Meðfæddir ónæmisgallar, sjúkdómar í ónæmiskerfinu og endurteknar sýkingar

1. Meðfæddir ónæmisgallar, sjúkdómar í ónæmiskerfinu og endurteknar sýkingar

2. Frá beinmerg til blóðs Stofnfruma eitilfrumna T-frumur Thymus B-frumur Stofnfruma Basófílar CFU-Bas Eosinófílar CFU-Eos Neutrofílar Stofnfruma myeloíd frumna CFU-G Macroph CFU-GM Mónócýtar CFU-M CFU-Meg Megakaríó- cýtar Blóðflögur Rauðkorn CFU-E BFU-E

3. Ónæmiskerfið Sérhæft Ósérhæft • Vessa-ónæmi • B-frumur “Uppleyst efni” Átfrumur Frumubundið ónæmi - T-frumur

4. Gallar í vessabundna kerfinu Eftir 6 mánaða aldur Endurteknar öndunarfærasýkingar Bakteríusýkingar, aðallega hjúpaðar. (Magn og/eða virkni B-frumna) Galli í frumubundna kerfinu Kemur snemma fram Endurteknar veiru-, sveppa eða sníkjudýrasýkingar Sjálfnæmissjúkdómar Galli í granulocytum Endurteknar húðsýkingar Naflastrengur fellu seint af Slímhúðar- og munhholssýkingar Sýkingar og granuloma myndun (Magn og virkni) Galli í komplement kerfinu Endurteknar bakteríusýkingar Endurteknar neisserial sýkingar Sjálfnæmissjúkdómar Immunologic disorders

5. TLR og sjúkdómar • Sýkingar • Bakteríur • Veirur • Sveppir • Sjálfnæmissjúkdómar • DM • Gigt • O.s.frv. O.s.frv • Ofnæmissjúkdómar • Lungnasjúkdómar • Meltigarfærasjúkdómar • O.s.frv.

6. Komplement MBL pathway Classical pathway Antigen/antibody complex Alternative pathway Pathogen surface Vefjaskemmd Complement activation Recruitment of inflammatory cells Opsonizaton of pathogenes Killing of pathogens

7. - C3 AR Pyogenic infections - C7 AR Meningococcal sepsis and meningitis - C8 AR Meningococcal sepsis and meningitis - C9 AR Meningococcal sepsis and meningitis - FA AR Pyogenic infections - FH AR Hemolytic uremic syndrome - Properdin XL Meningococcal sepsis and meningitis - C1InH AD Angioedema - C1q AR Rheumatic disorders and pyogenic infections - C1r/s AR Rheumatic disorders - C4 AR Rheumatic disorders and pyogenic infections - C2 AR Rheumatic disorders and pyogenic infections - C5 AR Meningococcal sepsis and meningitis - C6 AR Meningococcal sepsis and meningitis Komplement

8. Meðfæddir ónæmisgallar • Komplement gallar • Tengdir sýkingum • Tengdir sjálfnæmissjúkdómum

9. Magn lækkað (50%) Starfshæfni lækkuð (50%) CH50 lækkað (50%) AP50 lækkað (15-75%) Transplacental transport: 0 Opsonin activation minni Bakteríudráp minna Komplementkerfi nýbura % vikur

10. Greining komplementgalla • CH 50 • AP 50 • MBL • C3, C4 • Önnur komplement

11. Granulcytar Losun: 80 millj. per mín !!! Lifa 2-3 daga, oftast minna Stofnfruma Basófílar CFU-Bas Eosinófílar CFU-Eos Neutrophilar Stofnfruma myeloíd frumna CFU-G Macroph CFU-GM Mónócýtar CFU-M

12. Neutrophil development 24t 52t Myeloblast Promyelocyte 96-144t Neutrophile myelocyte Metamyelocyte Neutrophile rods Neutrophils G-CSF, GM-CSF, IL-3, IL-6, SCF Process 9-11 days, can be 24 h in newborns

13. Neutrophilar í sepsis Nf losna úr marg pool Fjöldi Nf í blóði  Sýking Nf eyðast hratt Storage pool  og framl  Neutroph  

14. Neutrophilar - fjöldi storage pool marginating pool circulating pool vefir

15. Granulocytar Adherance Diapedesis Migration Bacterial killing Phagocytosis

16. Viðloðun og diapedesis

17. Granulocyte disorders • Neutropenia • Dysfunction of granulocytes Neutrophils < 1500 = neutropenia Neutrophils < 500 = severe neutropenia

18. Granulocyte disorders Neutropenia Neutrophil dysfunction Meðfæddar Áunnar

19. Aplastic anaemia Pancytopenia (drugs, toxins, infections, etc.) Autoimmune neutropenia Iatrogen (drugs, irradiation) Chronic diseases Autoimmune dis Infections Drugs Malignant dis Hypersplenismus etc Áunnar neutropeniur

20. Autoimmune neutropenia Neonatal isoimmune neutropenia Neonatal neutropenia, other Causes: Infections, drugs, toxines, etc. Age and duration: < 4 years, 7-2 months. Rx: IVIG,G-CSF, GM-CSF,IL-3 BMT, Granulocyte transf Infection controle Prognoses: Favorable Autoimmune neutropenia

21. Neutrophile dysfunction • Lazy leukocyte sx • Leukocyte adhesion defects • Hyperimmunoglobulin E sx • Chronic granulomatous disease • Glucosa-6-phosphatase def • Myelokathexis • Def ic killing

22. CGD

23. CGD

24. Greining átfrumugalla • Deilitalning • Starfsemi • O2 notkun • migration • intracellulair killing • viðloðun • o.fl

25. Treatment of neutrophile disorders • Infection controle (and profylaxis) • Steroids • IFN • GCSF • Granulocyte transfusion • Bone marrow transplantation • Gene therapy

26. Monocytar/macrophagar

27. Antigen processing APC

28. Antigen precentation APC MHC class ll TCR   T fruma

29. Meðfæddir ónæmisgallar • Gallar mónócyta • Osteopetrosa • Gauchers sjd, Niemann Pick sjd, Hurlers syndrome, Hunters syndrome • HLA-gallar • Gölluð framl cytokina • Histiocytosur

30. B-frumuþroskun í mönnum. Kristbjörn Orri Guðmundsson

31. Ónæmisglóbúlín

32. Magn immúnóglóbúlína IgM IgG IgA 40 vikur

33. Greining galla í humoral ónæmiskerfi • Mæling immunoglobulina • IgG, IgM, IgA, IgE • IgG undirflokkar • Framleiðsla sérhæfðra mótefna • án hvatningar • eftir hvatningu

34. Hypogammaglobulinaemia ungbarna (“Hægþroska ónæmiskerfi”, transient hypogammaglobulinaemi of infancy) “Antibody deficiency” IgA skortur Undirflokkaskortur (ath IgG2 skortur) CVID Agammaglobulinaemia Mótefnaskortur með háu IgM Hyper IgE syndrome Hyper IgD syndrome Skortur einstakra ísótypa o.m.fl. Gallar í humoral ónæmiskerfinu

35. 14 12 10 8 6 4 2 0 Immunoglobulin G í sermi og mjólk g/L Sermi Br.mjólk 2-5 d 5-44 d 55-147 d Munnv.

36. 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Immunoglobulin M í sermi og mjólk g/L Sermi Br.mjólk 2-5 d 5-44 d 55-147 d Munnv.

37. 14 12 10 8 6 4 2 0 Immunoglobulin A í sermi og mjólk g/L Sermi Br.mjólk 2-5 d 5-44 d 55-147 d Munnv.

38. Samspil móður og barns E-r virus Blóð Brjóst Lungu e-r virus

39. T-frumuþroski Stofnfruma eitilfrumna T-frumur Thymus B-frumur Stofnfruma

40. Natural born killers

41. Meðfæddir T (og B) ónæmisgallar • Frumubundnir og blandaðir gallar • CVID (common variable immunodeficiency) með yfirgnæfandi mótefna / frumubundnum göllum • SCID (severe combined immunodef) T-B- / T- B+ • ADA SCID (adenosine deaminase deficiency) • PNP-SCID (purine nucleoside phosphorylase def) • MHC class l / class ll skortur

42. Greining galla í frumubundnu ónæmi Deilitalning eitilfrumna Mæling T-frumu háðra mótefna Örvunarpróf Framleiðsla cytokina o.fl!

43. Áunnir (secondary) ónæmisgallar • Aðrir meðfæddir gallar og efnaskiptasjúkdómar (trisomy 21, vannæring, nýrnabilun, prótein loosing enteropathy, o.s.frv) • Ónæmisbæling • Sýkingar; meðfæddar sýkingar (rauðir hundar, CMV, parvo o.fl.), áunnar sýkingar (HIV, EBV, bakterú sýkingar, o.fl) • Blóðsjúkdómar • Skurðaðgerðir, trauma, bruni, miltisbrottnám • Annað (SLE, eitranir, lyf, lifrarbilun o.fl)

44. ÓnæmisgallarHvenær vakna grunsemdir? • Endurteknar sýkingar (<8 / ár) • Langvinnar sýkingar (sýklalyf í > 2 mánuði) • Endurteknar öndunarfærasýkingar (eyru, skútar, lungu) > 4 eyrnabólgur á ári > 2 lungnabólgur á ári > 2 slæmir sinusitar á ári • Alvarlegar (ífarandi) sýkingar• Vaxtarskerðing• Margir sýklalyfjakúrar eða iv sýklalyf nauðsynleg • Húðsýkingar (abscessar) • Óvenjulegir sýkingavaldar• Fjölskyldusaga• Óeðlilega bólgnir eitlar eða milta• Sjálfnæsmissjúkdómar

45. Fjöldi hvítra blk Deilitalning !!! IgG, IgM, IgA, IgE IgG undirflokkar Mótefni með og án hvatningar Deilitalning eitilfr T-fr örvunarpróf CH50, AP50, C3, C4 Ýmis önnur test! Rannsóknir ónæmisgalla

47. Sérstök próf

49. Lok !!!