660 likes | 1.07k Views
ARABIERAREN MUNDUA. Arabiera Munduan. Arabiera hitz egiten duten herriek (Berdez: arabiera hizkuntz ofiziala da. Urdina: arabiera hizkuntz koofiziala da.) Herrialde asko, etnia eta kultura asko ere. Arabiera, Árabe ' العربية / al- ʕ arabīya
E N D
ARABIERAREN MUNDUA ArabieraMunduan
Arabiera hitz egiten duten herriek (Berdez: arabiera hizkuntz ofiziala da. Urdina: arabiera hizkuntz koofiziala da.) Herrialde asko, etnia eta kultura asko ere. Arabiera, Árabe'العربية / al-ʕarabīya 256,000,000 pertsonek hitz egiten dute munduan
Arabieraren hiztunak, nortzuk dira? Sudaneko neska-mutilak Mali
اَلْجَزَائِ / Algeria Egipto مصر Somalia
Eritrea Jordania Siria Saudi Arabia
Ume marokiarrak Ume amazight (bereber), bere hizkuntza eduki arren arabiera ere hitz egiten dute Tuareg: Algeria, Mali eta Niger
Alfabeto arabiera Arabiera eskumatik ezkerrera idazten da. Gaurko idazkera IV. Mendean sortu zen eta nasji deitzen da.
ARABIAR KALIGRAFIA ARTEA DA Kaligrafia arabierak badu, mendebaldekoarekin konparatuz, itzelezko alde bat. Ez zen sortu helburu praktikoarekin baizik eta Jainkoarekin komunikatzeko. Idazteko baliabideak
Arabieratikdatozenhitzbatzuk: AljofarAzucena Añil Azahar Azafrán Albahaca Añil, Jofaina, Cero, Noria Ronda, Rincón, Rehén , Aceite, Aceituna,
aceituna Balde Acequia Alfombra Cifra Arabieratik 4000 hitzbainogehiagoditugaztelaniak Arsenal
ERDI AROAN arabiar kultura oparoa zen ZOOLOGIAri buruzko ERDI AROKO LIBURUA
ARABIARREN EKARPENAK AJEDREZArenjatorriamisterioa da, bainajakiten da oso, oso jokoaintzina dela eta beresorlekuaTxina eta Indiarenarteankokatzen dela. Arabiarapasatu zen eta arabiarrekekarrizutenEspainiara. EspainiatikEuroparazabaltzenjoan zen. ErdiAroangorteguztietanjokatzen zen.
ARABIARREN EKARPENAK - II NORIA عجلة فيريسmakina hidraulikoa da. Ura ateratzeko metodo bat zen aintzinaroan. Ekialde hurbilean sortu zen eta arabiarren Iberiar Penintsulara ekarri zuten
MUSIKA ARABIARRA ISLAMAKO musika موسيقى , arabiar, pertsiar, indiar eta turkiarren arteko interakziotik emaitza da. LAUD arabiarra Dervitzen dantza
Arabiarrek ALGEBRA asmatu zuten Algebra «Al-gabr» arabiar hitzatik dator.
Erabiltzen ditugun zenbaki arabiarrak Indian sortu ziren baina arabiarren Europara ekarri zituzten. 0 zifra aurrerapen ikaragarria izan zen.
Medikuntzaarabiarra • Erdi Aroan, mediku arabiarrek hamaika ekarpen egin zituzten. • Arabiar medikuntza mendebaldekoa baina aurreratuagoa zen. Arabiar medikurik Ospetsuenak: • Abulcasis (936-1013 d.C.). Lehenengo aldiz, hezurren apurketak sendatzeko igeltsua erabili zuena zen. • Avicena(980-1073 d.C.) bost libiriki medikuntza-lana idatzi zuen. • Maimonides Dietetika eta terapeutika jarraitzen zuen
KARTOGRAFIA • Oso kartografo onak ziren arabiarrak • Abu Abdullah Mohammed Ibn al-Sharif al-Idrisi, 1154-1192 • Bere mun- du mapa
Ibn Jaldún(1332-1406)أبو زيد عبد الرحمن بن محمد بن خلدون • Tunez-en jaiotako historiatzaile, soziologo, filosofo, ekonomilari, demografo eta estatu gizon ospetsua zen. • Gizarte zientzien sortzailea konsideratzen da. • Al-Andalusen bizi zen. • Arnold Toynbee historiatzaile ingelesak berari buruz esan duena: "Ibn Jaldún concibió y formuló una filosofía de la historia que es sin duda el trabajo más grande que jamás haya sido creado por una persona en ningún tiempo y en ningún país“.
AbūAlī al-Ḥasan ibn al-Ḥasan ibn al-Haythamابو علي، الحسن بن الحسن بن الهيثم (965 Basra - 1039 Cairo) • En abril de 1999, el periodista estadounidense Richard Powers escribió para The New York Times Magazine un artículo en el que rendía homenaje a la, a su entender, mejor idea científica del último milenio. Los lectores quizá se sorprendieran al no encontrar rastro en sus comentarios de Isaac Newton ni de Charles Darwin. Tampoco una mención del genio prodigioso de Albert Einstein. El elegido por Powers era un escasamente conocido pensador árabe del siglo X, Abú Alí al-Hassan ibn
Ibn al-Haythamingeniero, físico, matemático , sus estudios principales versaron sobre la refracción de la luz, sentando las bases de la óptica moderna.
Bestezientzialariarabiarbatzuk X eta XIII. Mendeen artean arabiar zientziaren urrezko garaia dago. MATEMATIKO ARABIARRAK al-Karaji fue el primero en dar al algebra una descripción precisa. Al-Biruni (n. 973) Fundó la moderna trigronometria. On Al-Samawa’l and Al-Kashi Contribuyó a desarrollar las fracciones decimales. Abu Mussa Djafar Al Kufi (Djeber), que vivió en la segunda mitad del siglo VIII.fue un gran químico. Alcohol, alambique, alcali, elixir,etc. son de origen árabe.
Alcohol, alambique, alcali, elixir, etc. son palabras de origen árabe relacionadas con la química. Ar Razí (850-923), Alkimista oso garrantzitsua zen. Alkimia kimikaren aitzindaria da.
Brújula: asmakuntza txinatarra. Europara arabiarrek eraman zuten XII. Mendean.
Astrolabio izarren kokapena asmatzeko erabiltzen da. Ez da jakiten nork asmatu zuen baina arabiarrek erabili eta hobetu zuten.
Bolbora. Asmakuntza txinatarra. Baliabide piroteknikoa zen hainetzat. Arabiarrek eraman zuten Europara eta gerrarako erabili zuten. Bolbora egiteko zufre, gesal eta ikatza nahasten dira.
Papera: Asmakuntza txinatarra, arabiarrek zabalduta eta hobetuta. Hasieran papera egiteko banbu zuntzak erabiltzen ziren. Arabiarrek trapu hondakinez egiten zuten papera merkeagoa ateratzen. Paperari ezker liburuen prezioa izugarri jaitsi egin zen.
Naguib Mahfuz, (1911-2006) Literatura Nobel Sariduna (1988), egipziarra eta literatura arabierraren nobel saridun bakarra.
ARTE ARABIARRAK giza figura sahiesten zuen. Hori dela eta mokarabeak , landareak eta figura geometrikoak erabili zituzten.
Azulejo hitz arabiarra Azulejoz apaindutako eraikinak, Mezkitak hain zuzen.
Abegikortasuna(Hospitalidad) • Abegikortasun arabiarra oso garrantzitsua da. • Agurra: Tradizionalki agurtzen dira eskua ematen eta masaila musukatzen Gizonak eta emakumeak bakarrik hitz batzuk esango zaizkie emakumearen pribatizidadea errespetatzeko. • Ohitura da ere familiaz, lanaz eta osasunaz galdera batzuk egitea. • Te eta kafea. Abegikortasuna askotan te edo kafea eskeintzen adieraten da . Oso normala da dendetan ere eskeintzea. Errefusatzea iraina konsideratzen da.
OHITURAK • Agurra oso erabilia Ahlan wa sahlan da. • Jateko beti eskumako eskua erabili, ezkerra zikina konsideratzen da eta. • Emakumeak aparte jaten dute.
Hennaedo Alheña • Duela 3000 urte edo gehiago erabiltzen dela ipar Afrikatik Indiaraino. • Ezkontzetan asko erabiltzen da. • Alhena bi metroko zuhaiska da. • Sinesten da alheñak ona dela azalarako
ARABIAR MUNDUKO HIRI ETA PAISAI BATZUK
Basamortuko ibiltariak Gizon urdinak, Afrikaren iparraldekoak
OASIS Saharako Basamortuan Atlas mendiak
TUNEZ الجمهورية التونسية KARTAGO
SAUDI ARABIA Riad Areako ekaitza
Jordania (الأردنّ Al-’Urdunn) • Monarkia kosntituzionala da. • Ez du ia baliabiderik, hori dela eta turismoa da bere ekonomiaren alde garrantzitsuenetako bat. • Hiri greko—erromatarrak ditu • Gurutzaden garaiko gaztelu ibilbidea
ARABIAKO PENINTSULAREN (Emir Herri Batuak الإمارات العربيّة المتّحدةAl-Imārāt al-‘Arabīya al-Muttaḥida) Abu Dhabi أبوظبي Federazioa osatzen dute. Herrialdeen aberastasuna petrolioa da. Petrolioa Abu Dhabin 1958.ean aurkitu zen eta Dubain 1969.ean