Met elkaar voor elkaar, beleidskader chronische zorg

1. Met elkaar voor elkaar, beleidskader chronische zorg Eric Koster Cluster co�rdinator chronische ziekten en screeningen, directie Publieke Gezondheid Lid Kernteam vernieuwing chronische zorg

2. Chronisch ziekenbeleid: Waarom Ambitie Visie Inzet

3. Groot probleem: nieuw antwoord! VTV geeft aan dat groei enorm is: maatschappelijk probleem oorzaken o.a: - demografie - technologie - levensstijl - relatief goede zorg Voettekst 3

4. 4 Chronisch ziekenbeleid: waarom? (1)   Toename chronische ziekten 2005-2025

5. Chronisch ziekenbeleid: waarom (2) Feiten en cijfers (bron RIVM): 25% Nederlanders heeft chronische ziekte(s) ? 4,5 mln. 33% chronisch zieken heeft meerdere aandoeningen ? 1,5 mln. 65-plussers meer dan de helft heeft chronische ziekte(s) 70% van totale zorgkosten binnen Zvw is voor chronische ziekten Komt neer op 18,3 miljard in 2006 Daar bovenop nog eens 23 miljard AWBZ 64% van de zorgkosten door chronische ziekten

6. Chronisch ziekenbeleid: waarom (3) Gevolgen voor individu (bron Nivel): blijvende aandoening 40% beperking maatschappelijk functioneren 60% problemen met werk/onderwijs Gevolgen voor maatschappij: oorzaak arbeidsverzuim, -ongeschiktheid beperkingen maatschappelijke participatie vitaliteit samenleving niet kunnen uitvoeren vrijwilligerswerk/ mantelzorg ? Inzet kabinet = verbreding en verdieping arbeidsparticipatie (meedoen!)

7. Chronisch ziekenbeleid: waarom (4) Gevolgen voor de zorg: Chronische aandoeningen vragen andere concepten van zorgverlening dan enkelvoudige, kortdurende aandoeningen: complexe zorgvraag, zeker als sprake is van co-/multimorbiditeit meerdere disciplines betrokken grote rol pati�nt aandacht voor leefstijl, preventie Toename kosten in de zorg Toename zorgvraag: discrepantie met aanbod zorgpersoneel

8. Aardverschuiving als antwoord Vraag uitgangspunt (maar nu echt) Diseasemanagement concept 3. Integrale zorg 4. Zorgstandaard is de norm, inclusief preventie 5. Integrale bekostiging: Wat en niet Wie 6. Vervagen van de indeling: 1ste en 2de lijn 7. Benutten potentie 1st lijn in relatie tot OGZ 7. Belangrijke rol voor preventie (verbinden met curatie) Integrale aanpak sluit aan bij: Kaiser Permanente VS UK, Duitsland, Finland en andere scandinavische landen WH O framework (chronic care model)

10. 10 Toenemende aandacht voor preventie Lange tijd weinig (politieke) aandacht voor preventie en volksgezondheid Bij VWS in schaduw grote stelselwijziging Nu duidelijk kentering: Coalitieakkoord (feb. 2007) noemt preventie Interdepartementaal beleidsonderzoek (rapport juli 2007) Veel aandacht van koepels en organisaties (KNMG, CVZ, NPCF, verzekeraars, etc.) Toenemende maatschappelijke aandacht voor gezondheid Van kostenpost naar maatschappelijk goed

11. 11 Preventievisie: Gezond zijn, gezond blijven (2007)  Beleid langs 4 lijnen: Lijn 1: Koesteren en innoveren Lijn 2: Integraal gezondheidsbeleid Lijn 3: Verbinding preventie en zorg Lijn 4: Bestuurlijke omgeving: verbinden, samenwerken en moderniseren

12. 12 Verbinding preventie-zorg (lijn 3) Drie belangrijke pijlers vanuit VWS: Preventie in de Zvw Programmatische aanpak chronische ziekten Ouderengezondheidszorg (in de Wpg)

13. Chronisch ziekenbeleid: visie De �programmatische aanpak� (diseasemanagement) met als kenmerken: 1. Pati�nt centraal: zorgvraag 2. Sluitende keten van vroegtijdige onderkenning, preventie, zelfmanagement en goede zorg 3. Multidisciplinaire aanpak (�zorgteam�) 4. Transparant en gericht op uitkomsten indicatoren goede informatiesystemen De zorgstandaard is de norm!

14. Best mogelijke kwaliteit van leven bereiken Belangrijk element, integraal onderdeel van zorgstandaard: Adequaat zelfmanagement! Compliance! Zodat pati�nt: regie houdt over eigen leven mede richting geeft aan hoe beschikbare zorg wordt ingezet verantwoordelijkheid neemt voor eigen gezondheid (preventie) Vergt het nodige van pati�nt �n aanbieders

15. Zorgstandaard als norm Zorgstandaard beschrijft waar goede zorg inhoudelijk en procesmatig aan voldoet, vanuit pati�ntenperspectief: functioneel omschreven; niet wie maar wat onderdelen uitgewerkt in richtlijnen zorg transparant geen blauwdruk: ruimte voor innovatie en lokale toepassing Met de zorgstandaard in handen weten: pati�nten waar ze recht op hebben (pati�ntenversie!) aanbieders wat ze moeten leveren verzekeraars wat te contracteren

16. Het gaat om het persoonlijk behandelplan Behandelplan: principes chronic care model Gebaseerd op zorgstandaard Maatwerk Opstellen pati�nt samen zorgteam (aanspreekpunt POH) Behandeldoelen afspreken Afspraken zelfmanagement en compliance Afspraken preventie Betrekken: omgeving (familie, werk, huisvesting, etc) Voettekst 16

18. Goed om te weten over zorgstandaarden Zorgstandaard is NIET van VWS maar WEL van de pati�nten en aanbieders; Zorgstandaard kan WEL zonder integrale bekostiging, maar integrale bekostiging kan NIET zonder zorgstandaard; Het is een norm voor goede zorg, basis voor maatwerk behandel plan; Voor succes is draagvlak vereist: weg met vrijblijvendheid (noodzaak federatie, alliantie etc) VWS faciliteert ontwikkeling concept zorgstandaard en autorisatie fase Goed middel om schotten te doorbreken: 1ste/2de lijn Voettekst 18

19. Integrale bekostiging Principes: Produkt financiering ipv aanbodfinanciering gaat dus niet meer uit van verrichtingen contracten tussen aanbieders en verzekeraars op basis van de zorgstandaard hoofdaannemers en onderaannemers vrij onderhandelbaar (prijs is losgelaten) transparant financiering van maatwerk behandelplannen Belangrijk: ontschotting taakherschikking prikkels kwaliteit, regie en gezamenlijke verantwoordelijkheid Voettekst 19

20. Benut het goede 1ste lijn groot goed van Nederlandse gezondheidszorg laagdrempelig dicht bij de burger in de wijk preventief gericht co�rdinatie- en pootwachter functie Maar��.. Voettekst 20

21. Maar heeft ook beperkingen Dominantie huisartsen belemmeringen samenwerking door bekostigingsstructuur verschillende belangen: verzekeraars, aanbieders, gemeenten, moeizame regie focus op zorg minder op welzijn, woonomgeving, etc opgezet vanuit het aanbod van beroepsgroepen, niet vanuit functionele omschrijvingen Op zoek naar aansluitingen: Integrale aanpak cure, care, ogz en andere partijen doorbreken van schotten: Zvw, AWBZ, WMO, Wpg financieringstructuren: integrale bekostiging zorgstandaarden als vehicel Voettekst 21

22. Thema: Zorgstandaarden en ketenzorg (niet complex) Wie is verantwoordelijk: inhoud, organisatie, regie Validatie? Hoe dan? Door wie? Hoe onderhouden we de standaard? Relatie met richtlijnen? Wat betekent: norm voor goede zorg Moeten zorgstandaarden modulair worden opgebouwd volgens basis principes van de standaard voor standaarden? Hoe lang moet de keten zijn?

23. Inzet VWS t.a.v chronische aandoeningen: Integratie diagnostiek, genees- en hulpmiddelen in ketens Integrale zorg + bekostiging op basis van 3 zorgstandaarden: Diabetes, CVRM, COPD per 1 jan 2010 Bevorderen ontwikkeling standaarden: obesitas, artrose, depressie, CVA In studie: kanker Verbinden: 2de met 1ste lijn (nieuwe organisatie vormen) Aansluiting lokaal gezondheidsbeleid Verbinding preventie en curatie Ontwikkelen van zelfmanagement

24. Waar staan we nu? Politiek draagvlak: AO 1ste lijn, VAO (moties) Inhoud: draagvlak pati�ntenorganisatie en aanbieders Bekostiging: aarzeling, tempo probleem Landelijke Commissie: proces kritisch volgen, rapporteren, etc Step by step: nieuwe standaarden Ontwikkelen van toetsingskader: bekostiging Platform zorgstandaarden: standaard voor de standaard, inbeddingsvraagstukken (voorwaarden) Communiceren

25. DANK voor UW AANDACHT!