150 likes | 339 Views
Chroom. I nleiding. Element 24, periode 4, groep VIb Transitiemetaal uit d-blok Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten). Inhoud. 1 • Atomaire eigenschappen
E N D
Inleiding • Element 24, periode 4, groep VIb • Transitiemetaal uit d-blok • Naam van het Griekse ‘chroma’ = kleur (cfr. fel gekleurde zouten)
Inhoud 1 • Atomaire eigenschappen 2 • Eigenschappen Groep VIb3 • Bronnen en bereidingen4 • Belangrijkste verbindingen5 • Belangrijke toepassingen6 • Gezondheids- en milieueffecten
Atomaire eigenschappen • Helder blauw-wit metaal • Hard, hoge weerstand tegen corrosie • O.G. +2, +3 en +6 (krachtige oxidator) • Hoge smelttemperatuur, beperkte thermische expansie • Stabiele kristalstructuur Speciaal Bindt niet aan eiwitten Bepalend bij suikermetabolisme
Groep VIb • Cr, Mo, W, Sg • [Ar]4s13d5, half gevulde d-schil, ook bij Mo • Smeltpunt binnen periode max. in groep VIb (groot # ongepaarde d-elektronen) • O.T.’s allen positief, enkel Cr heeft er meerdere
oxide: CrO3 – MoO3 – WO3carbide: Cr3C2 – Mo2C - WC sulfide: Cr2S3 – MoS2 – WS2fluoride: CrF3 – MoF2 – WF6
Belangrijkste verbindingen • Maar aantal in natuur, andere kunstmatig • Chroom(III)oxide in aardkorst (0,0102%) • In robijnen en smaragden chroom met O.T. +3 • De drie belangrijkste verbindingen zijn chromiet : FeCr2O4 chromatiet : CaCrO4 crocoïet : PbCrO4
Bronnen en bereidingen • Ontdekking: crocoïet (Siberisch rood lood) met HCl geeft CrO3, gereduceerd tot Cr in houtoven • Ferrochroom = mengsel ijzer en chroom Crocoïet
De belangrijkste ertsen zijn chromiet, chromatiet en crocoïet • Voor winning vooral chromiet uit o.a. Zuid-Afrika, Zimbabwe, Kazachstan, India en Turkije Chromiet Hedendaagse bereiding door chroomerts te bewerken en CrO3 te reduceren d.m.v. aluminium of electrolyse
Belangrijke toepassingen • Ter verfraaiing van voorwerpen uit o.a. messing en aluminium blinken • Ter bescherming van stalen voorwerpen want chroom corrosiebestendig • Als katalysator in de organische chemie voor synthese van methanol
Cr(IV)oxide: magnetische laag op diskettes en video (ca. 0,29mm) • Enkele kleinere toepassingen: - groene camouflageverf - chroomverbindingen als pigmentstof - zuiver chroom in verwarmingselementen - kaliumchromaat als reinigingsmiddel voor glaswerk in laboratoria
Gezondheids- en milieueffecten • Chroom(III): in kleine mate aanwezig in ons lichaam • Te weinig: hartkwalen, diabetes • Te veel: o.a. huiduitslag, ademhalingsproblemen, enz… • Chroom(VI): toxische stof, veroorzaakt serieuze problemen in de luchtwegen • Regelmatig in contact met chroom(VI) door de vele toepassingen van chroom
Slechts vervuiling in zeer geringe mate • Bij verzuurde grond nemen planten ook chroom(VI) op: schade aan gewassen • In sterk vervuild water: chroom in de kieuwen van vissen • Bij dieren (algemeen) veroorzaakt chroom(VI) onvruchtbaarheid en tumoren
Samenvatting • Hard metaal, hoge weerstand en stabiele kristalstructuur • Meerdere OT’s • Drie belangrijke verbindingen chromiet : FeCr2O4 chromatiet : CaCrO4 crocoïet : PbCrO4 voor bereiding: chromiet
Vele toepassingen: verfraaiing, chromeren, magnetisch, pigmenten • In voeding in kleine mate: chroom(III) • Chroom(VI): toxische stof