A. SİNDİRİME GİRİŞ

1. A. SİNDİRİME GİRİŞ • Üretici • Tüketici Sindirim; • Mekanik sindirim • Kimyasal Sindirim • Hücre içi sindirim • Hücre dışı sindirim • Sindirim sistem; • Besinlerin alınması • Sindirilmesi • Emilmesi • Sindirim atıklarının dışarı atılması olarak 4 bölümden oluşur.

2. Hücre İçi Sindirim • Amip, öglena gibi bir hücreli canlılarda, • Süngerler ve sölenterler gibi bazı omurgasızlarda, • Akyuvar hücrelerinde

3. Hücre Dışı Sindirim. • Çürükçül canlılarda, • Salyangoz, deniz kestanesi gibi bazı omurgasızlarda • Omurgalılarda görülür.

4. B. Sindirim Özelleşmiş Kısımlar İçerisinde Gerçekleşir. • Süngerler, Sölenterler ve yassı solucanlarda tek sindirim açıklığı bulunur.

5. Sölenterlerde Sindirim (Hidra) • Besinlerin alınmasını sağlayan tentakül denilen uzantılar vardır. • Bu uzantıların üzerinde knidosit denilen yakıcı hücreler vardır. • Besinler sindirim boşluğuna geçer(gastrovasküler boşluk) • Sindirim boşluğuna bakan hücreler enzim salgılayarak besinleri kısmen parçalar(Hücre dışı sindirim) • Besinler fagositozla hücre içine alınır(Hücre içi sindirim)

6. Halkalı Solucanlarda Sindirim • Ağız • Yutak • Yemek borusu • Kursak -------- Depo • Taşlık ------ Mek. sin • Bağırsak ----- Kim. Sin. • Anüs

7. Böceklerde Sindirim • Ön bağırsak • Ağız • Yemek borusu • Kursak • Orta bağırsak • Mide • Sindirim bezleri (gastrikçekumlar var) • Arka bağırsak • Anüs

8. Kuşlarda Sindirim • Ağız • Yutak • Yemek borusu • Kursak (besinlerin yumuş) • Mide (yumuşama + kim sin) • Taşlık (mekanik sindirim) • İnce bağırsak (mek + kim si) • Kalın bağırsak • Kör bağırsak • Kloak(Mem. Dışında üre,boşal, sidirim) • Anüs

9. Memelilerde Sindirim • Karnivor (etçil) • Çene kuvvetlidir. • Kesici dişler uzun ve sivri • Köpek dişleri gelişmiş • Azı dişleri ezip parçalamaya uygun gelişmiş • Omnivor (hepçil) • Kesici dişler • Köpek dişleri var • Azı dişleri var • Herbivor (otçul) memelilerde • Azı dişleri gelişmiş girinti ve çıkıntı taşır. • Köpek dişleri genellikle bulunmaz • Kesici dişler otları koparmaya uyum sağlamıştır. • Tavşan , sincap gibi canlılarda ömür boyu büyüyen kesici dişler vardır.

10. Geviş Getiren Memelilerde; • Mide; • İşkembe • Börkenek • Kırkbayır • Şirdenden oluşan 4 bölümden oluşur. • Geviş getirmede besinlerin izlediği yollar • İşkembe, börkenek, geviş getirme, işkembe, kırkbayır, şirden, ince bağırsak

11. Geviş Getirmeyen Otçul Memelilerde • Tavşan, eşek, katır, at gibi canlıların mideleri tek bölmelidir. • Selülozu sindiren besinle kör bağırsakta bulunur. • İnsan maymun gibi canlılarda selüloz sindirilmez.

12. İNSANDA SİNDİRİM SİSTEMİ • Sindirim sisteminin kısımları • Ağız • Yutak • Yemek borusu • Mide • İnce bağırsak • Kalın bağırsak • Anüs • Sindirime yardımcı organlar • Tükürük bezleri • Pankreas • Karaciğer • Safra kesesi

13. Tükürüğün Görevleri • Ağzın devamlı nemli kalmasını • Besinlerin kayganlaşmasını • Ağızda kimyasal sindirimin başlaması • Tükürükte bulunan lizozim enzimleri antimikrobiyal etki yapar • PH değeri 6 – 7 arasındadır. • Günde ortalama 1000 – 1500 ml tükürük salgılanır. • Tükürük • Amilaz (pityalin enzimi) • Mukustan oluşur • Na • Ca • Su • Glikoprotein

14. Mide • Yemek borusu ile bağlandığı bölümüne mide ağzı (kardia) • İnce bağırsakla bağlandığı bölümüne (pilor) • Mukoza, kas tabakası, bağ dokudan oluşur • Mide ve karın boşluğunun organlarının üzerini örten periton bulunur.

15. Midenin Çalışması • Vagus siniri • Gastrin hormonu • Mide öz suyu • HCl • Pepsinojen • Az miktarda lipaz • Süt çocuklarında lap enzimi (renin) • Mide de besinlerin ince bağırsağa geçerken aldığı ada kimus denir

16. İnce Bağırsak • Mukoza, düz kaslar ve bağ dokudan oluşur • Mukozada hem salgılama hem de emilim yapılır • Duodenum (12 parmak bağırsağı), jejenum(boş bağırsak), ileum (kıvrımlı bağırsak) olmak üzere 3 e ayrılır. • Epitel dokuların bağırsağa doğru oluşturduğu kıvrımlara villus denir. Villusların oluşturduğu sitoplazmik uzantılara mikrovillus denir.

17. İnce Bağırsak Bezlerinin Ürettiği Sindirim Enzimleri • Aminopeptidaz • Maltaz • Laktaz • Sükraz • Enterokinaz • Erepsin(peptidaz) • Dekstrinaz • İnce Bağırsaktan Salgılanan Hormonlar • Sekretin • Kolesistokinin • Enterogastrin

18. Kalın Bağırsak • Su ve mineraller emilimi • Simbiyotik bakterilerin sentezlediği B ve K vitaminleri kana verilir.

19. Karaciğer • Sekretin hormonu etkisiyle safra üretimini ve salgılanmasını sağlar.

20. Safra Kesesi • Karaciğerin ürettiği safra sıvısını depolar. • Kolesistokinin hormonu etkisiyle içeriği bağırsağa boşaltır.

21. Safranın İçeriğinde; • Su • Safra tuzları • Kolesterol • Yağ asitleri • Bilirubin bulunur. • Safranın Görevleri; • İnce bağırsağın içerisini nötralize eder. • Yağda çözünen vitaminlerin emilimini sağlar. • Ayrıca bakteriler üzerinde antiseptik etki yapar.

22. Pankreas • Pankreas salgısının oluşumunda sekretin ve kolesistokinin hormonları ile vagus siniri ile birlikte görev alır. • Pankreas öz suyu içinde; • Su • Bikarbonat iyonları • Bazı iyonlar • Sindirimde görev alan enzimler. • Pankreas enzimleri • Karboksipeptidaz • Amilaz • Tripsinojen • Kimotripsinojen • Lipaz • DNAaz • RNAaz

23. BESİNLERİN KİMYASAL SİNDİRİMİ • Karbonhidratların Kimyasal Sindirimi • Ağızda; • Bağırsakta

24. PROTEİNLERİN SİNDİRİMİ • Midede • Bağırsakta

25. Yağların Kimyasal Sindirimi • İnce Bağırsakta

26. SİNDİRİM SİSTEMİNDE EMİLİM(ağız,mide,ince bağırsak, kalın bağırsak) • Emilimde (glikoz, amino asit, vitaminler) izlediği yol • Kılcal kan damarları • Kapı toplar damar • Karaciğer • Karaciğer üstü toplar damar • Alt ana toplar damar • Kalbin sağ kulakçığı

27. Emilimde (yağ asiti, gliserol) ADEK ) izlediği yol • İnce bağırsal villuslarınınepitel hücrelerine geçer. • Bu hücrelerde yeniden trigliserid oluşur ve çevresi protein kılıfla kaplanarak şilomikron adını alır. • Lenf kılcalları • Lenf damarı • Peke sarnıcı • Göğüs kanalı • Sol köprücük altı toplar damar. • Üst ana toplar damar • Kalbin sağ kulakçığı • Yağ % 80