نام کتاب : پرسمان حجاب ( پژوهشی در باب پوشش از دیدګاه قرآن) نویسنده : حسین مهدی زاده

1. نام کتاب : پرسمان حجاب ( پژوهشی در باب پوشش از دیدګاه قرآن) نویسنده : حسین مهدی زاده محقق : م- رمضانی

2. الف- مفهوم واژه حجاب از نظر لغت و اصطلاح پرسش: مفهوم و معنای واژه حجاب از نظر لغت و اصطلاح چیست؟ پاسخ :کلمه حجاب از نظر لغت مترادف واژه عربی ستر است که به معنای پوشیدن، پوشش، پرده، حاجب و مانع است. استعمال کلمه حجاب در مورد پوشش زن یک اصطلاح نسبتاً جدید است. در قدیم و مخصوصاً در اصطلاح فقها کلمه ستر به معنای پوشش به کار رفته است. مراد ما از معنای اصطلاحی حجاب، پوشش اسلامی است و معنای پوشش اسلامی بر اساس آن چه از متون اسلامی مثل قرآن و احادیث استفاده می ګردد این است که بانوان هنګام مواجهه و معاشرت با افراد نامحرم بدن خود را بپوشانند و به جلوه ګری و خودنمایی نیز نپردازند .

3. بنا براین حجاب به عنوان پوشش اسلامی بانوان دارای دو بُعد ایجایی و سلبی است . بعد ایجایی آن وجوب و پوشش بدن و بعد سلبی آن حرام بودن خودنمایی در مواجهه با نامحرم است . و این دو بعد باید در کنار یکدیګر باشد تا حجاب اسلامی محقق شود . بعد ایجایی وجوب و پوشش بدن پو شش اسلامی بانوان که این دو تنها در کنار هم و با هم معنا پیدا می کنند ( پوشش اسلامی ) بعد سلبی حرام بودن خود نمایی در مواجهه با نامحرم

4. بحث بسیار مهم : ګاهی ممکن است بُعد اول باشد ولی بُعد دوم نباشد، مثل اینکه ګاهی مشاهده می شود که برخی از زنان به ظاهر با حجاب، اما در پوشش خود از رنګ های جذاب و تحریک برانګیز استفاده می کنند که در عین پوشیده بودن ظاهری بدن، زیبایی آنها آشکار است ، ګویی اصلاً لباس نپوشیده اند و این کار دور از روح حجاب است، و در این صورت نمی توان ګفت که حجاب اسلامی محقق شده است چون حجاب اسلامی به منظور پیش ګیری از آلودګی از مفاسد اجتماعی است . بنابراین نباید ابزار و وسیله ای برای نشان دادن زیبایی و تحریک غرایز جنسی و بیدایش مفاسد اجتماعی باشد .

5. پرسش : با توجه به اوضاع و شرایط اجتماعی و انګیزه و نیت های افراد، حجاب دارایچه انواعی است؟ پاسخ : حجاب و پوشش به تناسب اوضاع و شرایطوانګیزه ها ونیت ها و افکار و اندیشه های شخصی که از آن استفاده می کند دارای انواع مختلفی است که برخی از آنها عبارتند از : حجاب تحمیلی : مقصود از حجاب تحمیلی، حجابی است که از سوی دیګران بر شخص تحمیل می ګردد و خودِ فرد اعتقادی به آن ندارد به طوری که با کم شدن یا برداشته شدن فشارهای روحی و اجتماعی فرد خود را از پای بندی به آن آزادمی داند مثل برخی از دختران که با خارج شدن از مدرسه یا دانشګاه چادر خود را بر می دارند وداخل کیف قرار می دهند .

6. حجاب تقلیدی : حجاب آن شخصی است ، که با تقلید از خانواده و اطرافیان به طور اجمالی و سربسته ارزش های سنتی خانواده یا اجتماع را درباره ی حجاب پذیرفته است ولی هنوز وارد حوزه تعقل و استدلال نشده است و برای نحوه حجاب و پوشش خود دلیل و برهانی ندارد. حجاب مصلحتی : حجاب کسی است که به دلیل مبانی فکری وعقیدتی یا ذوقی و سلیقه ای خود ، اعتقادی به حجاب ندارد، ولی در عین حال حجاب را رعایت می کند، زیرا معتقد است که صحیح نیست به ارزش های مورد قبول و پذیرفته شده جامعه بی اعتنایی شود، چون رعایت مصالح اجتماعی بر نظرات و سلایق شخصی مقدم است . حجاب تعقلی : حجاب فردی، است که به مدد فکر، اندیشه و عقل ورزی به حجاب وپوشش روی آورده و خودرا به آن پای بند و ملتزم ساخته است و استدلال های محکم عقلی برای انتخاب خود دارد. علم و آګاهی و سرافرازی، ویژګی بارز چنین حجابی است .

7. حجاب تعّبدی : حجاب انسانی است، که ابتدا وارد رواق و حوزه خر وعقل شده و به مرحله حجاب تعقلی نایل آمده و آنګاه به دلیل پذیرش عبودیت حق تعالی، خویش را به شرف حجاب کامل اسلامی آراسته است تا شرط بندګی به جا آورده باشد . دست یافتن به حجاب تعّبدی ، بدون ګذر از حجاب تعقلی معمولاً میسر نیست ، زیرا تعبد بدون پشتوانه تعقل چیزی جز نوعی تقلید نخواهد بود . مهم ترین و بارزترین ویژګی حجاب تعبدی، عشق ورزیدن به حجاب اسلامی و پافشاری بر آن است. روشن است که انواع حجاب فو ق از نظر ارزش و اهمیت در یک درجه و مرتبه نیستند، در یک داوری کلی و اجمالی می توان ګفت دو نوع حجاب تعقلی و تعبدی بیشتر قابل دفاع و يذیرش است ، چون اساساَ عقل و شرع در اثبات بسیاری از ګزاره ها و احکام اسلامی و از جمله حجاب اسلامی به یکدیګر کمک می کنند .

8. حجاب تحمیلی: حجابی که از سوی دیګران به فرد تحمیل می ګردد و خود فرد اعتقادی ندارد . حجاب تقلیدی : با تقلید از خانواده و اطرافیان به طور اجمالی . و هنوز شخص وارد حوزه تعقل و استدلال نشده . حجاب مصلحتی: به دلیل مبانی فکری و عقیدتی یا ذوقی و سلیقه ای خود اعتقادی به حجاب ندارد. ولی چون معتقد است که نباید به ارزش های مورد قبول جامعه بی اعتنایی کرد حجاب خود را رعایت می کند . حجاب تعقلی : حجابی و پوششی است که از فکر و اندیشه و عقل ورزی به وجود آمده . حجاب تعّبدی : حجابی است که فرد ابتدا وارد حوزه خرد و عقل شده و به مر حله حجاب تعقلی نایل شده و آنګاه به دلیل پذیرش عبودیت حق تعالی، خویش را به شرف حجاب کامل اسلامی آراسته است . انواع حجا ب