1 / 28

MÁLFARSMUNUR OG MÁLSNIÐ

MÁLFARSMUNUR OG MÁLSNIÐ. Ritun fræðitexta, samskipti og upplýsingatækni Guðmundur Sæmundsson. Kyn-bundinn munur. Talmál. Stelpur byrja fyrr að tala en strákar 3 ára stelpur hafa tvöfalt stærri orðaforða en strákar Mæður, dætur og systur tala iðulega fyrir hönd karlanna

Download Presentation

MÁLFARSMUNUR OG MÁLSNIÐ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. MÁLFARSMUNUR OG MÁLSNIÐ Ritun fræðitexta, samskipti og upplýsingatækni Guðmundur Sæmundsson

  2. Kyn-bundinn munur Guðmundur Sæmundsson

  3. Talmál • Stelpur byrja fyrr að tala en strákar • 3 ára stelpur hafa tvöfalt stærri orðaforða en strákar • Mæður, dætur og systur tala iðulega fyrir hönd karlanna • Strákar hafa tilhneigingu til að muldra og tala óskýrt • Strákar nota þrítóna raddsvið en stelpur fimmtóna raddsvið Guðmundur Sæmundsson

  4. Ólík hlutverk • Karlar: fæðuskaffarar? • veiðar í þögn • Konur: tjáskiptatröll? • eitthvað að ef konur þegja saman • Karlar geta breyst í "konur" ef þeir neyta áfengis Guðmundur Sæmundsson

  5. Strákar: geta til munnlegra tjáskipta minni góðir í eðlisfræði og stærðfræði uppvöðslusamir og ofsafengnir ættu að byrja ári seinna í skóla þola niðurlægingu Stelpur: munnleg tjáskipti í góðu lagi góðar í tungumálum g listgreinum skýrmæltar og mælskar bæði kynin þrífast betur í námi ef þau eru skilin að Skólaganga Guðmundur Sæmundsson

  6. Ástæður • Í körlum eru talmálsstöðvar á mjög fáum, litlum blettum, dreifðum í vinstra heilahveli. • Hjá konum er talmálið á ákveðnu svæði í fremri hluta vinstra heilahvels og í smærri stöðvum hægra megin • Konur verða því bæði leiknari í samræðum og geta gert margt annað á meðan þær tala Guðmundur Sæmundsson

  7. Lausn vandamála • KARL: • Heili karls er vandlega hólfaskiptur og býr yfir hæfni til að flokka (leysa) og geyma • KONA: • Í heila konunnar halda upplýsingarnar áfram að hringsnúast . Hún verður að tala um þau til að geta losnað við þau úr huga sér Guðmundur Sæmundsson

  8. Samtöl • Í AUGUM KARLA: • Til að greina frá staðreyndum, flytja upplýsingar áleiðis til annarra • Í AUGUM KVENNA: • Til að rækta sambönd og eignast vini • Fullorðnir (t.d. foreldrar) tala meira við stúlkur en drengi, af því að þau fá meiri svörun frá þeim Guðmundur Sæmundsson

  9. Eintöl • KARLAR: • tala í hljóði, hugsa og leysa vandamálin svipbrigðalausir og hljóðalaust • KONUR: • hugsa upphátt, tjáningin er hluti af hugsuninni • konur líta á það sem vott um vinsemd, jákvæð samskipti • karlar líta á það sem ágengni og að vandamálunum sé hellt yfir þá Guðmundur Sæmundsson

  10. Kvennatal • Ítalskar konur segja allt að 6.000-8.000 orð á dag, bæta við 2.000-3.000 raddhljóðum til tjáskipta og nota 8.000-10.000 tilbrigði af handapati, svipbrigðum, höfuðhreyfingum og öðru líkamlegu merkjamáli = samtals um 20.000 "orð" (máltákn). • Konur annarra landa nota um 80% af þessu. • Karlar nota 2.000-4.000 orð, 1.000-2.000 raddhljód og 2.000-3.000 líkamsmerki = ca 1/3 af því sem konur nota Guðmundur Sæmundsson

  11. Setningarnar • Setningar karla eru styttri en kvenna og skipulegri • Þær hafa einfalda byrjun, augljóst inntak og afgerandi niðurlag • Sé fleiri umræduefnum tvinnað saman týna karlar þræðinum og missa áhugann • Konur hafa fjöltvinnunarhæfni sem karla skortir nær alveg Guðmundur Sæmundsson

  12. Fjöltvinnun kvenna • Tala um margt í einu, margir þræðir í gangi (sbr. mörg MSN í einu) • Tala og hlusta í einu (karlar geta bara annað hvort) • Tala og hlusta og gera margt annað í einu (baka, elda, horfa á sjónvarp, lesa blöðin ... ) Guðmundur Sæmundsson

  13. Orð • Merking og skilgreining orða og hugtaka skiptir karla miklu máli • Orðhengilsháttur • Orð eru í augum kvenna ígildi umbunar, tjá samstarfsvilja og byggja upp sambönd • Konur setja óskir sínar oft fram óbeint - gefa í skyn • getur hentað í einkalífinu, en mjög illa t.d. í umferðinni, stjórnmálum eða í viðskiptum • Talsmáti karla er hreinn og beinn og þeir taka orð bókstaflega Guðmundur Sæmundsson

  14. Málvenjur • Konur spyrja: Geturðu/gætirðu .... ? • Karlar spyrja: Viltu/ætlarðu ... ? • "Gætirðu gifst mér?" • Konur ýkja til að auka áhrifin eða sýna tilfinningar (alhæfa), en karlar hengja sig í orð og snúa út úr Guðmundur Sæmundsson

  15. Hlustun og svipbrigði • Konur bregða að jafnaði upp 6 mismunandi svipbrigðum í samræðum á 10 sekúndum við að hlusta • Körlum er eðlislægt að hlusta svipbrigðalaust • EN: Tilfinningar orka jafnsterkt á karla og konur en karlar forðast að sýna það Guðmundur Sæmundsson

  16. Konur: nota úrval hástemmdra og lág-stemmdra hlustunar-hljóða - 5 tóna éta upp og tengja saman fjöltvinna samræðurnar endurspegla með svipbrigðum það sem þær halda að viðmæl-andi sé að hugsa eða hvernig honum líði Karlar: hafa takmarkaðra tónsvið hlustunar-hljóða - 3 tóna eiga í erfiðleikum með að túlka merkinguna bak við tónbreytingar talandi þeirra er blæbrigðaminni - nota muldur og syrpu af hummum, kinka kolli Hlustunarhljóð Guðmundur Sæmundsson

  17. Konur: háar og syngjandi raddir tengjast ofgnótt estrógens höfða til verndunar-þarfar karla konur með djúpar raddir njóta meiri virðingar konur geta talað á innsoginu, körlum er það nánast ógerlegt Karlar: djúpar bassaraddir benda afdráttarlaust til mikils testosteróns sem felur í sér manndóm og kynferðislega getu þegar strákar reyna við stelpur verður málrómur strákanna dýpri en stelpnanna gjarnan hærri Raddsvið Guðmundur Sæmundsson

  18. Konur: tilfinningaorð (gasalega, ofsalega, æðislega) kurteisleg orð (feitlagin, grannvaxin) útlitsorð (sætur, lekker) skammaryrði (hóra, perri, dóni) Karlar: rökfesta (afar, mjög) gróf orð (hlussa, mjóna, beinagrind útlitsorð (fallegur, myndarlegur, snyrtilegur ...) skammaryrði ( mella, ógeð, hommi) Orðaforði Guðmundur Sæmundsson

  19. Stéttbundinn málfarsmunur

  20. Íslenskt stéttamál • Tengsl á milli stéttarstöðu foreldra og "þágufallssýki". • Tengsl á milli menntunar og harðmælis hjá Reykvíkingum • Stéttbundinn munur minni á Íslandi en víðast annars staðar, t.d. í Englandi Guðmundur Sæmundsson

  21. Stéttamál erlendis • Sum máltilbrigði er einkum að finna meðal efri stétta, en önnur meðal lægri stétta • Máltilbrigði njóta mjög mismikillar virðingar í samfélaginu • Konur? • Mál efri stétta álitið fínna en mál þeirra lægri sem reyna að apa eftir þeim • Ofvöndun í millistétt • Snobb niður á við Guðmundur Sæmundsson

  22. Menningarheildir • Trúarbrögð, kynþáttur, heimshluti ... • Menntamenn - óskólagengnir • Iðnaðarmenn (verkmenntamenn) og tæknimenn - bóklestrarmenn/ hugvísindamenn • Útivistarmenn - innipúkar • Partíljón - heimakærir • ... Guðmundur Sæmundsson

  23. Málsnið

  24. Einkenni talmáls • Langar málsgreinar • Mikil notkun aðaltenginga • og, en, eða ... • Óloknar setningar • Ótengd innskot í setningar • orð (sko, nei ...) • heilar setningar (þú veist, manstu? ...) • Talmálsorð • síðan, bara, hérna, tökuorð, slettur, upphrópanir ... Guðmundur Sæmundsson

  25. Einkenni ritmáls • Formlegt orðalag • Rökleg uppbygging setninga • Ritmálsorð • eingöngu, bifreið, drengur ... • Ritmálsorðalag • breytt orðaröð, orðatiltæki ... • Stafsetning og greinarmerki Guðmundur Sæmundsson

  26. Málsnið • Mismunandi málfar eftir aðstæð-um, viðmælanda/lesanda og tilgangi • AÐSTÆÐUR: • Fræðileg grein, ræða, bréf ... • VIÐMÆLANDI/LESANDI: • Staða, aldur, kyn, uppruni ... • TILGANGUR: • Sannfæra, upplýsa, auglýsa, hugleiða ... Guðmundur Sæmundsson

  27. Stíll • Smekkur – frásagnaraðferð þess sem talar/skrifar • Stíll=merki, tíska (Boss, Levi´s) • Málsnið=tegund (vinnuföt, spariföt) • Talmálsstíll, ritmálsstíll, sögulegur stíll, embættis-mannastíll, persónulegur stíll, fornlegur stíll ... Guðmundur Sæmundsson

  28. Takk fyrir í dag! Bless! Guðmundur Sæmundsson

More Related