220 likes | 569 Views
M ÖVZU: APROBASİYA. AZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNİVERSİTETİ. ƏDƏBİYYAT. Quliyev R. Ə., Əliyeva K. Ə. Genetika. Dərslik, Bakı, 2002. Quliyev R. Ə. Genetikanın əsasları ilə bitkilərin seleksiyası. Bakı, 2003. Axundova E. M. Ekoloji genetika. Bakı, 2006. Turabov T. Genetika. Gəncə, 1997.
E N D
MÖVZU: APROBASİYA AZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNİVERSİTETİ Dosent. b. e.n. F.H.Qurbanov
ƏDƏBİYYAT • Quliyev R. Ə., Əliyeva K. Ə. Genetika. Dərslik, Bakı, 2002. • Quliyev R. Ə. Genetikanın əsasları ilə bitkilərin seleksiyası. Bakı, 2003. • Axundova E. M. Ekoloji genetika. Bakı, 2006. • Turabov T. Genetika. Gəncə, 1997. • Musayev Ə.C.və b. Dənli taxıl bitkiləri seleksiyasının metodikası.Bakı,2008. • Seyidəliyev N. Y. Genetika. Dərs vəsaiti, Gəncə, 2005. • Qarayev L. Tarla bitkilərinin toxumçuluğu. Bakı, 1976. • Cəfərov N. A. Çəkilin seleksiyası. Gəncə, 2008. ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Mövzunun planı • Aprobasiya haqqında anlayış • Aprobasiya prosesinin əsas vəzifələri • Aprobasiyada əsas anlayışlar • Aprobasiyanın mərhələləri • Aprobasiya dərzlərinin təhlili • Buğdanın aprobasiyası • Qarğıdalının aprobasiyası • Pambığın aprobasiyası ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Aprobasiyaprosesininəsasvəzifələri • a) K/t-ı bitkiləri əkinlərində sortun keyfiyyətinin qimətləndirilməsi; • b) Yerli sortlarla və eləcədə hibrid toxumlarla aprılmış əkinlərin qiymətləndirilməsi ; • c) Birillik və çoxillik ot bitkilərinin toxumluq nöqteyi nəzərindən qiymətləndirilməsi; • ç) Yüksək keyfiyyətli toxum materialı almaq üçün toxumçuluq təsərrüfatlarına qoyulan tələblərin yerinə yetirilməsinə nəzarət; ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Buğdanın aprobasiyası ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Aprobasiya prosesi 4 mərhələdə aparılır: • Aprobasiya hazırlığı; • Aprobasiya dərzlərinin götürülməsi; • Laboratoriyada dərzlərin analizi; • Sənədlərin hazırlanması. ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Aprobasiya ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Buğdanın aprobasiyası ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Aprobasiya dərzlərinin təhlili • Aprobasiya dərzlərinin təhlili iki gündən gec olmayaraq başa çatdırılmalıdır. • Dərzlərin təhlili zamanı sort təmizliyi, yaxud əkinlərin tipikliyi, çətin ayrılan mədəni bitkilərlə, karantin, zəhərli, ziyanlı, çətinayrılan alaqlarla zibillənməsi (alaqlanması), xəstəlik və ziyanvericilərlə sirayətlənməsi təyin edilən zaman aprobator ərazinin torpaq-iqlim şəraitindən, tətbiq olunan aqrotexnikadan və sair faktorlardan asılı olaraq sortun ayrı-ayrı əlamətlərin morfoloji dəyişkənliyini nəzərə almalıdır. ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Aprobasiya ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Aprobasiya dərzi aşağıdakı qruplara ayrılır: • Aprobasiya edilmiş bitkilərin əsas sortunun gövdələri; • Digər sortların, növ müxtəlifliklərinin gövdələri və aprobasiya edilmiş bitkilərin (sort qarışıqları) növləri; • Çətin ayrıla bilən alaqların gövdələri; • Çətin ayrıla bilən mədəni bitkilərin gövdələri; • Çox zərərli alaqların gövdələri; • Karantin alaqların gövdələri; • Əsas bitkilərin tam inkişaf etməmiş gövdələri; ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Qarğıdalının aprobasiyası • Qarğıdalı – tam yetişmədə 50 ha 250 qıça götürülür. Bunlar 25 nöqtədən, hər nöqtədən seçilmədən 10 bitkinin – yuxarı qıçası götürülür. • əsas sort qıçası • xarici rəngli kseniyalığı • xəstə və zədələnmiş qıçalar • Tarla jurnalında ayrıca qeyd olunur. Qoruyucu məsafə. ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Qarğıdalı ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Anbar aprobasiyası • hər 100 sen-lik anbarda 100 ədəd qıça (5 yerdən hərəsindən 20 qıça) götürülür. • Məhsul artıq olduqda hər 30 sen-ə 10 qıça əlavə edilir. ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Qarğıdalı ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Qarğıdalıda parçalanma (F2) ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
PAMBIĞIN APROBASİYASI • Aprobasiyaçı aprobasiyadan qabaq sahəyə səpilmiş toxumluq materialı xarakterizə edən sənədləri yoxlayır. • Aprobasiya işinə aprobasiya üçün ayrılmış bütün sahələri dioqanal istiqamətində diqqətlə gözdən keçirməklə başlayırlar. • Sahədəki bitkilərin ümumi sayına nisbətən aprobasiya aparılan sortdan olan bitkilərin neçə faiz təşkil etməsinə əkinlərin sortluluğu deyilir. • Kolların formasını dəyişməmək üçün həmin sahələrdə sortluluq faizini müəyyən edib qurtarana qədər bitkilərdə üz vurma aparılmır. ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Əkinlərin sortluluğu • Sortluluğu müəyyən etmək üçün tarlanın ən tipik hissəsində normal inkişaf etmiş bitkiləri olan və bir-birindən azı 20m aralı yerləşən 2 cərgə seçilir. • Aprobasiya təlimatına əsasən hər bir cərgədə normal inkişaf etmiş 250 bitki gözdən keçirilir və hər bitkinin hansı sorta aid olduğu müəyyən edilir • Sort üçün tipik olmayan, barsız bitki tapdıqda ondan bir yarpaq qoparır. 250 bitki sayılıb qurtaranda həmin yarpaqları saymaqla % tapılır ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Yonca ADAU, Dos. F.H.Qurbanov
Yoncanın aprobasiyası ADAU, Dos. F.H.Qurbanov