyjny Opis akustyczny Opis percepcyjny

  5. Fonetyka artykulacyjna Przedmiotem fonetyki artykulacyjnej jest opisanie mechanizmu powstawania dźwięków mowy w narządzie artykulacyjnym człowieka.

  6. Fonetyka akustyczna • Koncentruje się na analizie fizycznych własności dźwięków mowy promieniowanych wokół osoby mówiącej. • Badanie dźwięków mowy odbywa się przy zastosowaniu fizycznych metod analizy sygnałów akustycznych. • Jednocześnie poszukuje powiązań istniejących między czynnością artykulacyjną i wytworzonym sygnałem mowy

  7. Fonetyka percepcyjna • Bada percepcję dźwięków mowy, na poziomie układu centralnego. • W badaniach stosowane są metody analizy subiektywnej oceny własności sygnałów akustycznych, zrozumiałości mowy itp.

  8. Układ akustycznyźródło –ośrodek-odbiornik

  9. Anatomia i akustyka narządu artykulacyjnego

  10. Narząd artykulacyjny człowieka

  11. Narząd artykulacyjny w akcji „Le boulanger dit onze bieres”

  12. Fałdy głosowe Podniebienie miękkie Podniebienie twarde Język Zęby Wargi Elementy narządu artykulacyjnego uczestniczące w formowaniu sygnału mowy

  13. Źródłem energii promieniowanej podczas mówienia są płuca. Podobnie jak ma to miejsce w instrumentach muzycznych dętych – źródłem energii niesionej przez dźwięk są płuca osoby grającej

  14. Funkcjonalny schemat organu mowy

  15. Układ oddechowy- płuca

  16. Układ oddechowy - tchawica

  17. Cykle oddechowe: proporcje czasowe Max pojemność płuc – ok. 7 litrów Pojemność minimalna – 2 litry stale w płucach. Objętość powietrza wymieniana podczas każdego cyklu oddechowego – 0.5 l Częst. oddychania w stanie spoczynku – 12-20 cykli na minutę

  18. Przebieg zmian objętości powietrza w płucach VC – pojemność spoczynkowa

  19. Źródłem pobudzającym tor głosowy mogą być: • fałdy głosowe – modulują w sposób regularny przepływ powietrza wychodzącego z płuc, • szczelina utworzona w torze głosowym - powoduje powstanie zawirowań, • przeszkoda (zęby) – j.w. • krótkotrwały impuls powietrza – powstaje w wyniku nagłego otwarcia toru głosowego, po chwilowym zwarciu w określonym miejscu toru głosowego.

  20. Głośnia+fałdy głosowe+tchawica Przekrój pionowy

  21. Fałdy głosowe – widok z góry

  22. Faza oddechu Faza fonacji Fałdy głosowe w akcji

  23. Rozkład ciśnień powietrza w torze głosowym

  24. Aerodynamika fałdów głosowych

  25. Instrumenty muzyczne stroikowe Działają na podobnej zasadzie jak fałdy głosowe Harmonijka ustna

  26. T0 Przebieg zmian prędkości objętościowej strugi powietrza u wylotu głośni T0=1/F0

  27. Mechaniczny model źródła pobudzenia krtaniowego Model 1-masowy Model 3-masowy m – masa fałdów głosowych k – sprężystość fałdów b – stratność w ruchu fałdów

  28. Funkcjonalny model źródła krtaniowego

  29. Wzór na częstotliwość drgań fałdów głosowych m – masa fałdów K – sztywność (napięcie) fałdów K* - sztywność aerodynamiczna

  30. Widmo przebiegu piłokształtnego Aproksymacja przebiegu zmian prędkości objętościowej strugi powietrza płynącego przez głośnię

  31. Widmo pobudzenia krtaniowego Obwiednia widma opada z częstotliwością –12 dB/okt

  32. Zmiana średniej częstotliwości tonu krtaniowego w funkcji wieku Skąd się biorą różnice? Średnia długość fałdów: noworodki – 5 mm dzieci – 10-13 mm kobiety –11-15 mm mężczyźni – ok. 20 mm Masa drgających fałdów jest proporcjonalna do ich długości

  33. Przebieg zmian częstotliwości F0 w zdaniu „Czy mógłby pan...”

  34. Przebieg F0 z opisem fonetycznym

  35. Narząd artykulacyjny jako układ akustyczny Jest on swoistego rodzaju układem akustycznym, w którym można wyróżnić dwa podstawowe elementy:a) źródło pobudzająceb) tor głosowy stanowiący w swej istocie rurę o zmiennym przekrojuwypełnioną powietrzem – w torze tym rozchodzi się fala płaska

  36. Formowanie sygnału mowy

  37. Akustyczny model toru głosowego

  38. Rezonanse stratnej rury cylindrycznej o długości 17.5 cm formanty

  39. Tor głosowy jako rura akustycznao zmiennej konfiguracji

  40. Dlaczego rezonanse w modelu 2 - rurowym są inne niż w 1 - segmentowym (sumaryczna długość w obu przypadkach jest taka sama)?

  41. Co się dzieje na granicy 2 segmentów cylindrycznych? (AkAk+1)

  42. Jak wygląda przybliżony kształt toru głosowego dla /a/ ? Funkcja powierzchni przekroju toru głosowego An

  43. Stosunek powierzchni Ak/Ak+1 a charakterystyka częstotliwościowa Nakładanie się fal padających i odbitych o różnym przesunięciu czasowym powoduje ich wielokrotne sumowanie (lub/i odejmowanie). Wielkość (amplituda) fal przenikających i odbitych zależy od stosunku powierzchni Ak/Ak+1. Stosunek tych powierzchni decyduje o charakterystyce częstotliwościowej układu cylindrów

  44. Przekroje samogłoskowe Samogłoska i Samogłoska I Samogłoska e Samogłoska u Samogłoska o Samogłoska a

  45. Miejsceartykulacji Wysokość artykulacji Miejsce i wysokość artykulacji długość toru głosowego - 17 cm długość odcinka cylindrycznego - 1 cm

  46. Wpływ położenia zwężenia na F1, F2, F3 dla konfiguracji /u/

  47. Charakterystyka rezonansów modelu samogłoski /a/

  48. F1 F2 F4 F3 Porównanie widm modelu i naturalnej samogłoski /a/ Częstotliwość [kHz] Liczba rezonansów w torze głosowym istotnych dla percepcji dźwięku samogłoskowego jest ograniczona i nie przekracza zazwyczaj 5-7

  49. Modelowanie toru głosowego za pomocą filtrów formantowych Funkcja promieniowania źródło Pojedyncze rezonatory F2 F3 F1

  50. Definicja formantu Maksima w charakterystyce częstotliwościowej toru głosowego wpływające na różnicowanie dźwięków mowy danego języka nazywamy formantami. Oznacza to, że nie każde maksimum w widmie danego dźwięku mowy musi być formantem.

More Related