230 likes | 400 Views
Taøi lieäu tham khaûo. Döông Tuaán Anh , Nguyeãn Trung Tröïc . Heä cô sôû döõ lieäu . NXB ÑHQG TPHCM , 2006, Elmasri and Navathe . Fundamentals of Databases System. 4 th edition. 1.1- Caùc khaùi nieäm cô baûn vaø ñònh nghóa.
E N D
Taøi lieäu tham khaûo • DöôngTuaánAnh, NguyeãnTrungTröïc. Heäcôsôûdöõlieäu. NXBÑHQGTPHCM, 2006, • Elmasri and Navathe. Fundamentals of Databases System. 4th edition
1.1- Caùc khaùi nieäm cô baûn vaø ñònh nghóa ÑN: Cô sôû döõ lieäu - CSDL (Database):Moät taäp coù toå chöùc caùc döõ lieäu coù lieân quan veà maët luaän lyù • Döõ lieäu (data)Caùc söï kieän coù theå ñöôïc ghi laïi vaø löu tröõ treân caùc phöông tieän maùy tínhDöõ lieäu ngaøy nay: caùc söï kieän, chöõ, hình aûnh, ñoà thò, aâm thanh, caùc ñoaïn phim coù yù nghóa trong moâi tröôøng cuûa ngöôøi söû duïng (NSD) • Coù toå chöùc (organized)Döõ lieäu coù caáu truùc ñeå deã daøng löu tröõ, thao taùc vaø truy xuaát bôûi NSD • Coù lieân quan (related)Döõ lieäu moâ taû lónh vöïc maø nhöõng NSD quan taâm vaø hoï coù theå söû duïng döõ lieäu ñeå traû lôøi caùc caâu hoûi coù lieân quan ñeán lónh vöïc ñoù
Caùc khaùi nieäm cô baûn vaø ñònh nghóa (tt) ÑN: Thoâng tin (information)Döõ lieäu ñaõ ñöôïc xöû lyù baèng moät caùch naøo ñoù maø noù coù theå laøm taêng söï hieåu bieát veà ngöôøi söû duïng noù Phaân bieät döõ lieäu vôùi thoâng tin: ÑN: Sieâu döõ lieäu (metadata)Döõ lieäu moâ taû caùc tính chaát hay caùc ñaëc tính cuûa döõ lieäu khaùc Sieâu döõ lieäu cho pheùp ngöôøi thieát keá CSDL vaø ngöôøi söû duïng bieát döõ lieäu naøo toàn taïi, yù nghóa cuûa döõ lieäu, vaø nhöõng ñieàu khaùc bieät giöõa nhöõng muïc döõ lieäu döôøng nhö töông töï
1.2- Caùc heä thoáng xöû lyù file truyeàn thoáng • Taäp trung vaøo nhu caàu xöû lyù döõ lieäu cuûa caùc phoøng ban rieâng bieät • Moãi chöông trình ñöôïc phaùt trieån theo yeâu caàu cuûa moãi phoøng ban • Khoâng coù keá hoaïch hay moâ hình daãn daét söï phaùt trieån cho öùng duïng cuûa toaøn coâng ty • Moãi chöông trình söû duïng moät soá file rieâng • File laø moät taäp caùc baûn ghi coù lieân quan Caùc nhöôïc ñieåm cuûa caùc heä thoáng xöû lyù file: • Söï phuï thuoäc cuûa chöông trình vaøo döõ lieäu • Söï truøng laép döõ lieäu • Giôùi haïn khaû naêng chia xeû döõ lieäu • Thôøi gian phaùt trieån chöông trình keùo daøi • Chi phí baûo trì chöông trình lôùn
1.3- Caùch tieáp caän CSDL • Quaù trình tieáp caän CSDL: • Caùc ñaëc tính cuûa moâ hình döõ lieäu xí nghieäp • Xaùcñònhdanhsaùchcaùcthöïctheåôûmöùccaohoãtrôïcaùchoaïtñoängtrongxínghieäp • Moätthöïctheå (entity) laømoätñoáitöôïng hay moätkhaùinieämcoùtaàmquantroïngñoáivôùicoângvieäc • Xaâydöïngmoâhìnhdöõlieäuchoxínghieäp : Moâhìnhñoàhoïabieåudieãncaùcthöïctheåvaøcaùcmoáiquanheägiöõachuùng • Cung caáp caùc thoâng tin höõu ích veà caùch thöïc hieän caùc chöùc naêng cuûa toaøn xí nghieäp vaø caùc raøng buoäc quan troïng • Nhaán maïnh tính toaøn veïn cuûa döõ lieäu vaø caùc quaù trình baèng caùch taäp trung vaøo caùc thöïc theå, caùc moái quan heä vaø caùc quy taéc nghiệp vụ
Caùch tieáp caän CSDL (tt) • CSDL quan heä (relational database)Döõ lieäu ñöôïc löu tröõ trong caùc baûngBaûng bieåu dieãn thöïc theå hoaëc moái quan heäMoãi coät cuûa baûng bieåu dieãn moät thuoäc tính cuûa thöïc theå • Hieän thöïc CSDL quan heä • Caùch tieáp caän CSDL coù nhieàu öu ñieåm so vôùi heä thoáng xöû lyù file truyeàn thoáng • Caàn toå chöùc noái maïng ñeå chia xeû döõ lieäu • Phaùt sinh yeâu caàu ñoái vôùi heä hoã trôï ra quyeát ñònh • Söï caàn thieát cuûa data warehouse – Caùc CSDL chöùa thoâng tin veà lòch söû vaø thoáng keâ • Söï caàn thieát cuûa caùc coâng cuï phaân tích xöû lyù tröïc tuyeán (On-line Analytical Processing)
1.4- ÖÙng duïng CSDL ÑN: ÖÙng duïng CSDL (database aplication)Chöông trình öùng duïng (hoaëc taäp caùc chöông trình coù lieân quan) ñöôïc söû duïng ñeå thöïc hieän moät loaït caùc thao taùc döõ lieäu thay cho NSD nhö theâm, xoùa, truy xuaát, caäp nhaät döõ lieäu Phaïm vi cuûa caùc öùng duïng CSDL • CSDL maùy tính caù nhaân • CSDL nhoùm maùy tính • CSDL phoøng ban • CSDL doanh nghieäp • Caùc ñieåm khaùc bieät: • Soá NSD • Kieán truùc CSDL • Kích thöôùc CSDL
1.5- Caùc öu ñieåm cuûa caùch tieáp caän CSDL • Söï ñoäc laäp cuûa chöông trình ñoái vôùi döõ lieäu • Giaûm thieåu dö thöøa döõ lieäu • Tính nhaát quaùn döõ lieäu cao • Khaû naêng chia xeû döõ lieäu cao • Hieäu suaát phaùt trieån öùng duïng cao • Deã chuaån hoùa • Chaát löôïng döõ lieäu cao • Khaû naêng truy xuaát vaø ñaùp öùng döõ lieäu cao • Chi phí baûo trì chöông trình giaûm
1.6- Caùc chi phí vaø maïo hieåm trong caùch tieáp caän CSDL • Nhu caàu veà nhaân löïc chuyeân moân • Chi phí vaø söï phöùc taïp cuûa vieäc caøi ñaët vaø baûo trì • Chi phí chuyeån ñoåi töø heä thoáng cuõ sang coâng ngheä CSDL môùi • Söï caàn thieát cuûa vieäc sao cheùp vaø khoâi phuïc döõ lieäu • Nhöõng xung ñoät trong toå chöùc
1.7- Caùc thaønh phaàn cuûa moâi tröôøng CSDL • Caùc coâng cuï hoã trôï thieát keá CSDL vaø caùc chöông trình öùng duïng (Computer-Aided Software Engineering - CASE) • Kho löu tröõ (repository) • Heä quaûn trò CSDL (Database Management System - DBMS) • CSDL (database) • Caùc chöông trình öùng duïng • Giao dieän NSD (user interface) • Ngöôøi quaûn trò döõ lieäu (data administrators) • Ngöôøi phaùt trieån heä thoáng (system developers) • NSD (end users)
1.8- Söï phaùt trieån cuûa caùc heä CSDL • 1960s: Caùc file truyeàn thoáng • 1970s: Moâ hình phaân caáp. Moâ hình maïng • 1980s: Moâ hình quan heä • 1990s: Moâ hình höôùng ñoái töôïng . Moâ hình ñoái töôïng – quan heä • 2000s: Caùc nhu caàu trong töông lai: • Khaû naêng quaûn lyù caùc kieåu döõ lieäu ngaøy caøng phöùc taïp • Söï phaùt trieån tieáp theo cuûa caùc ñaïi lyù chung (universal servers) • CSDL phaân boá hoaøn toaøn • Khaû naêng truy xuaát döõ lieäu baèng caùch ñaëc taû • Nhieàu coâng ngheä CSDL hoã trôï toát cho nhöõng NSD khoâng chuyeân moân
Kiến truùc 3 löôïc ñoà cuûa cô sôû döõ lieäu (tt) • Löôïc ñoà yù nieäm(giai ñoaïn phaân tích)Ñaëc taû chi tieát vaø ñoäc laäp vôùi coâng ngheä veà caáu truùc toång quaùt cuûa CSDLMetadata ñaëc taû cho löôïc ñoà khaùi nieäm ñöôïc ghi vaøo kho döõ lieäu (repository) hoaëc töø ñieån döõ lieäu (data dictionary) • Löôïc ñoà ngoaøi hoaëc khung nhìn cuûa NSD (giai ñoaïn phaân tích vaø thieát keá yù nieäm)Moâ taû luaän lyù veà moät soá phaàn cuûa CSDL do NSD yeâu caàu ñeå thöïc hieän moät vaøi nhieäm vuï • Löôïc ñoà trong hoaëc löôïc ñoà vaät lyù(giai ñoaïn thieát keá vaät lyù)Ñaëc taû caùch löu tröõ döõ lieäu töø löôïc ñoà khaùi nieäm vaøo boä nhôù thöù caáp
1.10- Quaù trình phaùt trieån CSDL Chu kyø soáng cuûa quaù trình phaùt trieån heä thoáng (System Development Life Cycle - SDLC): phöông phaùp truyeàn thoáng ñeå phaùt trieån, baûo trì vaø thay theá heä thoáng thoâng tin • Do caùc chuyeân gia veà heä thoáng thoâng tin söû duïng, bao goàm caùc nhaø thieát keát CSDL vaø laäp trình vieân • Input cuûa böôùc tröôùc laø output cuûa böôùc sau • Khoâng tuyeán tính: caùc böôùc coù theå choàng laép hoaëc song song • Coù söï phaûn hoài trôû veà böôùc tröôùc: caùc quyeát ñònh coù tröôùc coù theå ñöôïc söûa ñoåi • Moãi böôùc chöùa hoaït ñoäng coù lieân quan ñeán quaù trình phaùt trieån CSDL
SDLC • Löïa choïn vaø ñaët teân döï aùn • Phaân tích vieäc xöû lyù döõ lieäu hieän taïi • Phaân tích caùc chöùc naêng coâng vieäc chính vaø caùc nhu caàu CSDL • Chöùng minh veà nhu caàu ñoái vôùi CSDL môùi
SDLC (tt) • Khôûi ñoäng vaø laäp keá hoaïch cho döï aùn + Phaân tích + Thieát keá yù nieäm • Xaùc ñònh phaïm vi vaø caùc yeâu caàu veà döõ lieäu cho heä thoáng thoâng tin ñöôïc ñeà nghò • Phaân tích sô boä caùc yeâu caàu döõ lieäu ñoái vôùi caùc chöùc naêng coâng vieäc söû duïng chuùng • Phaùt trieån moâ hình döõ lieäu yù nieäm sô boä chöùa caùc thöïc theå vaø caùc moái quan heä • So saùnh moâ hình döõ lieäu yù nieäm sô boä vôùi moâ hình döõ lieäu xí nghieäp • Phaùt trieån moâ hình döõ lieäu yùnieäm chi tieát chöùa moïi thöïc theå, moïi thuoäc tính, moïi moái quan heä vaø moïi quy taéc nghieäp vuï • Laøm cho moâ hình döõ lieäu khaùi nieäm phuø hôïp vôùi caùc moâ hình khaùc cuûa heä thoáng thoâng tin • Xaây döïng caùc ñaëc taû cuûa CSDL yù nieäm
SDLC (tt) • Thieát keá luaän lyù • Phaân tích chi tieát caùc giao dòch, maãu bieåu, hieån thò vaø caùc yeâu caàu (caùc khung nhìn CSDL – Database View) • Töø caùc khung nhìn CSDL sang moâ hình CSDL yù nieäm • Xaùc ñònh raøng buoäc döõ lieäu, caùc yeâu caàu baûo maät • Thieát keá vaät lyù • Ñònh nghóa CSDL vôùi DBMS • Quyeát ñònh caùch toå chöùc vaät lyù cuûa döõ lieäu • Thieát keá caùc chöông trình xöû lyù döõ lieäu
SDLC (tt) • Hieän thöïc CSDL • Laäp trình vaø kieåm tra caùc chöông trình xöû lyù döõ lieäu • Hoaøn taát taøi lieäu veà CSDL vaø caùc höôùng daãn • Caøi ñaët CSDL vaø chuyeån CSDL töø heä thoáng cuõ sang • Baûo trì CSDL • Phaân tích CSDL vaø caùc öùng duïng CSDL, xem xeùt tính ñaùp öùng cuûa caùc yeâu caàu thoâng tin • Ñieàu chænh CSDL ñeå taêng hieäu quaû • Giaûi quyeát loãi trong CSDL vaø caùc öùng duïng CSDL, khoâi phuïc CSDL khi bò söï coá
SDLC (tt) • Öu ñieåm cuûa SDLC • SDLC laø caùch tieáp caän caáu truùc cao, coù phöông phaùp bao goàm nhieàu laàn kieåm tra vaø caân baèng baûo ñaûm moãi böôùc sinh ra keát quaû chính xaùc heä thoáng thoâng tin môùi hoaëc ñöôïc thay theá phuø hôïp vôùi heä thoáng cuõ • Nhöôïc ñieåm cuûa SDLC • Thôøi gian phaùt trieån keùo daøi, heä thoáng laøm vieäc chæ coù ñöôïc ôû cuoái quaù trình phaùt trieån
Caùch tieáp caän phaùt trieån heä thoáng thoâng tin thay theá Caùc phöông phaùp phaùt trieån öùng duïng nhanh (Rapid Application Development - RAD):Quaù trình trao ñoåi qua laïi giöõa caùc böôùc phaân tích, thieát keá vaø hieän thöïc nhanh choùng cho ñeán khi ñaït ñöôïc keát quaû mong muoán - RAD toát khi haàu heát nhu caàu CSDL ñaõ coù saün vaø caùc öùng duïng nghieâng veà truy xuaát döõ lieäu,khoâng phaùt sinh vaø söûa ñoåi CSDL Prototyping:Moät trong caùc phöông phaùp thoâng duïng cuûa RAD. Laø quaù trình trao ñoåi qua laïi cuûa phaùt trieån heä thoáng trong ñoù caùc yeâu caàu ñöôïc bieán ñoåi thaønh caùc heä thoáng laøm vieäc, caùc heä naøy ñöôïc lieân tuïc söûa ñoåi trong quaù trình laøm vieäc giöõa caùc nhaø phaân tích vaø NSD
Nhaân söï trong phaùt trieån CSDL • Ngöôøi phaân tích heä thoáng • Ngöôøi phaân tích CSDL • Ngöôøi söû duïng • Ngöôøi laäp trình • Ngöôøi quaûn trò döõ lieäu vaø CSDL • Chuyeân gia veà caùc kyõ thuaät khaùc nhö maïng, heä ñieàu haønh, thöû chöông trình vaø laäp taøi lieäu