520 likes | 665 Views
CHÖÔNG 6 BẢO VỆ MÁY PHÁT ĐIỆN. I. Caùc daïng hö hoûng vaø tình traïng laøm vieäc khoâng bình thöôøng cuûa maùy phaùt . Caùc daïng hö hoûng cuûa maùy phaùt . Tình traïng laøm vieäc khoâng bình thöôøng cuûa maùy phaùt . Nhöõng yeâu caàu cô baûn veà baûo veä maùy phaùt.
E N D
I. Caùcdaïnghöhoûngvaøtìnhtraïnglaømvieäckhoângbìnhthöôøngcuûamaùyphaùt. • Caùcdaïnghöhoûngcuûamaùyphaùt. • Tìnhtraïnglaømvieäckhoângbìnhthöôøngcuûamaùyphaùt. • Nhöõngyeâucaàucôbaûnveàbaûoveämaùyphaùt.
1. Caùcdaïnghöhoûngcuûamaùyphaùt. • Ñasoáhöhoûng do caùchñieäncuûaboädaâyquaán stator hay rotor bògiaøcoãi, nöùtvôõ, chaùy… • ÔÛ daâyquaánstator: • Coùtheångaénmaïchphavôùipha, hoaëcchaïmñaát 1 pha, hoaëcngaénmaïchmoätsoávoøngdaâytrongcuøngmoätpha.
1. Caùcdaïnghöhoûngcuûamaùyphaùt. • Ngaénmaïchphavôùipha • Khichaïmñaát 1 pha, doøngñieänchaïmñaátcöïcñaïikhidaâyquaánbòchoïcthuûngôûñaàucöïcsinhrahieäntöôïngquaùñieänaùp. • Ngaénmaïchcaùcvoøngdaâytrongcuøng 1 pha
1. Caùcdaïnghöhoûngcuûamaùyphaùt. • ÔÛ daâyquaánrotor: • Hưhỏngcaùchñieän. • Daâyquaán rotor chaïmñaát 1 ñieåm, 2 ñieåm.
2. Tìnhtraïnglaømvieäckhoângbìnhthöôøngcuûamaùyphaùt. Tìnhtraïnglaømvieäckhoângbìnhthöôøngcuûamaùyphaùtlaøkhidoøng qua daâyquaán stator, rotor vöôïtquaùñònhmöùc, hoaëcphuïtaûikhoângñoáixöùng, hoaëccoùtìnhtraïngquaùñieänaùp. • Quaùtaûi. • Ngaénmaïchngoaøi.
2. Tìnhtraïnglaømvieäckhoângbìnhthöôøngcuûamaùyphaùt. • Khiphuïtaûikhoângñoáixöùng, laømnoùng rotor vaøchaánñoängcôhoïc. • Ñangvaänhaønhmaømaátphuïtaûiñoätngoät, neáuboäñieàutoáckhoângtoátseõsinhratìnhtraïngvöôïttoác, vaømaátphaûnöùngphaànöùnglaømñieänaùptaêngvoït.
3. Nhöõngyeâucaàucôbaûnveàbaûoveämaùyphaùt. • Tìnhtraïnglaømvieäckhoângbìnhthöôøngcuûamaùyphaùt: phaûibaùohieäuchovaänhaønhvieânbieátñeåxöûlyù. • Ñeångaênngöøahöhoûngbeântrongmaùyphaùtphaùttrieånroängra, baûoveäcaétmaùyphaùtkhoûilöôùiñoàngthôøicaétkíchthíchcuûamaùy, goïilaøtöïñoängdieättöø
II. Baûoveängaénmaïchgiöõaphavaøphatrongdaâyquaán stator. • Sôñoàbaûoveä. • Choïndoøngkhôûiñoäng.
1. SÔ ÑOÀ BAÛO VEÄ. • Sôñoà so leächthöôøngduøngbaûoveängaénmaïchgiöõacaùcphaôûdaâyquaán stator. • Caùcbieándoøngcoùtyûsoábieándoønggioángnhau, caùcbieándoøngnaøyñöôïcnoáidaâytheosôñoà so leäch. • Khingaénmaïchngoaøi, thoângsoádoøngñieänvaøorô le I=Ikcb, baûoveäkhoângtaùcñoäng.
1. SÔ ÑOÀ BAÛO VEÄ. • Khingaénmaïchôûdaâyquaán stator, thoângsoádoøngñieänvaøorô le I=I1+I20 laømchobaûoveätaùcñoängcaétmaùyphaùtvaøtöïñoängdieättöø.
1. SÔ ÑOÀ BAÛO VEÄ. • Ñeåmôûroängkhubaûoveä, caùcbieándoøngñöôïcñaëtsaùtmaùyngaétvaøsaùttrungtính. Caûhaiboäbieándoøngchæcaànnoáiñaát an toaønôûchungmoätñieåm.
1. SÔ ÑOÀ BAÛO VEÄ. • Maùyphaùttrungtínhkhoângnoáiñaát, chæcaàn so leächhaipha. Neáungaénmaïchhaiphanoáiñaát, trongñoùmoätñieåmnaèmtrongvuøngbaûoveämaùyphaùtôûphakhoângcoùbieándoøng, vaøñieåmcoønlaïinaèmtronglöôùiñieäntheámaùyphaùt, thìbaûoveä so leäch 2 phakhoânglaømvieäc
1. SÔ ÑOÀ BAÛO VEÄ. • Sôñoàbaûoveä so leäch 3 phachæduøngchomaùyphaùtlaømvieächôïpboävôùi MBA, vìdoøngñieänñieän_dungbeù, khoângcoùbaûoveächaïmñaátrieâng. • Ñeågiaûmaûnhhöôûngcuûadoøngñieänkhoângcaânbaèng, taêngcöôøngtínhbaûoñaûmvaønhaïy, ta noáitheâmmoätñieäntrôû 5noáitieápvôùicuoändaâycuûarô le so leäch.
1. SÔ ÑOÀ BAÛO VEÄ. • Hieän nay, ngöôøi ta duøngbieándoøngbaõohoøatrunggianñeåloaïitröøaûnhhöôûngcuûadoøngkhoângcaânbaèng do thaønhphaànkhoângchukyøcuûadoøngngaénmaïchgaâyra.
2. Choïndoøngkhôûiñoäng. • Ñeåtraùnhbaûoveälaømvieäcsaikhingaénmaïchngoaøi, ta phaûicoùIkñ>IkcbmaxIkñ=Kat.Ikcbmax. • Doøngkhoângcaânbaèngtuøythuoäcvaøosaisoácuûabieándoøng, ñoäñoàngnhaátcuûabieándoøngñöôïcchoïn, aûnhhöôûngthaønhphaànkhoângchukyø. Ikñ=Kat.Kkck.Kñn.0,1.INngmax
2. Choïndoøngkhôûiñoäng. Vôùi: • Kat=1,3 laøheäsoá an toaøn. • Kkck=1~1,3 (neáucoùbieándoøngbaõohoøatrunggian) • Kkck=2 (neáuduøngñieäntrôûphuï) • Kñn=0,5 laøheäsoáñoàngnhaátcuûabieándoøng. • 0,1 laøsaisoáchopheùpcuûabieándoøng.
2. Choïndoøngkhôûiñoäng. • INngmax laø thaønh phaàn chu kyø cuûa doøng ngaén maïch qua bieán doøng cuûa baûo veä khi ngaén maïch ôû pha treân ñaàu cöïc maùy phaùt taïi thôøi ñieåm t = 0. • Thoâng thöôøng Ikñ tính choïn theo Ikcb nhoû hôn doøng ñònh möùc cuûa maùy phaùt.
2. Choïndoøngkhôûiñoäng. • Ñoä nhaïy cuûa baûo veä ñöôïc kieåm tra theo doøng ngaén maïch 2 pha treân ñaàu cöïc maùy phaùt khi maùy phaùt caét khoûi löôùi, ñoä nhaïy phaûi baûo ñaûm Knh2.
Bàitập: Tính toán chọn bảo vệ quá dòng và bảo vệ so lệch cho máy phát điện có Sdm = 60MVA, Udm = 10,5kV, suất điện động trong đơn vị tương đối E* = 1,05, điện trở siêu quá độ dọc trục X”d = 0,15 Biết: kat =1,2 ; kmm =1,5; kv =0,98 Dòng không cân bằng của bảo vệ so lệch: Ikcb = 2309,3 A
Giải: Dòng điện định mức máy phát: Chọn BI 4000/5 Cấp chính xác 0,5 Chọn sơ đồ đấu các biến dòng theo hình sao đủ, có Ksd =1 Tính dòng ngắn mạch 3 pha: - Bảo vệ quá dòng cực đại: Dòng khởi động rơle:
Chọn dòng khởi động rơle: IkdR= 8 A Dòng khởi động thực tế của bảo vệ dòng điện cực đại là: Độ nhạy của bảo vệ: Vậy độ nhạy của bảo vệ đạt yêu cầu.
Bảo vệ quá dòng cắt nhanh: Dòng khởi động thực tế của bảo vệ cắt nhanh là: Chọn dòng khởi động rơle: IkdR= 35 A Dòng khởi động thực tế của bảo vệ cắt nhanh là:
Bảo vệ so lệch: Dòng khởi động của bảo vệ so lệch là: Chọn dòng khởi động rơle: IkdR= 5 A Dòng khởi động thực tế của bảo vệ so lệch là:
Độ nhạy của bảo vệ: Vậy độ nhạy của bảo vệ đạt yêu cầu.
III. BAÛO VEÄ NGAÉN MAÏCH GIÖÕA CAÙC VOØNG DAÂY TRONG CUØNG MOÄT PHA. • Chæ coù maùy phaùt lôùn, moãi pha coù hai nhaùnh song song môùi duøng baûo veä so leäch ngang.
III. BAÛO VEÄ NGAÉN MAÏCH GIÖÕA CAÙC VOØNG DAÂY TRONG CUØNG MOÄT PHA. • Khi ngaén maïch moät soá voøng daây, söùc ñieän ñoäng ngaén maïch EN sinh ra doøng ñieän ngaén maïch IN raát lôùn, chaïy qua caùc voøng daây hö hoûng.
III. BAÛO VEÄ NGAÉN MAÏCH GIÖÕA CAÙC VOØNG DAÂY TRONG CUØNG MOÄT PHA. • Vìcoùcheâchleächsöùcñieänñoäng(E1–E2) neânsinhradoøngñieäncaânbaèng Icb=(E1-E2)/(X1–X2) Vôùi E, X laøsöùcñieänñoängvaøñieänkhaùng • Rôle coùdoøng IR=Icb/KI, neáu IR>Ikñrô le seõtaùcñoäng.
III. BAÛO VEÄ NGAÉN MAÏCH GIÖÕA CAÙC VOØNG DAÂY TRONG CUØNG MOÄT PHA. • Doøng caân baèng Icb tuøy thuoäc vaøo soá voøng daây bò ngaén maïch vì vaäy baûo veä coù khu cheát. • Thöôøng choïn tyû soá bieán doøng KI=0,25.IñmMF/5, doøng khôûi ñoäng lôùn hôn doøng khoâng caân baèng cöïc ñaïi khi ngaén maïch ngoaøi treân ñaàu cöïc maùy phaùt, vaø choïn baèng (20~40)%.IñmMF
III. BAÛO VEÄ NGAÉN MAÏCH GIÖÕA CAÙC VOØNG DAÂY TRONG CUØNG MOÄT PHA. • Hieän nay thöôøng duøng sô ñoà 1 rô le maéc qua bieán doøng ñaët ôû daây noái trung tính.
IV. BAÛO VEÄ DAÂY QUAÁN STATOR CHAÏM ÑAÁT MOÄT ÑIEÅM. • Nguyeântaécthöïchieänbaûoveä. • Sôñoànguyeânlyùcuûabaûoveächaïmñaát. • Choïndoøngñieänkhôûiñoäng.
1.Nguyeântaécthöïchieänbaûoveä. • ÔÛ daây quaán stator, trung tính khoâng noái ñaát tröïc tieáp, maø noái ñaát qua 1 toång trôû, kinh nghieäm vaän haønh cho: doøng chaïm ñaát IG<5A khoâng gaây nguy hieåm, ta chæ caàn baùo hieäu. Neáu IG>5A thì baûo veä taùc ñoäng caét maùy phaùt traùnh hö hoûng cho maùy phaùt
1.Nguyeântaécthöïchieänbaûoveä. • Veà nguyeân taéc coù theå duøng baûo veä so leäch, nhöng thöôøng khoâng ñuû ñoä nhaïy, neân duøng baûo veä thöù_töï_khoâng. Coù 2 caùch: • Duøng 3 bieán doøng maéc theo sô ñoà boä loïc doøng ñieän thöù_töï_khoâng. Vì doøng khoâng caân baèng Ikcb khaù lôùn neân baûo veä chæ taùc ñoäng khi IG khoaûng (15~20)A.
1.Nguyeântaécthöïchieänbaûoveä. • Duøng 3 bieán doøng maéc theo sô ñoà boä loïc doøng ñieän thöù_töï_khoâng. Vì doøng khoâng caân baèng Ikcb khaù lôùn neân baûo veä chæ taùc ñoäng khi IG khoaûng (15~20)A. • Hieän nay thöôøng duøng bieán doøng thöù_töï_khoâng coù cuoän kích töø phuï: coù ñoä nhaïy cao hôn vaø baûo veä coù theå taùc ñoäng vôùi IG=(3~5)A.
1.Nguyeântaécthöïchieänbaûoveä. • Khi daây quaán stator chaïm ñaát, doøng thöù_töï_khoâng cuûa löôùi seõ qua bieán doøng thöù_töï_khoâng vaø caûm öùng qua thöù caáp sinh ra doøng vaøo rô le IR, neáu doøng qua rô le lôùn hôn doøng khôûi ñoäng thì baûo veä seõ taùc ñoäng. Doøng thöù_töï_khoâng tyû leä vôùi soá voøng daây bò chaïm ñaát, neáu chaïm ñaát gaàn trung tính cuûa maùy phaùt IR<Ikñ, vaäy baûo veä coù khu cheát.
1.Nguyeântaécthöïchieänbaûoveä. • Khi chaïm ñaát ngoaøi, chæ coù doøng thöù_töï_khoâng do ñieän dung daây quaán maùy phaùt qua bieán doøng thöù_töï_khoâng. • Khi bình thöôøng hay khi ngaén maïch ngoaøi toång doøng sô caáp qua bieán doøng thöù_töï_khoâng baèng 0 neân thöïc teá chæ coù doøng khoâng caân baèng qua rô le, baûo veä khoâng taùc ñoäng vì ta ñaõ choïn Ikñ>Ikcbmax.
A B C Ñeán rô le Hình 8: Biến dòng thứ tự có đặt thêm cuộn kích thích xoay chiều. 2.Bieándoøngthöù_töï_khoâng. Neáu maïch töø cuûa bieán doøng thöù_töï_khoâng coù ñaët theâm cuoän kích töø baèng doøng xoay chieàu thì söùc ñieän ñoäng thöù caáp do doøng chaïm ñaát sinh ra seõ taêng töø 15~20 laàn, doøng ñieän qua rô le taêng laøm ñoä nhaïy taêng.
Đến rơle 50MP, 51MP 3.Sôñoànguyeânlyùcuûabaûoveächaïmñaát.. Maùy phaùt chæ ñaët baûo veä chaïm ñaát daây quaán stator khi doøng chaïm ñaát IG>5A. + Rô le 51MP chæ duøng baûo veä chaïm ñaát, ñeå baûo veä khoâng taùc ñoäng nhaàm do doøng quaù ñoä khi coù chaïm ñaát ôû ngoaøi khu baûo veä
3.Sôñoànguyeânlyùcuûabaûoveächaïmñaát.. + Rô le 51MP chænh thôøi gian (1~2)s. + Rô le 51Ng cuûa baûo veä ngaén maïch ngoaøi taùc ñoäng khi coù ngaén maïch ngoaøi ñeå naâng cao ñoä nhaïy.
3.Sôñoànguyeânlyùcuûabaûoveächaïmñaát.. + Khi ngaén maïch 2 pha noái ñaát, trong ñoùù coù moät ñieåm trong khu vöïc baûo veä, doøng ñieän ngaén maïch raát lôùn, rô le 51MP coù theå taùc ñoäng nhöng bò rô le 51Ng khoùa caét maïch ñieàu khieån, neân baûo veä seõ caét bôûi rô le 50MP. Ta chæ duøng rô le 50MP ñeå baûo veä ngaén maïch 2 pha noái ñaát khi baûo veä so leäch doïc cuûa maùy phaùt chæ ñaët bieán doøng treân 2 pha.
51Ng .NOT. 51MP .AND. 741 50MP .OR. 52 TDT 742 Hình 10: . 3.Sôñoànguyeânlyùcuûabaûoveächaïmñaát..
V. BẢO VỆ NGẮN MẠCH NGOÀI VÀ BẢO VỆ QUÁ TẢI • Bảovệchốngngắnmạchngoài • Bảovệquátải
1.Bảovệchốngngắnmạchngoài • Bảo vệ máy phát chống ngắn mạch ngoài dùng để cắt máy phát khi có hư hỏng trên thanh góp máy phát, hoặc các phần tử nối trực tiếp với thanh góp (đường dây, máy biến áp, ...).
1.Bảovệchốngngắnmạchngoài • Ngày nay, người ta dùngsơđồbảovệquádòngvớibộkhởiđộngkémđiệnápđểphânbiệtdòngquátải hay dòngngắnmạch.
1.Bảovệchốngngắnmạchngoài • Khimáyphátmấtkíchtừđiệnápthanhgópgiảmcòn 70% điệnáplàmviệcđịnhmức. Trongđiềukiệnnàynếumuốnđểmáypháttiếptụclàmvjệcthìchọn: Ukđ = (0,50,6)Ulvđm • Độnhạycủabảovệ: KnhI = INmin / Ikđ. KnhU = Ukđ / UNmax.
1.Bảovệchốngngắnmạchngoài • Nếucódùngbộkhởiđộngkémáp, thìdòngkhởiđộngcủabảovệlà: Ikđ= IđmMFKat/KV(Kat = 1,11,2) Ukd= UlvminKatKV (Kat= 0,9; Ulvmin= 0,95Ulvđm).
2. Bảovệquátải • Thường quá tải có tính đối xứng nên bảo vệ quá tải dùng 1 rơle dòng điện đặt trên 1 pha và dùng chung biến dòng với bảo vệ quá dòng chống ngắn mạch ngoài. • Dòng khởi động: Ikđ = IđmMFKat/KV. • Để nâng cao độ nhạy ta chọn Kat = 1,05; KV = 0,85 Ikđ = 1,22IđmMF. • Thời gian làm việc chọn t = 9s
VI. BẢO VỆ DÂY QUẤN KÍCH TỪ Bảovệdâyquấnkíchtừmáyphátchốngchạmđất 2 điểmdựatrênnguyênlýcầuđiện.
VI. BẢO VỆ DÂY QUẤN KÍCH TỪ • Khidâyquấnkíchtừcòntốt, cầucânbằng, vônkếchỉ 0 • Nếuchạmđất ở N1, cầumấtcânbằngvônkếchỉ0. • Đểchuẩnbịbảovệchạmđấtlần 2, ta điềuchỉnhchocầucânbằng: vônkếchỉ 0, rơlecó IR = 0.