240 likes | 702 Views
GAZEL -XIII. YÜZYIL SAYFA:77-78-79 Hazırlayan: Mustafa SÜLMEN www. edebiyatdersi .net. HOCA DEHHANİ. GAZEL. Acep bu derdümün derm ân ı yok mı a . _ _ _ / . _ _ _ / . _ _ Ya bu sabr itmegün or an ı yok mı a . _ _ _ / . _ _ _ / . _ _
E N D
GAZEL-XIII. YÜZYIL • SAYFA:77-78-79 • Hazırlayan: Mustafa SÜLMEN • www.edebiyatdersi.net HOCA DEHHANİ
GAZEL • Acep bu derdümün dermânıyok mı a • . _ _ _ / . _ _ _ / . _ _ • Ya bu sabr itmegün oranıyok mı a • . _ _ _ / . _ _ _ / . _ _ • Mefâîlün/ Mefâîlün/ Feûlün Ölçü: Aruz ölçüsü ân: zengin uyak -ı yok mı: redif Nazım birimi : beyit, Nazım şekli : gazel Kafiye şaması: aa,ba, ca,
Acep bu derdümün dermanı yok mı Ya bu sabr itmegün oranı yok mı Bu aşk derdimin dermanı yok mu? Bu derde sabrın bir oranı yok mu?
Yanaram mumlayın başdan ayağa • Nedür bu yanmağın pâyânıyok mı • Mum gibi baştan ayağa yanarım. • Acaba bu yanışın bir sonu yok mu? • Şair kendini muma benzetiyor. Mum hem yanar hem erir.
Güler düşmen benüm agladuguma • Acep sol kâfirin imânı yok mı • Düşmanlar benim ağladığıma güler. Acaba bu kafirin (sevgilinin) imanı yok mu? Bu ağlayışıma aldırmıyor.
Delüpdür cigerümi gamzen oku Ara yürekde gör peykânı yok mı temren Sevgilinin süzgün bakışlarının oku ciğerimi deldi. Yüreğimde ara da okunun temrenleri yok mu gör.
Su gibi kanumu toprağa kardun Ne sanursın garîbün kanı yok mı Kanımı toprağa su gibi akıttın, garibin kanı yok mu sanırsın yoksa.
Cemâl-i hüsnüne mağrur olursın Kemal-i hüsnünün noksanı yok mı Güzel cemalinle gururlanırsın, olgun güzelliğinin bir eksiği yok mu?
Begüm Dehhânî'ye ölmezdin öndin • Tapuna irmegün imkânıyok mı Hoca Dehhânî Beyim,sevgilim, ölmeden önce Dehhani’nin makamına varma imkanın yok mu?
1. Aşağıdaki söyleyişlerin şiire katkısını açıklayınız. ... oranıyok mı ... pâyânıyok mı ... imânıyok mı ... peykânıyok mı ... kanıyok mı ... noksanıyok mı ... imkânıyok mı Şiire ahenk katmaktadır.
2.Şiirdeki uzun ses değerlerini önce kısa sesmiş gibi daha sonra okunması gerektiği gibi okuyunuz, iki okunuş arasındaki farklılıkları belirleyiniz. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz. • Ahenk farklılığı görülüyor.
3.Şiirin her biriminde neler anlatıldığını kısaca defterinize yazınız. Yazdıklarınızdan hareketle şiirintemasını belirleyiniz. AŞK
4. Şair, gazelini nasıl bir ruh hâli içerisinde yazmıştır? Şairin ruh hâlini en iyi ifade eden beyit sizcehangisidir? Ümitsizlik Son beyit
5. İncelediğiniz ilahi ile Hoca Dehhânî'nin gazelini aşağıdaki ölçütlere göre karşılaştırınız. • İLAHİ GAZEL Benzerlikler İslami dönem nazım şekilleri Yabancı kelimeler kulanılmıştır. Aynı dönemde yazılmışlardır.
İLAHİ Farklılıklar GAZEL İLAHİ Nazım Şekli GAZEL DÖRTLÜK Nazım Birimi BEYİT aaaa/aaab Kafiye Şeması aa/ba/ca Hece ölçüsü Ölçü aruz ölçüsü dini-tasavvufi Tema aşk şarap,kadın
6. a. Aşağıdaki söz sanatlarının şiirde nerelerde geçtiğini ve nasıl yapıldığını belirleyerek aşağıdaki tabloya yazınız. Benzetme (Teşbih) • Yanarım mumlayın başdan ayağa • Şair kendini muma benzetmiştir. • Delüpdür cigerümi gamzen oku • Kirpikler oka benzetilmiştir.(?)
Su gibi kanumu toprağa kardum • Kan, suya benzetilmiş. • Eğretileme (İstiare) • Acep şol kafirin imanı yok mu • Sevgili kafire benzetilmiş;sevgili söylenmemiş. (açık istiare)
Zıtlık (Tezat) • Dert-derman • Gülmek-ağlamak
Soru sorma (İstifham) • “Yok mı” ifadeleri soru sormadır.
b. Mum, kâfir, gamze ve peykân imgelerinin (mazmun) geçtiği mısralar aşağıda verilmiştir. Bu imgelerin şiirde hangi anlamda kullanıldığını belirleyerek defterinize yazınız. • Yanaram mumlayın başdan ayağaAcep sol kâfirin imânı yok mı • Mum:aşık, kafir:sevgili
Delüpdür cigerümi gamzen oku • Ara yürekde gör peykân ı yok mı • Gamzen: Sevgilinin cemali, bakışı peykân: sevgilinin kirpikleri • 7. Şiiri tekrar okuyunuz. Hissettiklerinizi aşağıdaki şemaya yazınız. • Hüzün, aşk acısı, ümitsizlik, çaresizlik, ilgisizlik
8. İncelediğiniz gazelden hareketle Hoca Dehhânî'nin fikrî ve edebî yönü hakkında çıkarımlarda bulununuz. Çıkarımlarınızı aşağıdaki şemaya yazınız. • HOCA DEHHÂNÎ • Divan şiirinin ilk şairidir. • Sade ve basit bir dil kullanmıştır. • Din dışı konuları işlemiştir. • 13. yüzyılda yaşamıştır. • Divanı vardır.
Hoca Dehhani’den İnciler • Bir kadehle bizi saki gamden azat eyledi • Şad olsun gönlü anın gönlümü şad eyledi • Od ile korkkutma vaiz bizi kim la’l-i nigar • Canımuz bizi oda yanmağa mutad eyledi • Sabreyle gönül derdine dermen ire umma • Can atma oda bihude canan ire umma
HAZIRLAYAN MUSTAFA SÜLMEN İSTANBULLUOĞLU ANADOLU ÖĞRETMEN LİSESİ BALIKESİR www.edebiyatdersi.net msulmen@mynet.com