ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΙΜΕΝΕΣ

1. ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΙΜΕΝΕΣ ΤΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ 2008-2015

2. ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

3. Οι εξελίξεις Στην Παγκόσμια Οικονομία • Μεγάλη οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, της Ινδίας και των χωρών της Άπω Ανατολής • Αύξηση της αγοραστικής δύναμης των χωρών της Μαύρης Θάλασσας • Δημιουργία νέων ισχυρών πόλων, μέσα από τις δυνατότητες της ενοποιημένης ευρωπαϊκής αγοράς • Αυξανόμενη τάση συγχωνεύσεων στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις Νέες ευκαιρίες και όξυνση του διεθνούς ανταγωνισμού

4. Οι εξελίξεις (συν.) Στις μεταφορές και στο εμπόριο • Ανάπτυξη των θαλάσσιων μεταφορών,που καλύπτουν πάνω από το 90% της μεταφοράς των αγαθών παγκοσμίως, με σαφή πλεονεκτήματα στο χαμηλότερο κόστος, την ταχύτητα, την εξοικονόμηση ενέργειας και την προστασία του Περιβάλλοντος • Ραγδαία ανάπτυξη των συνδυασμένων μεταφορών και σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις • Οριοθέτηση και ανάπτυξη θαλάσσιων λεωφόρων και Πανευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών με την προοπτική δημιουργίας Ευρωμεσογειακού Δικτύου • Αυξανόμενη ανάγκη στους τομείς των μεταφορών και του εμπορίου για ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων με επιχειρησιακές και διοικητικές εφαρμογές Απαιτητικό περιβάλλον στις μεταφορές και στο εμπόριο

5. Η λιμενική λειτουργία Η ΝΑ Ευρώπη

6. Οι τάσεις Οι διεθνείς λιμένες αλλάζουν πρόσωπο: • Προσαρμόζονται σε όρους υποδομών, οργάνωσης και λειτουργίας στη βάση συγκεκριμένων διεθνών και Ευρωπαϊκών Κανονισμών και προτύπων • Συνυπολογίζουν την ανάγκη μεγιστοποίησης του κοινωνικού οφέλους • Επιλέγουν τον τρόπο λειτουργίας που διασφαλίζει την ανταγωνιστικότητά τους και που παράλληλα υπηρετεί τις εθνικές προτεραιότητες των χωρών που ανήκουν Ασφάλεια – ταχεία εξυπηρέτηση - χαμηλό κόστος

7. Τα μοντέλα διαχείρισης Κεντρικό χαρακτηριστικό της σύγχρονης διαχείρισης των λιμένων αποτελεί η διαμόρφωση τερματικών σταθμών που λειτουργούν από Παγκόσμιους Διαχειριστές (Global Operators), οι οποίοι είναι σε θέση να συντονίσουν τη στρατηγική ανταγωνισμού σε συνολικό επίπεδο, επιτυγχάνοντας παράλληλα οικονομίες κλίμακας. (2006: σε ποσοστό της παγκόσμιας δυναμικότητας σε ΤEUs το 56% ανήκε σε Παγκόσμιους Διαχειριστές, 22,6% σε Ιδιωτικούς Φορείς και 21,4% σε Δημόσιους Φορείς) Μέσα από τα διάφορα εναλλακτικά μοντέλα διαχείρισης, οι λιμένες επιχειρούν να εξασφαλίσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, για να ανταπεξέλθουν στη ραγδαία αύξηση της ζήτησης λιμενικών υπηρεσιών. Συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη λιμενική βιομηχανία

9. Η αγορά Η ΝΑ Ευρώπη είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη αγορά καθώς σημειώνεται: • Ραγδαία αυξανόμενος ρυθμός διακίνησης containers με εκτίμηση για τριπλασιασμό του την επόμενη δεκαετία • Έντονη ζήτηση από μεγάλες ναυτιλιακές εταιρίες για δημιουργία hub ports στην ανατολική Μεσόγειο • Το 2007 η διακίνηση containers στη Μεσόγειο αυξήθηκε περίπου κατά 22%, ενώ η Αν. Μεσόγειος, κυρίως λόγω της Μαύρης Θάλασσας, παρουσίασε αύξηση κατά 25% • Σύναψη στρατηγικών συμμαχιών των ανταγωνιστικών, προς τους ελληνικούς λιμένες (Κωστάντζα, Κωνσταντινούπολη Μερσίνα, Σμύρνη), με μεγάλους Παγκόσμιους Λιμενικούς Διαχειριστές Αυξανόμενος και διαφοροποιημένος λιμενικός ανταγωνισμός

11. Είναι προφανές ότι Οι ελληνικοί λιμένες δεν ανταγωνίζονται πλέον άλλους ανεξάρτητους λιμένες, αλλά παγκόσμιους διαχειριστές που λειτουργούν τερματικούς σταθμούς. Οι τερματικοί σταθμοί απορροφούν εκείνοι το μεγαλύτερο μερίδιο της αυξανόμενης ζήτησης.

12. Η ΘEΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

13. Η ελληνική Ναυτιλία

14. Η διεθνής παρουσία Η ελληνόκτητη ναυτιλία: • Διατηρεί πρωταγωνιστικό ρόλο στο διεθνές εμπόριο, καθώς οι ελληνικές εταιρίες διαχειρίζονται το 18% της παγκόσμιας χωρητικότητας, ενώ τα ελληνόκτητα πλοία αποτελούν το 50%, περίπου, του στόλου του συνόλου των χωρών της Ε.Ε. • Διαχειρίζεται το 23% του παγκόσμιου στόλου των πλοίων για τη μεταφορά ξηρού φορτίου και το 20%, περίπου, του στόλου των tanker, το 25%, περίπου, των θαλάσσιων μεταφορών πετρελαίου προς τις ΗΠΑ και το 25% των εξαγωγών των ΗΠΑ Εγγύηση διεθνούς ισχύος

15. Το εθνικό κεφάλαιο Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και η ευημερία της ελληνικής κοινωνίας θεμελιώνεται σε μεγάλο βαθμό στη ναυτιλία. Σύμφωνα με προβλέψεις το 2007, το ναυτιλιακό συνάλλαγμα αναμένεται να υπερβεί τα 15 δις ευρώ, καλύπτοντας το 1/3 του εμπορικού ελλείμματος της χώρας μας. Παράλληλα, η ναυτιλία συμβάλλει: • Στη γεωγραφική και οικονομική συνοχή της χώρας, στην κάλυψη των νησιωτικών συγκοινωνιακών αναγκών και στην ανάπτυξη του έτερου πυλώνα της ελληνικής οικονομίας, του τουρισμού. • Στη δημιουργία θέσεων εργασίας, που συνολικά υπολογίζονται, μόνο στο πλέγμα των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων, στις 200.000. • Στην ανάπτυξη «στεριανών» επιχειρήσεων Εγγύηση ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής

16. Αυτή η πραγματική προοπτική για τη χώρα μας, μέσα από την ενίσχυση και την αξιοποίηση της ναυτιλιακής μας δύναμης προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας, προϋποθέτει την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Αξιοποίηση που συνεπάγεται Την ανάδειξη των Ελληνικών Λιμένων σε σημαντικούς κόμβους του διεθνούς διαμετακομιστικού εμπορίου

17. Εθνική Λιμενική Πολιτική Ο Στρατηγικός Σχεδιασμός

18. Ο κεντρικός στρατηγικός στόχος Η αναβάθμιση και η αξιοποίησητων υφιστάμενων λιμενικών υποδομών και η δημιουργία νέων έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η ταχύτερη, ελκυστικότερη και οικονομικότερη διακίνηση επιβατών και αγαθών.

19. Οι βασικές προτεραιότητες Αυτός ο κεντρικός στόχος, αναλύεται στις εξής προτεραιότητες, οι οποίες αποτελούν τον πυρήνα της πολιτικής που εφαρμόζεται από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής: • Βελτίωση της παραγωγικότητας, αποδοτικότητας και ποιότητας των λιμενικών υπηρεσιών • Εκσυγχρονισμός και ανάπτυξη των υποδομών και του εξοπλισμού • Επένδυση σε καινοτομία και ανθρώπινο κεφάλαιο • Αναβάθμιση του λειτουργικού πλαισίου

20. Οι βασικές προτεραιότητες (συν.) • Προσαρμογή του λιμενικού συστήματος στις διεθνείς προδιαγραφές και τις σύγχρονες ανάγκες του εμπορίου και των μεταφορών • Ενοποίηση λιμένων στη βάση συνεργειών λειτουργίας • Ανάπτυξη μεταφορικών δικτύων • Αξιοποίηση του χρηματοδοτικού πρωτοκόλλου • Προώθηση συνδυασμένων μεταφορών • Αύξηση της διακίνησης containers • Τόνωση και αξιοποίηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, ώστε να δημιουργηθεί ευνοϊκό περιβάλλον για την προσέλκυση φορτίων και συνακόλουθα για τη διεύρυνση των εμπορικών μας αγορών • Δημιουργία των προϋποθέσεων ώστε οι εξαγωγές και εισαγωγές των αγαθών να γίνονται με ταχύτερο και οικονομικότερο τρόπο

21. Έναρξη εφαρμογής στρατηγικού σχεδίου Με την άμεση υλοποίηση των επενδυτικών προγραμμάτων των δύο μεγαλύτερων λιμένων της χώρας με παράλληλη στρατηγική τοποθέτηση στο διεθνές λιμενικό δίκτυο

22. Η στρατηγική επιλογή Σύναψη συμφωνιών με Στρατηγικούς Επενδυτές της διεθνούς λιμενικής αγοράς για παραχώρηση δραστηριοτήτων

23. Η υφιστάμενη κατάσταση Η σημερινή κατάταξη και οι προοπτικές που συνοδεύουν την λιμενική δραστηριότητα των δύο μεγαλύτερων λιμένων της χώρας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι άλλωστε αποτελούν τις σημαντικότερες πύλες τόσο της Ελλάδας όσο και της Ε.Ε στην ευρύτερη περιοχή, είναι απολύτως ενδεικτική. Έτσι, με δεδομένες τις διαφοροποιήσεις των δύο λιμένων και παρά τη σημερινή κερδοφορία τους: • Υπολείπονται σε παραγωγικότητα έναντι των ανταγωνιστικών λιμένων • Παρουσιάζουν σημαντική δυσκολία προσαρμογής στην υιοθέτηση διεθνών επιπέδων απόδοσης και στην πραγματοποίηση επενδύσεων • Αδυνατούν να αξιοποιήσουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της γεωγραφικής τους θέσης Κερδοφορία χωρίς αναπτυξιακή τροχιά και μελλοντική προοπτική

24. Οι ελληνικοί λιμένες Οργανισμός Λιμένος Πειραιά Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης

25. Ο ΟΛΠ

26. Ο Λιμένας του Πειραιά Ως ο κυριότερος λιμενικός κόμβος της χώρας, του οποίου η αποτελεσματικότητα καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, η αναπτυξιακή του πορεία είναι ζήτημα υψίστης εθνικής σημασίας. Σήμερα, και ενώ θεωρείται : • Με διακίνηση 1,4 εκ TEU ετησίως • Με 1,5 περίπου μέρα απόσταση από τα σημαντικότερα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και 2 μόλις μέρες από το Σουέζ ο κυρίαρχος κόμβος διαμετακόμισης containers στην Αν. Μεσόγειο και η ιδανικότερη πύλη για την Μ. Θάλασσα, Υποχωρεί διαρκώς στην κατάταξη των ευρωπαϊκών και διεθνών λιμένων (από την 50η στη 63η θέση σε μόλις δύο χρόνια), ενώ οι ανταγωνιστές παρουσιάζουν αλματώδη αύξηση

27. Το επενδυτικό σχέδιο του ΟΛΠ Προκειμένου να αντιστραφεί η κατάσταση, και με στρατηγική επιδίωξη την ενδυνάμωση της θέσης του λιμένος του Πειραιά, μέσα από • Την αύξηση της δυναμικότητας • Τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών Ο ΟΛΠ έχει ήδη σχεδιάσει και εγκρίνει ένα φιλόδοξο επενδυτικό σχέδιο με ορίζοντα την επόμενη επταετία, που ξεπερνά, μόνο για το Σ.ΕΜΠΟ, τα 430 εκ. ευρώ Το προσδοκώμενο αποτέλεσμα: • Τριπλασιασμός της δυναμικότητας του λιμανιού, καθώς αναμένεται να φτάσει τα 4,7 εκ ΤΕU

28. Το δύσκολο στοίχημα • Το ύψος της επένδυσης • Το χρονικό περιθώριο για την υλοποίηση των έργων • Η ανάγκη για την προσέλκυση νέων πελατών που θα εξασφαλίσουν τον αναγκαίο όγκο εμπορευματικών ροών • Ο απαιτούμενος βαθμός εξειδίκευσης στην διαχείριση διεθνούς διαμετακομιστικού σταθμού Όλα τα παραπάνω υποδεικνύουν την αναζήτηση στρατηγικού επενδυτή

29. Ο ΟΛΘ

30. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης Είναι ο λιμενικός κόμβος της χώρας, που μπορεί να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στις μεταφορές και το εμπόριο των Βαλκανίων και της Μαύρης Θάλασσας, αποτελεί δε κεντρικό παράγοντα της αναπτυξιακής πορείας και της θέσης μας στην ευρύτερη περιοχή. Σήμερα βασικά διακινεί φορτία με προορισμό την εγχώρια αγορά και αδυνατεί να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες από την αλματώδη αύξηση της ναυτιλιακής κίνησης, ενώ οι ανταγωνιστές κερδίζουν συνεχώς έδαφος Ενώ: • Η γεωγραφική του θέση αποτελεί σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα • Έχει τις δυνατότητες να μετεξελιχθεί σε περιφερειακό λιμένα in transit φορτίων,

31. Το πρόγραμμα επενδύσεων του ΟΛΘ Επιχειρώντας να υπερβεί τις συνθήκες που διαμόρφωσαν οι καθυστερήσεις επενδύσεων και με στρατηγική επιδίωξη ο λιμένας της Θεσσαλονίκης να υλοποιήσει στην πράξη τις δυνατότητές του Ο ΟΛΘ πραγματοποιεί ήδη την πρώτη φάση προγράμματος επενδύσεων το συνολικό κόστος του οποίου προϋπολογίζεται στο ποσό των 280 εκ. ευρώ Το προσδοκώμενο αποτέλεσμα: • Τριπλασιασμός της δυναμικότητας του λιμένος, καθώς αναμένεται να φτάσει τα 1,2 εκ ΤΕU

32. Το δύσκολο στοίχημα • Το ύψος της επένδυσης • Το χρονικό περιθώριο για την υλοποίηση των έργων • Η ανάγκη για την προσέλκυση νέων πελατών που θα εξασφαλίσουν τον αναγκαίο όγκο εμπορευματικών ροών • Ο απαιτούμενος βαθμός εξειδίκευσης στην διαχείριση διεθνούς διαμετακομιστικού σταθμού Όλα τα παραπάνω υποδεικνύουν την αναζήτηση στρατηγικού επενδυτή

33. Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν καταγραφεί ουσιαστικές προσπάθειες για την αναβάθμιση των Ελληνικών Λιμένων, με έμφαση στον ΟΛΠ και τον ΟΛΘ, Είναι προφανές ότι Οι καθυστερήσεις της πραγματοποίησης αναπτυξιακών επενδύσεων μέσα στον καθορισμένο χρόνο εξαιτίας του μη ανταγωνιστικού λειτουργικού πλαισίου, ακυρώνουν τις ευκαιρίες και κάνουν ορατό τον κίνδυνο περιθωριοποίησης των ελληνικών Λιμένων, με αυτονόητες συνέπειες για την ανάπτυξη της χώρας

34. Το συμπέρασμα • Το διεθνές περιβάλλον • Νέες ευκαιρίες • Όξυνση του ανταγωνισμού • Απαίτηση για υπηρεσίες υψηλής • ποιότητας • Μεγάλες στρατηγικές συνεργασίες • Η θέση της Ελλάδας • Ισχυρή Ναυτιλία • Μεγάλα στοιχήματα για τους λιμένες • Αδυναμία αξιοποίησης των ευκαιριών • με τις παρούσες δυνατότητες • Άμεση ανάγκη υλοποίησης των • ζωτικών επενδυτικών σχεδίων Η εξασφάλιση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των ελληνικών Λιμένων, με όρους που υπηρετούν την αναπτυξιακή πορεία της χώρας και την κοινωνική συνοχή αποτελούν Την Εθνική Λιμενική Πολιτική μας

35. Παραχώρηση δραστηριοτήτων Το σχέδιο

36. Το κριτήριο επιλογής Το μοντέλο παραχώρησης συγκεντρώνει τα πλεονεκτήματα της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην ανάληψη μεγάλου μέρους του κινδύνου και του κόστους των επενδυτικών σχεδίων του ΟΛΠ και του ΟΛΘ, ενώ οι λιμένες διατηρούν το δημόσιο χαρακτήρα τους

37. Το γενικό πλαίσιο

38. Τα βασικά χαρακτηριστικά Το μοντέλο της παραχώρησης δραστηριοτήτων σε παγκόσμιους λιμενικούς διαχειριστές εφαρμόζεται με επιτυχία, στη συντριπτική πλειοψηφία σχεδίων ανάπτυξης λιμενικών υπηρεσιών σε ολόκληρο τον κόσμο και ειδικότερα στην περιοχή της Μεσογείου. Οι παραχωρήσεις που είναι κατά κανόνα πολυετούς διάρκειας προβλέπουν: • Την πλήρη ανάληψη του κόστους επένδυσης από τον παραχωρησιούχο • Την εξασφάλιση οικονομικού ανταλλάγματος στον παραχωρητή έναντι της παροχής δικαιώματος εκμετάλλευσης των υποδομών • Τη διασφάλιση υγιούς ανταγωνισμού • Την επιστροφή των εξελιγμένων υποδομών στον παραχωρητή αμέσως μετά το πέρας της περιόδου παραχώρησης Ταχύτατη ανάπτυξη των υποδομών και πολλαπλά οφέλη για την τοπική και εθνική οικονομία

39. Τα πλεονεκτήματα Πολλοί λιμένες όπως η Βαλένθια, η Λισσαβόνα, η Βρέμη, η Μάλτακαι το Port Said που εφάρμοσαν το μοντέλο της παραχώρησης είδαν, μετά το πέρας των επενδύσεων, διψήφιο νούμερο στους ρυθμούς ανάπτυξης της ζήτησης, γεγονός που αποδεικνύει την αποτελεσματικότητα του μοντέλου. Παράλληλα επιτυγχάνεται: • Αύξηση των εσόδων για τους Οργανισμούς και το δημόσιο

40. Τα πλεονεκτήματα (συν.) • Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας εντός των λιμένων αλλά και στην ευρύτερη περιοχή • Βελτίωση του ανταγωνισμού, με προφανή οφέλη για την ανάπτυξη του εμπορίου της χώρας και τη μείωση του κόστους μεταφορών επ΄ωφελεία του καταναλωτή • Λειτουργική αναβάθμιση των Οργανισμών των Λιμένων ως αποτέλεσμα των επενδύσεων και της μεταφοράς τεχνογνωσίας των λιμενικών διαχειριστών

41. Η διαδικασία Η διαδικασία της ανάδειξης των αναδόχων - παραχωρησιούχων εγγυάται τη διαφάνεια και την προστασία τόσο του δημοσίου συμφέροντος όσο και των μετόχων: • Σαφείς και ξεκάθαροι όροι • Αυστηρές προδιαγραφές που φτάνουν μέχρι την πρόβλεψη εφαρμογής αυστηρότατων κυρώσεων σε περιπτώσεις στρέβλωσης της αγοράς, δημιουργίας δεσπόζουσας θέσης, αποκλίσεων από τα συμφωνηθέντα, μη τήρησης εργασιακών συμφωνιών και περιβαλλοντικών όρων Διαδικασία διεθνούς πλειοδοτικού διαγωνισμού

42. Το μοντέλο παραχώρησης για ΟΛΠ-ΟΛΘ

43. Το σκεπτικό Τα διαφορετικά χαρακτηριστικά, το μέγεθος, ο ρόλος, οι στόχοι και κυρίως οι διαφορετικοί μετακινούμενοι όγκοι φορτίων των δύο λιμένων επιβάλουν διαφοροποίηση στον τρόπο εφαρμογής της παραχώρησης στους διεθνείς διαχειριστές. Κάτι που συνεπάγεται ότι… Στον ΟΛΠ το καταλληλότερο μοντέλο είναι η παραχώρηση τμήματος του ΣΕΜΠΟ και ειδικότερα του υπάρχοντος Προβλήτα ΙΙ και του μελλοντικού Προβλήτα ΙΙΙ, με παράλληλη δραστηριοποίηση του Οργανισμού στον Προβλήτα Ι Στον ΟΛΘ το καταλληλότερο μοντέλο είναι η συνολική παραχώρηση του ΣΕΜΠΟ.

44. Οι θέσεις εργασίας

45. Η δέσμευση Είναι απολύτως ξεκάθαρο ότι αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα της κυβέρνησης και σαφή δέσμευση η πλήρης διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων για το σύνολο των εργαζομένων του ΟΛΠ και του ΟΛΘ. Κανείς εργαζόμενος στον ΟΛΠ και τον ΟΛΘ δεν χάνει τη δουλειά του

46. Οι εναλλακτικές προτάσεις Οι εργαζόμενοι στον ΟΛΠ και τον ΟΛΘ, με τη διαδικασία της παραχώρησης έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν: • Την εθελούσια έξοδο, στην περίπτωση που βρίσκονται κοντά στην συνταξιοδότηση • Τη μετάταξή τους στο Δημόσιο Τομέα Επίσης, • Οι εργαζόμενοι του ΟΛΠ που δεν επιλέξουν ή δεν εντάσσονται στις παραπάνω λύσεις μπορούν, αν το επιθυμούν, να συνεχίσουν την εργασία τους, με το ίδιο εργασιακό καθεστώς, στον Προβλήτα Ι, που παραμένει στον ΟΛΠ • Επιπλέον, οι εργαζόμενοι του ΟΛΘ, που δεν επιλέξουν ή δεν εντάσσονται στις παραπάνω λύσεις και δεν απορροφώνται σε άλλες δραστηριότητες του Οργανισμού εξασφαλίζουν υποχρεωτικώς την πρόσληψή τους από τον ανάδοχο διατηρώντας τα εργασιακά τους δικαιώματα

47. Οι Ελληνικοί Λιμένες, αλλάζουν πρόσωπο. Απελευθερώνουν τις δυνάμεις τους, αξιοποιούν τις μεγάλες ευκαιρίες και γίνονται πραγματικός μοχλός ανάπτυξης και εγγύηση ευημερίας για όλους. Για μια Ελλάδα ισχυρή στον κόσμο