Giriş Maddeyi Oluşturan Tanecikler Element Ve Bileşikler Fiziksel Ve Kimyasal Değişim

1. MADDENİN TANECİKLİ YAPISI • Giriş • Maddeyi Oluşturan Tanecikler • Element Ve Bileşikler • Fiziksel Ve Kimyasal Değişim • Maddenin Hallerinin Tanecikli Yapısı

2. 1.MADDENİN YAPI TAŞLARI-ATOMLAR Atom:Maddeyi oluşturan en küçük yapı taşıdır. Maddenin Sınıflandırılması 1.Katı2.Sıvı3.Gaz • 1.KatıTanecikler arasında boşluk yoktur.Genleşir.Sıkıştırılamaz • 2.SıvıTanecikler arasında boşluk azdır.Konulduğu kabın şeklini alır.Azda olsa sıkıştırılabilirGenleşir • 3.GazTanecikler arasında büyük boşluklar vardır.Yayılır.Genleşir.Konulduğu kabın şeklini alır.Sıkıştırılabilir.

3. Molekül: İki yada daha çok atomun oluşturduğu kümelere molekül denir. Atomun Tarihçesi John Dalton:Atomlar maddenin en küçük yapı taşıdır ve bölünemez.J.J.Thomson:Atomun yapısında atomdan daha küçük parçacıklarda vardır.Ernest Rutherford:Atomun yapısında bulunan Küçük parçacıklar atomun merkezinin etrafında dolaşır. Katı,Sıvı ve Gazların Genleşme-Sıkışma Özellikleri Katı,sıvı gazlar genleşebilir.Gazlar katı ve sıvılara göre daha fazla genleşir.Sıvılar ve gazlar sıkıştırılabilir,katılar sıkıştırılamaz.Gazlar sıvılara göre daha fazla sıkıştırılabilir. • Maddenin Sıkışma-Genleşme Özellikleri ile Tanecikli Yapıları Arasındaki İlişkiMaddelerin sıkışma ve genleşme özellikleri maddeyi oluşturan taneciklerin arasındaki boşluk miktarına bağlıdır.Tanecikleri arasındaki boşluk miktarı en fazla olan gazlar,sıvılar ve katılara göre daha fazla sıkıştırılabilir ve genleşebilir.

4. SAF MADDE: Kendisinden başka madde bulundur-mayan maddelere denir.ELEMENT: İçerisinde tek cins atom bulunduran maddelere denir. Yani elementlerin yapı yaşı atom-lardır.BİLEŞİK: En az iki farklı cins elementin belirli oranlarda bir araya gelerek, oluşturdukları yeni özellikteki maddeye denir. Yani bileşiklerin yapı taşı moleküldür.MOLEKÜL: İki veya daha çok atomun bir araya gelerek oluşturduğu atom gruplarıdır

5. Elementler :Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere element denir.Bir elementi oluşturan bütün atomların büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklık aynıdır. Fakat bir elementin atomları ile başka bir elementin atomlarının büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklıkları farklıdır. Aynı elementten yapılan farklı maddeler de aynı cins atomlardan oluşurlar.Elementi oluşturan atomların birbirine olan uzaklığı elementin katı, sıvı ve gaz haline göre değişebilir.Canlı ve cansız varlıkların tamamı elementlerden oluşur Elementlerin Özellikleri : 1- En küçük yapı birimleri atomlardır.2- Aynı cins atomlardan oluşurlar.3- Kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamazlar.4- Saf maddelerdir.5- Sembollerle gösterilirler

6. Element Çeşitleri :Atomik Yapıdaki Elementler :Bazı elementleri oluşturan aynı cins atomlar doğada tek başlarına bulunurlar. Böyle atomlara sahip elementlere atomik yapılı elementler denir. Atomik yapılı elementlerin en küçük taneciği atomlardır. • Demir, bakır, alüminyum, çinko, kurşun, altın gibi elementler atomik yapılıdır

7. Moleküler Yapıdaki Elementler :Bazı elementleri oluşturan aynı cins atomlar doğada ikili (veya daha fazla sayıda atomdan oluşan karmaşık yapılı) gruplar halinde bulunurlar. Böyle atomlara sahip elementlere moleküler yapılı elementler denir. Moleküler yapılı elementlerin en küçük taneciği moleküllerdir.

8. ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ:Günümüzde bilinen 118 element vardır. Bu elementlerin 92 tanesi doğada bulunurken geri kalanı da laboratuarlarda elde edilen yapay elementlerdir. Elementler sembollerle gösterilir ve her elementin kendine özgü sembolü vardır. Element sembolü yazılırken; • Sembol tek harfli ise büyük harfle yazılır.• Sembol iki veya üç harfli ise ilk harf daima büyük, diğer harfler küçük yazılır. (Sembollerin iki veya üç harften oluşmasının nedeni, bazı elementlerin baş harflerinin aynı olmasıdır

10. KARIŞIMLAR • Karışım: Birden çok element veya bileşiğin kimyasal özelliklerini kaybetmeden bir araya getirilmesiyle oluşan madde topluluğuna karışım denir. • Solduğumuz hava; içtiğimiz gazoz, süt, çorba, şerbet, karışık meyve suları, çay; yeraltındaki petrol; deniz suyu; kireçli su, zeytinyağlı su, böcek ilaçları, deodorant, lehim, sel suyu, kolonya, çelik… günlük hayatta karşılaştığımız birkaç karışımdır. • Karışımlarda birden çok element olabilir örneğin; hava(oksijen, karbondioksit, azot… gazları) • Karışımlarda birden çok bileşik bulunabilir örneğin; Deniz suyu(su ve tuz) • Karışımlarda birden çok element ve bileşik olabilir örneğin;sel(su ve toprak) • 1)Karışımı oluşturan maddeler kendi özelliklerini kaybetmezler. Tuzlu suda su ve tuz tadı algılanır • 2) Karışımı oluşturan maddelerin miktarları arasında belirli bir oran yoktur. İstenildiği oranda karıştırılabilirler. Az şekerli veya çok şekerli çay olur

11. 3) Karışımların erime ve kaynama noktaları sabit değildir. • Tuzlu su bazen 103 bazen 110 derecede kaynar,donma noktası ise -5 veya -10 derece olabilir. • 4) Karışımların belirli bir kimyasal formülleri yoktur. • Oksijen elementi: O ile su bileşiği H2O ile gösterilir fakat karışımlarda madde isimleri hepsi birden söylenir • 5)Karışımlar fiziksel yollarla oluşur ve bileşenlerine fiziksel yollarla ayrılırlar. • Karışımlar görünümlerine göre iki çeşittir • 1.Heterojen (Adi) karışım: Karışımı oluşturan • Maddeler karışımın her yerine eşit olarak dağılmadıysa Heterojen (Adi) karışım denir • Her yerinde aynı özellikleri göstermeyen karışımlardır • Katı katı karışımı; toprak • katı-sıvı karışımı; su-kum,su-tebeşir tozu • sıvı-sıvı karışımı: su-zeytin yağı,su-benzin karışımı,süt içindeki yağ damlacıkları örnek verilir.

12. Homojen karışımlar: • Her tarafında aynı özelliği gösteren,tek bir madde gibi olan karışımlara denir.Homojen karışımlara genel olarak çözeltiler de denir. • Tuzlu su,hava,kolonya,24 ayar altın örnektir.Metallerin eritilip karıştırılmasıyla oluşan homojen karışımlara ise alaşım denir. Pirinç, lehim, tunç, bilezik, çelik • Heterojen karışımda, • - Karışan maddeler gözle görülür ve kolayca ayırt edilebilir, • - Karışımın üst tarafı ile alt tarafı arasında yoğunluk farkı görülür • örneğin ayranını dibi daha yoğun olur, • Sel suyunun dibi daha çamurludur.

13. Çözeltiler(homojen karışım) ; • - Genellikle saydam ve akışkan olur, • - Çözeltiler katı,sıvı ve gaz halde olabilir • - Tek madde gibi görülür karışan maddeleri dışarıdan fark edemeyiz.Örneğin çayın içindeki çözünmüş şekeri fark edemeyiz. • - Bekletilse dahi çökelti oluşmaz, • - Süzgeç kağıdından geçerler, Çözeltiler genellikle sıvı halde bulunur, çözücü madde su, yağ, tiner, alkol olmaktadır gaz çözücü azot, katı • Sıvı – katı çözeltileri:çözücü kurşun ve gümüş olabiliyor. • Çözücü(sıvı) + çözünen(katı) = çözelti • Saf su + tuz = burun damlası • Su+şeker= şerbet • Su+İçecek tozu=meyve suyu • Sıvı-sıvı çözeltileri • Su+etil alkol= kolonya • Su+asetik asit = sirke

14. Sıvı-gaz çözeltileri • Su+karbondioksit gazı = Gazozlu içecek • Su+oksijen = Deniz suyu • Su+gaz =bulut • MoleküllüÇözeltiler • Alkol ve şeker gibi maddeler suda çözündüklerinde tamamen parçalanma gerçekleşmez, iyonize olmazlar. • Şeker molekülleri birbirinden ayrılır,her şeker molekülünün etrafına su molekülleri kuşatmış olarak fiziksel değişimi görülür • Alkollü su ve şekerli su çözeltileri moleküler çözünme yapar. • İyot alkolde çözünür, çözünen madde moleküllerine ayrılır • İyonlu Çözeltiler • Asit,baz ve tuzlar suda çözündüklerinde (+) ve ( – ) iyonlarına yani katyon ve anyonlarına ayrılarak suyun her tarafına eşit dağılırlar. • Örneğin yemek tuzu su içine dökülürse tuzu oluşturan sodyum(Na) ve klor(Cl) iyonlaşır.Na+ ve Cl– halini alarak su içinde homojen dağılırlar • Tuzlusu, asitli su ve bazlı su iyonlu çözeltilerdir.

15. 4.FİZİKSEL DEĞİŞİM-KİMYASAL DEĞİŞİM • Fiziksel değişim:Maddelerin kimlik değiştirmeden,başka bir maddeye dönüşmeden,sadece görünümlerinin değişmesine fiziksel değişim denir.Kimyasal değişim:Maddelerin kimliklerini kaybettikleri,başka madde yada maddelere dönüştükleri değişimlere kimyasal değişim denir.