Bu çalışma ilköğretimin

1. Bu çalışma ilköğretimin 7. sınıf Türkçe dersini Dil ve Ses bilğisi konusunu açıklamak amacıyla hazırlanmıştır

2. DİL Dilin Tarifi • Dil, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan tabii bir vasıta kendi kanunları içinde yaşayan ve gelişen canlı bir varlık;milleti birleştiren koruyan ve onun ortak malı olan sosyal bir kurum; seslerden örülmüş muazzam bir yapı; temeli bilinmeyen

3. zamanlarda atılmış gizli antlaşmalar ve sözleşmeler sistemidir. Bu tarifte dikkati çeken noktalar dilin tabii bir vasıta olması, sosyal ve milli bir kurum olması ve seslerden örülmüş olmasıdır. Dilin Mahiyeti

4. Kısacası dilin vasıfları Dil seslerden kurulmuştur. Sesler yan yana gelerek kelimeleri, kelimelerde cümleleri oluştururlar. 1.tabiilik 2.canlılık 3. seslilik 4.Millik ve sosyallik 5. ittifaktır Dilin yapısı

5. Bu sesler tabii ki insan sesleridir. Dilde seslerle, ses toplulukları arasında bir mana bağı vardır. Dilsosyal bir kurumdur. Fertlerin üstünde bütün bir milleti ilgilendirir. Dilin önemi

6. Bir milleti ayakta tutan, bir milletin varlığını sağlayan ve devam ettiren bir insan topluluğunda sarsılmaz bir birlik yaratan, bir millete mensup olma hissini canlı ve fiili örneğini teşkil eden ve insanları birbirine yaklaştıran unsur olarak dilin oynadığı rol çok büyüktür.

7. Bu bakımdan dil, milleti teşkil eden unsurların başında gelir. Dil bir milleti bir kavmi bazen tek başına ayakta tutar. Bir kavmin başka bir milletin içinde, başka bir devletin idaresi altına düşmüş ise, dil milli benliği muhafaza ederek onu ayakta tutar.

8. Demek ki dil bir milletin en kıymetli varlığıdır. Milletin, istiklalin, hürriyetin temeli milli şuurdur. Milli şuurun en kuvvetli belirtisi ise, o ülkede konuşulan milli dildir.

9. Yer Yüzündeki Diller • Yer yüzündeki her kavmin kendine ait bir dili vardır. Her kavmin dili kendi kavmin ismi ile adlandırılır. Bizim dilimizde dil isimleri yapmak için kavim isimlerinin sonuna -ce, -ca,-çe,-ça, ekleri getirilerek dilisimleri yapılır. Örneğin: Türkçe, İngilizce, Arapça, Farsça gibi

10. Yer yüzündeki diller bugün birbirlerinden ayrı ve müstakil durumdadırlar; fakat ne kadar ayrı olsa da aralarında grup grup bir takım yakınlıklar vardır. Diller arasında mevcut olan bu yakınlık bazen açık bazen de dilcilerin görebileceği derecede kapalıdır.

11. DİL AİLELERİ • Menşe bakımından birbirine yakın olan diller aynı kaynaktan çıkmış bulunan akraba dillerdir. Bu diller bir dil ailesi teşkil eder. Dünya dilleri bu şekilde ayrı ayrı dil ailelerine ayrılır. Bir dil ailesi ana dilden gelişme yolu ile ayrılarak kendi dilini oluşturur.

12. Fakat her ne kadar kendi dilini oluştursa da kaynak bakımından büyük bir dil ailesine mensuptur. Bu bakımdan yer yüzündeki başlıca dil ailelerini inceleyecek olursak karşımıza beş büyük ana dil ailesi çıkar

13. Ana dil aileleri şunlardır: 1. Hint-Avrupa dil ailesi 2. Sami dil ailesi 3. Bantu dil ailesi 4. Çin-tibet dil ailesi 5. Ural-altay dil ailesi

14. Hint-Avrupa Dil Ailesi • Bu dil ailesinin içine Macarca, Fince ve diğer bazı küçük memleketlerde konuşulan diller dışında kalan bütün Avrupa dilleri ile Asya dillerinden Farsça ve Hindistan’da konuşulan diller girer. Yani adından da anlaşılacağı gibi biri Avrupa’da diğeri Asya’da olmak üzere iki kola ayrılır.

15. Avrupa kolunun içinde Germen dilleri, Roman dilleri, İslav dilleri olmak üzere üç büyük kola yarılırlar. • Germen dilleri koluna: Almanca, Felemenkçe, İngilizce ve İskandinav dilleri girer. • Roman dilleri kolunun ana dili Latince’ dir.

16. Roman dillerinin bugün yaşayan başlıca dilleri ise şunlardır: Fransızca, İspanyolca, Portekizce, İtalyanca ve Rumence’dir. İslav dilleri koluna ise Rusça, Bulgarca, Sırpça, Lehçe gibi diller girer. Bunlardan başka Yunanca, Keltçe, Litvanca da yine bu dil ailesinin üyesidir.

17. Hint-Avrupa dil ailesinin Asya koluna ise; başlıca Hint-İran dilleri girer. Bunlar tarihi Sanskritçe eski, orta ve yeni Farsça’dır. • Yaşayan dillerden Ermenice’de bu kola girer. • Ayrıca Avestece’de yine bu kola mensuptur.

18. Sami dil ailesi • Bu aileye İbrani ve Arap dilleri girer. Afrika’nın en büyük dil ailesi olan bu aileyi Orta ve Güney Afrika’da konuşulan diller teşkil eder. Bantu dil ailesi

19. Çin-tibet dil ailesi • Çin ve Asya’nın en büyük dil ailesine Tibet dilleri girer. • Çin-Tibet dilleri yapı bakımından Türkçe’ye benzerlik gösterseler de Ana dil ailesi olarak bizim mensup olduğumuz Ural-Altay dil ailesini hiçbir yakınlıkları yoktur.

20. Türkçe’nin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri • Yer yüzündeki diller arasında Türkçe’nin içine girdiği grup Ural-Altay dilleri grubudur. Ural-Altay dilleri yukarıda gördüğümüz diğer aileler gibi sağlam bir aile teşkil etmezler. Mesela; Hint-Avrupa dilleri arasındaki yakınlık bu dillerde yoktur.

21. Ural-Altay dilleri arasındaki yakınlık bir menşe birliğinden çok bir yapı birliği şeklindedir • Onun için bu dile bir dil ailesi olarak değil bir dil grubu olarak bakmak lazımdır. • Yapı bakımından Ural-Altay dilleri arasında bir benzerlik vardır.

22. Zira Ural-Altay dilleri eklemeli dillerdir. Ayrıca birbirinden farklı olmakla beraber hepsinde derece derece ve umumi sistemi birbirine benzeyen bir vokal uyumu vardır. • Bunlardan başka Hint-Avrupa dillerinin tesirinde kalanlar hariç olmak üzere bu dillerde kelime sırası da hemen hemen aynıdır.

23. İşte başlıca özellikler bu şekilde olan Ural-Altay dilleri adından da anlaşılacağı gibi Ural ve Altay olmak üzere iki kola ayrılır. Ural koluna yine Fin-Ugor ve Samoyadce olmak üzere ikiye ayrılır.

24. Ural-Altay dillerinin Altay kolunda ise şu diller vardır: Türkçe, Moğolca bu gruba girer. Ayrıca Mançu dili de bu grupta yer alır. • Demek ki Türkçe Ural-Altay dillerinin Altay koluna bağlı bir dildir. • Türkçe’ye en yakın olan dil Moğolca’dır.

25. DİL GRUPLARI • Yapı bakımından diller üç gruba ayrılırlar. 1. Tek Heceli Diller 2. Eklemeli Diller 3. Çekimli Diller

26. Tek Heceli Diller • Tek heceli dillerde her kelime tek hecedir.Kelimelerin çekimli halleri yoktur. Cümlenin ifade ettiği mana genellikle kelime sırasında anlaşılır. • Kelimelerin diğer dillerde çekimle veya ekle ifade edilen halleri ya hiç ifade edilmez ya da ayrı bir kelime ile ifade edilir.

27. Eklemeli Diller • Eklemeli dillerde ise tek veya çok heceli kelime kökleri ile ekler vardır. Kelimelerden yeni kelimeler veya kelimelerin geçici halleri yapılırken köklere ekler eklenir. • Bu ekleme sırasında kökler değişmez.

28. Köklerle ekler açık şekilde ayırt edilebilir. Bu diller ön ekli veya son ekli olabilir. • Türkçe, Macarca gibi diller eklemeli dillerdendir. • Türkçe sondan eklemeli bir dildir.

29. Çekimli Diller • Çekimli dillerde de tek ve çok heceli kökler ve birtakım ekler vardır. Fakat yeni kelime yaparken çok defa köklerde bir değişiklik olur. • Yani bazen az sayıdaki ekler kullanılmakla beraber, genellikle gramer ifadeleri kökün , içten kırılma ile aldığı değişik şekiller ile karşılanır.

30. İSİMLER • Canlı, cansız bir varlık veya bir nesneye ad olan kelimelere isim denir. • İsimlerin kullanılışı fiilin karşısında ayrılan kelime çeşidi olarak değerlendirildiğinden soyları genişleyerek sıfat, zamir ve zarf olarak ayrılırlar.

31. Buna göre isimleri şöyle ayırırız.1. Varlıkların Oluşuna Göre a) Somut İsim b) Soyut İsim 2. Varlıklara Verilişine Göre a) Özel İsim b) Cins İsim

32. Ayrıca bu sınıflandırmaya ek olarak Tekil İsim Çoğul isim gibi sayı kavramı ifade eden bir grupta yapabiliriz.

33. Dil ve dilin genel özellikleri hakkında düzenlemiş olduğumuz slayt gösterisi sona ermiştir. Teşekkür ederim.