680 likes | 1.49k Views
PANKREASIN ENDOKRİN TÜMÖRLERİ. Doç. Dr. Tamer Akça. PANKREASIN ADACIK HÜCRE TÜMÖRLERİ (ENDOKRİN TÜMÖRLERİ). nadir; 1/100.000 otopsi serilerinde; %1 nonfonksiyonel tümörler fonksiyonel tümörler (>%50). malignite; <%50 insülinomada; %10 glukagonoma ve somatostatinomada: ~%100 ölçüt
E N D
PANKREASIN ENDOKRİN TÜMÖRLERİ Doç. Dr. Tamer Akça
PANKREASIN ADACIK HÜCRE TÜMÖRLERİ (ENDOKRİN TÜMÖRLERİ) • nadir; 1/100.000 • otopsi serilerinde; %1 • nonfonksiyonel tümörler • fonksiyonel tümörler (>%50) Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
malignite; <%50 • insülinomada; %10 • glukagonoma ve somatostatinomada: ~%100 • ölçüt • genelde metastaz varlığı • >2 cm.den büyük tümörler Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
başlangıç, lokalizasyon, malignite potansiyeli ve semptomların ağırlığı birbirinden çok farklı • zaman içinde davranışlarında değişiklikler • tümör isimleri; en baskın klinik belirtileri veren hormona göre Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
sporadik • MEN I sendromu • von Hippel-Lindau sendromu Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
pankreas dışı yerleşim • en sık duodenum Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
tümörün lokalizasyonu • US, • BT, • MRI, • somatostatin reseptör sintigrafisi (SRS), • endoskopik ultrasonografi • intraoperatif ultrasonografi • insülinoma ve gastrinoma için • perkütan transhepatik portal venöz örnekleme (PTPVÖ) • arteryel stimülasyon sonrası venöz örnekleme (ASVÖ) Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
İnsülinoma • fonksiyonel PET’lerinin büyük çoğunluğu • %75 benign ve soliter • %10 malign, tanı konduğunda metastatik • %15 multifokal pankreatik hastalık Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Klinik • hipoglisemi • nöroglikopenik semptomlar • apati, konfüzyon, heyecan, oryantasyon kaybı, görme bulanıklığı, deliryum, stupor, koma veya konvülsyonlar • sempotaadrenal otonomik semptomlar • güzsüzlük, halsizlik, endişe, açlık, tremor, terleme ve taşikardi Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Klinik Whipple triadı • Açlığı takip eden hipoglisemi semptomları • semptomatik dönemde kan glukozunun <%50mg olması • intravenöz glukoz ile semptomların gerilemesi Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Ayırıcı Tanı adacık hücre dışı tümörler (genelde büyük ve fizik muayene ile saptanabilir) • hemanjiyoperisitoma • fibrosarkoma • leiomyosarkoma • hepatoma • adrenokortikal karsinoma Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Lokalizasyon • genel olarak küçük; <1.5cm ve bulunmaları oldukça güç • BT ve MRI ile %50–60 • selektif arteriografi ile %90 • peroperatuvar US en faydalı • PTPVÖ ve ASVÖ • her türlü araştırmaya rağmen bulunamayan tümörlerde Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Tedavi • tedavi cerrahi • enükleasyon • pankreatektomi • distal pankreatektomi (%50 %80) • MEN I: baş kısmında enükleasyon + distal pankreatektomi • diazoksid • streptozasin Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Renoir Jeunes filles au piano (Girls at the Piano) 1892 (150 Kb); Oil on canvas, 116 x 90 cm (45 5/8 x 35 3/8 in); Musee d'Orsay, Paris Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
GASTRİNOMA “Zollinger-Ellison Sendromu”
? Robert Milton Zollinger (1903-1992) Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
ZES • gastrin üreten bir tümöre (gastrinoma) bağlı olarak gastrik asit hipersekresyonu ile karakterize • ikinci sıklıkla görülen adacık hücreli • pankreasın en semptomatik ve malign endokrin tümörü Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
ZES • sıklıkla pankreasta • gastrinoma üçgeni • olguların yarısı kadarı duodenumda • pankreas ve duodenumun dışında en sık over kanserinde Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Klinik • %75 sporadik; %25 MEN I ile birlikte • %75 peptik asit hipersekresyonuna bağlı karın ağrısı • yüksek dozlarda antiasitlere ve normal dozlarda H2 reseptör blokerlerine dirençli • ⅔ diare • %5–10 diare tek semptom • büyük miktarlarda asit duodenuma girer pankreatik lipazı parçalar steatore • NG sonda ile mide asidinin aspirasyonu ile geriler Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Klinik • komplikasyonlar • bulantı • kusma • kanama • perforasyon • bölgesel lenf nodlarına metastazında yaşam süresinde değişiklik olmaz • karaciğer metastazında sürvide anlamlı kısalma Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Laboratuar • Asit hipersekresyonu varlığında hipergastrinoma; patognomonik • Serum gastrin >1000 pg/ml. • Sınırda olgularda sekretin ile provokasyon testi • bazal asit seviyesi • Midesi tam olan olgularda >15 mEq/saat • postgastrektomili olgularda >5mEq/saat • Mide sıvısında pH <2 • Nöron Spesifik Enolaz (NSE), βhCG ve kromogronin A seviyeleri yüksek Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Lokalizasyon • US, BT, MRI ve arteriografi; sınırlı • PTPVÖ de çok faydalı değil • somatostatin reseptör sintigrafisi faydalı • selektif intra-arteryel sekretin enjeksiyonu sonrası sağ hepatik venden örnekleme yapılması en faydalı teknik Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Tedavi • H2 reseptör blokerleri ile başlar • ileri kanser • streptozosin, florourasil ve doksorubisin kombinasyonu • asit sekresyonunun farmakolojik kontrolü ile total gastrektomiyi gereksiz • gastrinoma rezeksiyonu • cerrahi kür • peripankreatik lenf nodu rezeksiyonu • karaciğer metastazlarının rezeksiyonu Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri Whipple for Gastrinoma
VERNER-MORRİSON SENDROMU (VIPoma; WDHA SENDROMU ‘watery diarrhea + hypokalemia + achlorhydria’; PANKREATİK KOLERA)
pankreatik kolera olgularının büyük çoğunluğu • nonbeta adacık hücreleri • sulu diare • oral gıda alımı durmasına rağmen devam eder • NG sonda ile mide asidinin aspirasyonu ile durmaz • gaita ile yoğun potasyum kaybı; hipokalemi • hipovolemi • asidoz • ayrıca • aklorhidri • hipoklorhidri • hiperkalsemi • hiperglisemi • raşlarla birlikte görülen flushing Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Tanı • sekretuvar diare (3–5 litre/gün), • VIP’in dolaşımda yüksek seviyelerde olması (225-2000pg/ml) • pankreatik tümör Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Lokalizasyon ve Tedavi • çoğu tümör oldukça büyük • genellikle BT ile yeri saptanabilir • sıvı kaybını engellemek için oktreotide • distal pankreatektomi ile eksizyon en sık • rezeke edilemeyenlerde kemoterapi nadiren faydalı Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri
Enfermo de 76 años , fumador , diabético de reciente diagnostico , que acude a urgencias por cuadro de 1 mes de evolucion de dolor abdominal , diarrea liquida severa no controlable 10-12 litros en 24 horas , enrojecimiento facial espontáneo (*flushing *) y calambres musculares.Es ingresado en planta para estudio.Se muestra el aspecto de las heces , cuyo volumen llegaba tras restricción hídrica a 2 litros por día Pankreasın Nöroendokrin Tümörleri