Orman Genel Müdürlüğü’nde Biyoenerji Konusunda Yapılan Çalışmalar

1. Orman Genel Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü’nde Biyoenerji Konusunda Yapılan Çalışmalar Orman Genel Müdürlüğü Biyoenerji Çalışma Grubu Temmuz – 2009 www.ogm.gov.tr Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

2. Orman Genel Müdürlüğü • Odun binlerce yıldır kullanılan en eski enerji kaynağı olmasına rağmen son yıllarda yeniden önem kazanmıştır. • Yükselen fosil yakıt fiyatları, • Güvenli olmayan bölgelerden fosil yakıt ithalatına bağımlılığın artması, • İklim değişikliği ve çevre sorunları, • toplumun ve politikacıların çeşitli önlemlerle çıkış yolu aradığı güçlüklerdir. ODUN ENERJİSİNİN ÖNEMİ Sayfa 1 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

3. Orman Genel Müdürlüğü • 16 Şubat 2005’de yürürlüğe giren Kyoto Protokolü gereğince AB ülkeleri sera gazı emisyonlarını , %8 azaltarak 1990 yılındaki seviyelere düşürmeyi vaat etmişlerdir. • Ocak 2007’de, 2020 yılı hedeflerini %20’ye yükselttiler. • CO2 emisyon seviyelerini azaltmaya yönelik hükümetler üzerindeki baskı, toplam enerji üretimi içinde odunun payını artırmak için itici bir güç olacaktır. • Diğer önemli bir politik bileşen yenilenebilir enerjilerin teşvikidir. • Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından başlıcaları: • Rüzgar enerjisi Su gücü • Biyokütle enerjisi Güneş enerjisi • Jeotermal enerji Hidrojendir YENİLENEBİLİR ENERJİ Sayfa 2 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

4. Orman Genel Müdürlüğü • Biyokütle, yeşil bitkilerin güneş enerjisini fotosentez yolu ile kimyasal enerjiye dönüştürerek depolaması sonucu meydana gelen organik madde kaynakları olarak tanımlanmaktadır. • Biyokütleden elde edilen enerjiye biyokütle enerjisi denmektedir. • Bitkiler Güneşten aldıkları ışık enerjisini depolayabilen ve süreklilik arz eden bir kaynaktır. • Dünyadaki güneş enerjisini depolayabilen bu canlı pillerin % 90’ lık kısmını ormanlar teşkil etmektedir. BİYOKÜTLE ENERJİSİ Sayfa 3 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

5. Orman Genel Müdürlüğü • Halen elde edilmekte olan biyokütle enerjisinin; • % 64’ ü odun ve odun atıklarından, • Orman bakım ve üretim çalışmalarında ortaya çıkan ince çaplı materyaller, • orman endüstrisinde oluşan talaş ve yongalar, • kullanılmayan (hurda) odunlar , • % 24’ü belediye katı atıklarından, • % 5’i tarımsal atıklardan, • tarımsal bitki ve artıkları, • sert meyve kabukları (zeytin çekirdeği ve posası, fındık v.b. kabukları gibi) • % 5’i ise deponi gazlardan üretilmektedir. Orman Biyokütlesi Sayfa 4 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

6. Orman Genel Müdürlüğü • Özellikle Orta ve Kuzey Avrupa ülkeleri biyoenerji kullanımında lider durumdadır. • Finlandiya ülke enerji gereksiniminin % 22’sini, • İsveç % 18’ini, • Avusturya % 14’ünü biokütle santrallerinde odun ve bitki atıklarını yakarak /gazlaştırarak karşılayan ilk üç ülkedir. • Avrupa Birliğinin “Yenilenebilir Enerji Direktifi” (DIRECTIVE 2009/28/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL) 5 Haziran 2009 tarihli Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde yayınlanmıştır. • Biokütle Enerjisi ile ilgili yönetmelik Aralık 2009’ da tamamlanacaktır. OGM olarak süreç takip edilmektedir. Dünyada Biyoenerji Kullanımı/Hedefi Sayfa 5 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

7. Orman Genel Müdürlüğü • OGM ülkemiz ormanlarındaki biyoenerjide kullanılabilecek biyokütleyi yıllık yaklaşık 5-7 milyon ton olarak hesaplanmıştır. • 2008 yılı verilerine göre Türkiye 19 milyon değişik türlerde kömür ithâl etmiş, bu ithalâta yaklaşık 4,3 milyar TL ödemiştir. (Kaynak: TUİK). • Sadece linyit kömürü dikkate alındığında ithal edilen kömürün tonu ortalama 145 TL, ya da 95 $ olmaktadır. • 5 milyon ton odunsu biyokütle kömür yerine kullanılırsa bu 3 milyon ton kömürün ithal edilmemesi demektir. • 3 milyon ton kömüre ödenen ithalat parası kabaca 485 Milyon TL. dir. Yani 285 milyon $ döviz ülkemizde kalacaktır. Biyokütlenin Kömürle Karşılaştırılması Sayfa 6 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

8. Orman Genel Müdürlüğü • Bir ton taş kömürü ısınma amacıyla yakıldığında atmosfere ortalama 2,8 ton CO2salınmaktadır. • Bir ton odunsu biyokütle yakıldığında ise atmosfere ortalama 0,73 ton CO2salınmaktadır. Biokütlenin Çevresel Değeri Sayfa 7 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

9. Orman Genel Müdürlüğü • 3 milyon ton kömür yerine 5 milyon ton biyokütle kullanırsak atmosfere olan CO2 salınımını 4.750.000 Ton azaltmış oluruz. • Ülkemizin CO2 emisyonlarını düşürmedeki hedefi dikkate alındığında bu miktarın çevre müzakerelerine katkısı hiç de göz ardı edilemeyecek bir gerçektir. • Kömür başta olmak üzere enerji üretiminde Fosil yakıt kullanımının azaltılması yönündeki çalışmalar Ulusal Azaltım Eylem Planı (NAMA) için önemli bir altlık teşkil edecektir. BİYOKÜTLENİN SERA GAZI AZALTIMINA KATKISI Sayfa 8 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

10. Orman Genel Müdürlüğü • OGM açısından: • Ülkemizde 21,2 milyon hektar orman alanı bulunmaktadır. Bu alanlardaki her türlü bakım ve üretim faaliyeti Orman Genel Müdürlüğünce yapılmakta veya yaptırılmaktadır. • Yıllık 160.000 hektar sahada sıklık bakımı için yaklaşık 10 milyon TL harcama yapılmaktadır. • Orman yangınları ile mücadele için yıllık ortalama 350 milyon $ harcama yapılmaktadır. Biokütlenin Ekonomik Değeri Sayfa 9 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

11. Orman Genel Müdürlüğü 6831 sayılı Kanunun 31. maddesi kapsamında 12.431 adet köyde yaşayan yaklaşık 4 milyon köylümüze, orman içi artıklarından enerji üretme çalışmaları gelir artırma ve istihdam fırsatları sağlamaktadır. Kırsal Kalkınmaya Destek Sayfa 10 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

12. Orman Genel Müdürlüğü • sırıklık bakımı • aralama kesimleri • süceyrat • Saha Temizliği • Döküntüler • Tepeler, ince dallar • Kabuk ve kozalak Potansiyel-Üretim Artıkları Sayfa 11 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

13. Orman Genel Müdürlüğü • Ormanda bırakılan artıkların büyük kısmı Akdeniz Bölgesi için yangını arttırıcı bir rol oynamaktadır. • Avrupa Ormanlarının Korunması Bakanlar Konferansı, 2007 yılında aldığı bir kararla yangın tedbirleri olarak ormanların seyreltilmesini ve çıkan malzemenin enerji üretiminde kullanılmasını önermiştir. http://www.mcpfe.org/files/u1/warsaw_resolution_1.pdf • Diğer taraftan Karadeniz Bölgesinde bu birikim haddinden fazla olduğundan ormanın doğal dengesini, gençleşmesini engelleyici hale gelmektedir. Ormanın Devamlılığına Zarar Verir miyiz? Sayfa 12 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

14. Orman Genel Müdürlüğü • Orman ürünü işleyen atölye ve fabrika artıkları, • Hurda tahtalar • Tarımda kullanılmayan 6,7 ve 8. sınıf arazilerde enerji ormancılığının yapılması, • Baltalık ormanlarından temin, • Tarım ürünlerinden ve artıklarından temin. Diğer Biyokütle Kaynakları Sayfa 13 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

15. Orman Genel Müdürlüğü • Biyokütledenenerji üretilmesi • Katı : Odun,Yonga, Pelet, Talaş • Sıvı :Biyobenzin,Biyodizel, Etanol • Gaz : Biyogaz • Enerji üretme yöntemleri: • Isı • Elektrik Gücü • Birleşik Isı Güç (BIG) • Taşıt Yakıtları BİYOKÜTLENİN KULLANIM ŞEKLİ Sayfa 14 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

16. Orman Genel Müdürlüğü • Ormanda çürüyen atıkların yakacak olarak evlerimize girmesi ve doğalgaz bulunmayan alanlarda, köylülerimiz için doğalgaz kadar temiz bir yakıtın sunulması hem köylülerimiz hem çevre için bir kazançtır. • Bio-Yakıtların temin edilebilirliği ve tedarik-tüketim zinciri güçlendikçe Biyoenerji pazarı genişleyecek ve yeni iş sahaları açılacaktır. • Biyoyakıtların başarılı bir şekilde fosil yakıtların alternatifi olarak kullanılabileceğinin benimsenmesiyle petrol ürünlerine olan bağımlılığımız azalacaktır. Biyokütle Kullanımının Faydaları Sayfa 15 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

17. Orman Genel Müdürlüğü Ülkemizin de üyesi olduğu “Avrupa Ormanlarının Korunması Bakanlar Konferansı-MCPFE” 2007 yılı Ekim ayında, ormanlarda biriken biyokütlenin enerji üretiminde kullanılmasına dair bir karar aldı.  http://www.mcpfe.org/files/u1/warsaw_resolution_1.pdf Akabinde OGM çalışmalara başlamıştır. Bir Genel Müdür Yardımcısının başkanlığında “OGM Biyoenerji Komisyonu” kuruldu. http://www.ogm.gov.tr/Haber_Girisi/Default5.aspx?id=936 Komisyon ilk toplantısını 10.09.2008 tarihinde yaptı. İş planı hazırlandı. Öncelikle enerjide kullanılabilecek biyokütle potansiyelimizi belirledik. OGM olarak ne yaptık? Sayfa 16 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

18. Orman Genel Müdürlüğü BİYOENERJİYE KONU ORMAN BİYOKÜTLESİ POTANSİYELİ Sayfa 17 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

19. Orman Genel Müdürlüğü • İzmir- Bergama-Kozak Orman İşletme Şefliğinde,Fıstık çamı kozalakları idare binası ve lojmanların ısıtılmasında kullanılmaktadır. • Çanakkale-Gelibolu’ da; kök ve dalları uygun kazanlarda yakarak kullandık. • Gölyaka- Aydınpınar Orman İşletme Şefliği idare binası ve 4 adet lojmanı üretim artıklarıyla ısıtmaya başladık. Kazanları değiştirdik. • Bolu- Aladağ Orman İşletme Şefliği, Değirmenözü mevkiinde bulunan misafirhaneyi sıklık bakımından elde edilen ürünler ve üretim artıkları ile ısıtmaya başladık. Çalı doğrayıcıları imal ettirdik. Yenileri için ihaleye çıktık. • http://www.ogm.gov.tr/Haber_Girisi/Default5.aspx?id=1126 ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALAR Sayfa 18 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

20. Orman Genel Müdürlüğü Bakanlığımız http://www.ogm.gov.tr/Haber_Girisi/Default5.aspx?id=1145 , akademik çevreler http://www.ogm.gov.tr/Haber_Girisi/Default5.aspx?id=1458 ve iş dünyası ile http://www.ogm.gov.tr/Haber_Girisi/Default5.aspx?id=1547 görüşmelere başlanmıştır. http://www.ogm.gov.tr/Haber_Girisi/Default5.aspx?id=612 Avrupa Birliği tarafından organize edilen toplantılara katılım sağlanmış, gelişmeler birebir izlenmiş, çalışmalarımız aktarılmış http://www.ogm.gov.tr/Haber_Girisi/Default5.aspx?id=1483 , raporların görüşlerimizi içerecek şekilde http://www.ogm.gov.tr/dokumanlar/grapor250309.pdf hazırlanmasına gayret gösterilmiştir. OGM Biyoenerji Komisyonu İş Planında belirtildiği üzere çalışma raporu tamamlanmıştır. http://www.ogm.gov.tr/Haber_Girisi/Default5.aspx?id=1421 ARAZİ ÇALIŞMALARI Bir çok Bölge Müdürlüğünde çalışma yürütülse de model olarak Bolu-Aladağ seçildi. http://www.ogm.gov.tr/Haber_Girisi/Default5.aspx?id=1074 Bolu’daki çalışmalar basitten başlayıp daha modern makinelerle denenmeye başlandı. http://demo.ogm.gov.tr/Haberler/DispForm.aspx?ID=6695 Şu anda Bizimgaz firması http://www.bizimgaz.com.tr/ denemelere devam ediyor. KASTAMONU Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü’nde“genç meşçere bakımlarını” dikili satış yöntemi ile ihaleye çıkarıldı. http://demo.ogm.gov.tr/Haberler/DispForm.aspx?ID=6929 Elde edilen emval rampada talaş haline getirilmeye ve Kastamonu Entegre’ye satılmaya başlandı. http://www.ogm-kastamonuobm.gov.tr/?islem=habergoster&haberid=100 Kastamonuda yapılan uygulamalar kamuoyu ile paylaşılmaktadır. http://demo.ogm.gov.tr/_layouts/Bamboo.VLib.player.aspx?vid=72&vlib={EB25F70A-311B-49D1-A918-D4B12F9B013F}&start=true YAPILAN GÖRÜŞME VE ARAZİ ÇALIŞMALARI Sayfa 19 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

21. Orman Genel Müdürlüğü İklim Değişikliği kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarının öneminin artması, odun ve üretim artıklarının önemli bir biyokütle kaynağı olarak değerlendirilmesi ve bu sürecin uluslarası kararlar ve mekanizmalarla teşvik edilmesi süreci kapsamında OGM Biyokütle Komisyonu kurulmuş ve Komisyon tarafından bir rapor hazırlanmıştır. http://www.ogm.gov.tr/Haber_Girisi/Default5.aspx?id=1421 Konuya ilişkin olarak bir TÜBİTAK Projesi hazırlık çalışmaları devam etmektedir. BİYOENERJİ ÇALIŞMA GRUBU Sayfa 20 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

22. Orman Genel Müdürlüğü OGM, ODTÜ Çevre Mühendisliğinin Yönetici kurum olduğu, TÜBİTAK Marmara Araştırma Enstitüsü, ODTÜ ve GAMA Enerji’nin yürütücü olarak görev aldığı “ BİYOKÜTLE VE BİYOKÜTLE/KÖMÜR KARIŞIMLARINI DOLAŞIMLI AKIŞKAN YATAKTA YAKMA TEKNOLOJİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ “ TÜBİTAK KAMAG PROJESİ • Konulu bir KAMAG projesine EİEİ Genel Müdürlüğü ile birlikte müsteri kurum olarak ortak olmuştur. • Projenin amacı Biyokütle ve linyit kömürlerimizden kısa ve orta vadede yararlanmak üzere • “Dolaşımlı Akışkan Yatakta Yakma” teknolojisini geliştirmek, • Isı ve elektrik enerjisini birlikte üreterek kojenerasyon sistemlerinin yaygınlaşmasına yardımcı olmak, • Bu konuda bir enerji üretim-bilgi paketi (know-how) oluşturmaktır. Bunun sonucu olarak ülkemizin temiz enerji gereksinimine bir çözüm bulmak amaçlanmaktadır. Proje sonucunda • DAY teknolojisinin gelişmesi ile tarım artıkları ve enerji bitkilerinden daha iyi yararlanılacaktır. • CO2 emisyonunun azaltılması KYOTO Protokolü gereği olarak ülkemize avantaj sağlayacaktır. • Biokütlesel atıklardan enerji eldesi ülkenin CO2 dengesinde olumlu katkı sağlayacaktır. Bundan sonra enerji tarımı yapılması ve ekilmeyen alanların enerji bitkileri ekerek değerlendirilmesi mümkün olacaktır. Sayfa 21 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

23. Orman Genel Müdürlüğü • Süreç hızla devam ettirilecek ve mümkün ve rantabl olan her yerde; üretim artıklarını, kozalak, kök gibi diğer orman ürünlerini kullanan sistemlere geçilecektir. Buna uygun kazan üreten şirketlerle görüşmeler yapılmış ve ürettirilmiştir. • Orman İşletmelerinde; kömür, doğal gaz gibi ithal ve kirletici ürünler yerine çevreyi kirletmeyen, yenilenebilir enerji kaynakları kullanılacaktır. • Ahşap çevre açısından en dost malzemedir ve yenilenebilme imkanı vardır. Bu konuda Orman Genel Müdürlüğü kurumsal olarak öncü ve örnek olmayı hedeflemektedir. • Sistem piyasa şartlarında işler hale geldiğinde; • Ülkemizin kaynakları daha iyi değerlendirilecek, • Enerjide dışa bağımlılığın azaltılmasına katkı sağlanacak, • Çevremiz korunacak, Kyoto Protokolünün uygulanmasında yardımcı olunacak, • Özellikle kırsal kesimin yaşam kalitesinin iyileştirilmesine destek olunacaktır. Orman Genel Müdürlüğü’nün Hedefleri Sayfa 22 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009

24. Orman Genel Müdürlüğü Dinlediğiniz İçin Teşekkürler www.ogm.gov.tr /biyoenerji çalışma grubu Sayfa 23 Orman ve Enerji, Ankara-Temmuz 2009