SHFK„A.Z.ÇAJUPI”

1. SHFK„A.Z.ÇAJUPI” Vitishkollor 2014/15 F.Hotël PLANIFIKIM VJETOR PËR MËSIM TË INTEGRUAR ME EKO-STANDARDE Kl.IV-2 Arsimtari,Z.Latifi Eko- standarde kl.IV

2. Përmbajtja: • Eko- standardi I: Kursimiienergjisë • Eko–standardi II: Kursimiiujit • Eko- standardi III: Mirëmbajtjae godinësshkolloredhemjedisittëshëndoshënëshkollëEko-standardi IV: Oborrekologjikdheirregulluar Eko- standarde kl.IV

3. EKO-STANDARDI I: KursimiienergjisëKursimiiracionalienergjisëelektrikedhetermikenëgodinënshkolloreQëllimi :Zvoglimiiharxhimittëenergjisëelektrikedhetermikepër 10 % nëkrahasim me vitin e kaluar • Shfrytëzimiracionalienergjisëelektrikedheenergjisëtermikenëgodinënshkollore. • Qëllimi:Zvoglimiiharxhimittëenergjisëelektrikedheenergjisëtermikepër 10% nëkrahasim me vitin e kaluar. Eko- standarde kl.IV

4. Eko- standarde kl.IV

5. EKO-STANDARDI II: KURSIMI I UJIT • ShfrytzimiracionaliujitnëgodinënshkolloredheoboorritQëllimi: Zvoglimiiharxhimittëujitpër 10 %nëkrahasim me vitin e kaluar Ujiështëjetajonë!Ujiështëmëivlefshëm se gjithçka,patëcilinnukmund as tëparamendohetjetajonë.Porpër fat tëkeqnjerëzitnukkujdesensadhesi e harxhojmëujin.Ngandotja e uitpërçdoditëpakohetsasia e ujittëpijshëm.Menjëangazhimdhepërkushtimadekuat ne mund ta shpëtojmëujinngandotjet e ndryshme. Eko- standarde kl.IV

6. Eko- standarde kl.IV

7. Mjedisipastërdheishëndoshëpërpunëdhemësimnëklasë • Qëllimi: krijimiikushtevetëshëndetshmepërmësimdhepunënëshkollë • EKO-STANDARDI III : Mirëmbajtja e godinësshkolloredhemjedisittëshëndoshënëshkollë Eko- standarde kl.IV

8. Eko- standarde kl.IV

9. EKO-standardiIV:Oborrekologjikdheirregulluar • Oborrirregulluardhefunksional,nëpajtueshmëri me kërkesat e duhurapërmjedistëmbrojturjetësor. • Qëllimet:Oborrirregulluarfunksional,sipasgjithparametravenëmënyrëqëmaksimalishttëpërdoretpërqëllimettëtëgjithëveqëqëndrojnënëshkollë. Eko- standarde kl.IV

10. Eko- standarde kl.IV

11. Aktivitetetgjatorës:Arsimtarikërkonnganxënësit me diskutimtënumrojnëmënyrattëcilatmundtëkursejnëujin.Shënohennëtabelë ,pastajnxënësitndahennëgrupedhenxënësitshkruajnëmënyratpërkursimin e ujitdherëndësia e ujittëkursyer. Oborrirregulluarekologjik-Arsimtaridrejtondiskutiminpëroborrekologjikdhetërregulluardhepërmesbisedës me nxënësit vie deritekvendimetëndryshmepërtënjejtat.Pastajarsimtaridiktontekstpëroborrtërregulluarekologjik,kursenxënësitshkruajnë. Eko-standardiIII:Mirëmbajtja e godinësshkolloredhemjedisittëshëndoshënëshkollë ArsimtariNëorën e projektittëeko-projektitorientondiskutiminpërrëndësinë e mirëmbajtjessëgodinësshkolloredhekërkon me stuhiideshtëgjejnëzgjidhjemëtëmirapërrregullimin e oborritshkollor.Nxënësitduhettëndahennëgrupedheçdogruppunonprojektinpërndërtesën me oborrtërregulluarshkollor. Eko- standarde kl.IV

12. Eko-standardekl.IV • Transporti :Nëshkollënxënësitshkojnënëkëmbë ,kursenjëpjesë e arsimtarëveudhtojnë me automjetet e tyrepersonale,pornukkaarsimtarqëudhton me biçikletë.Nëklasëntonëgjatbisedimitqëkemi pas kemiardhnëpërfundimqëarsimtarëtqëjetojnëafërshkollëstëpërdorinbiçikleta me qëllimqësamëpaktëpërdorenautomjetet ,sepseautomjetetlëshojnëgazradhe e ndotinambientindhemjedisinjetsor,kështuqëgazrat e lëshuarademtojnënxënësit. • Mbeturinat-Nëmjedisin e shkollëssimekambeturina.MësëshumtikanëpjesetansoretëshkollësAtombeturniajanhedhurinatngaushqimidhepaketimet e ushqimeve ,porgjithashtukaedhehedhurinatëletrave .Pjesnmëtëmadhetëbërllogut e bëjnënxënësit ,porndonjëherëbërllogun e bëjnëedhekalorsit e rastitqëkalojnërrethshkollës. • Zvoglimi I bërllogut:Bërllogudo tëzvoglohet me vendosjen e kontejnerëvenëvendet e caktuara ,tëshqiptohendenimetëcaktuara me qëllimqëtërritetvetëdijaekologjiketeknxënësit. • Energjijanëshkollëntonëshfrytzohetenergjijaelektrikedhetermike.Drurirrymamaksimalishtshfrytzohen .Nëvitshkollajonëharxhonnjësasitëkonsiderueshmetëdruritsidherrymës.Preferohetqëkoftorëttëjen me standardemëtëlartadhekoftorët e vjetërtëzëvendsohen me tërinj me qëllimqëtëfitohetnjëenergjitermikemë e mirëdhemëekonomike.Mënyramë e mirëdhemëefikase do tëishteqëkoftorëtdhepërdorimiidruritpërenergjitermiketëzëvendsohet me naftëqëështë e dedikuarpëramvisëri,kudukshëm do tëngriteshinnënivelmëtëlartëEko -standardet Eko- standarde kl.IV

13. Uji: Shpeshherëihasimçeshmattëleshuaraosepikojnëpika ë voglauji,kjoështësipasoj e ventilavejoadekuatosetëvjetruara.Ekovëzhguesitnjoftojnë me kohëpersonatpërgjegjësnëshkollë me qëllimqëujimostëharxhohet pa nevojëdhemenjëherëpersonatduhettëndërmarrinhapat e nevojshëmqënëafatkohorsamëtëshkurtëtëeliminojnëdefekin duke pasurparasysh se shpeshherësipasoj e rrjedhjessëujitështëedheshtypja e madhe.Ekovezhguesitinformojnëdhenjerëzitkompetentduhet ta menjanojnëproblemin e harxhimittëujit. • Nëoborrin e shkollësnukkandonjëpaisjeadekuatepërakumulimin e ujittëshiut ,sikurtëkishteujiishiutdo tëakumulohej ,preferohetqëtëvihetndonjëgovatosediçkangjashëm me qëllimtëakumulimittëujittëshiutkunërastekurnukkaujtëmjaftueshëm do tëshfrytzohejpërujitjetëparkut ,ujitjetëluleve ,larjen e oborritetj. • Shëndeti: shpeshherëshëndetiështëilidhuredhe me ushqimin e shëndoshë. • Endenukkemiorganizuarndonjëligjëratënëlidhje me ushqimin e shëndetshëmpornxënësitkan pas rasttënjihengjatorëvetënjohjessëmjedisit.nëtëardhmen do tëorganizohentematëngjajshme me arsimtarin e biologjisë.Nëshkollën ton nukkemibërëndonjëanketnëlidhje me • ushqimin e shëndetshëm,pornjënumërikonsiderueshëmpërgaditinushqimtëshpejt ,çkanukështë e preferueshme.Nëperioden e ardhshmetëkëtijvitishkollor do tëkërkojmëngadrejtoridheeko-këshilliqëtëhapetnjëkuzhinnëshkollë me qëllimqëtëushqehemimëshëndetshëmnëshkollë. • Edhepsenukkemisallësporti me gjith ate organizohengara ne futboll ,hendboll,basketbolldhedisciplinatjerasportive,kutëgjithataqëjannëshkollëtë ken mundësiargëtimidherelaksimi. • Nëshkollëështë e ndaluarpirja e duhanitnëhapsiratëmbyllura, kunëshkollëjantëvendosura • shenjapërndalesëtëmospirjessëduhanitdhe at ndalesëtëgjitharsimtarëtdhetëpunsuarittjerë e respektojnë. Eko- standarde kl.IV

14. EKO KODEKSI • 1.Mjedisi tëruhet,mirëmbahetdhepastrohet. • 2.Përmes bisedimevetëvazhdueshme ,tëflitetdhetëbindennxënësitdhetëgjithnëshkollëqëtëzhvillohetvetëdijaaktivepërdomethënjendherëndësinë e mjedisittëshëndetshëmdhetëpastër. • 3. Tëmoshudhençfarë do lloimbeturine vend e pa vend. • 4.Të selektohetdheklasifikohenmbeturinat me qëllimtëriciklimit. • 5.Në mënyrëadekuatetëpërdorenresursetnëkuptimtëkursimitteujitenergjisëelektrikedhetermike. • 6.Poçet elektrikedheaparatet e ndryshëmtëçkyqennësenukpërdoren • 7.Gjith ventilat e ujittëmbyllenmostërrjedhujinësenukpërdoret. • 8.Mësojtoret pas çdondrrimitëpastrohendhemundësishttëbëhetdezinfektimi me mjeteadekuatedezinfektuese. • 9.Mësonjtoret rregullishttëajrosen. • 10.Xhamat e dritareverregulishttëpastrohen me qëllimqëtëndriçohenklasat. • 11.Koridoret pas çdopushimitëgjatëdhe pas çdondrrimitëlahen me uj. • 12.Në nevojtoremostëhudhetçfarëdollojiimbeturinave. • 13.Nyjet sanitaregjithnjëtëdezinfektohen me mjeteadekuatedezinfektuese. • 14.Çdo tëhënënëorën e bashkësisëklasëstëpastrohetoborridhetëlargohengjëra t e pa nevojshme. • 15.Lulet çdoditëtëujitendhesipasnevojëstëmbillentërejanësendonjëluleështëtharë. • 16.Në oborrrregullishtmbeturinattëmblidhendhehudhennëvendetëcaktuara ,ne kontejnerosendonjë vend qëparaprakishtështëcaktuarpërhudhjen e mbeturinave. • 17.Çdo ndryshimqëhetohetnëndonjëhapsirëshkollorenëkuptimtëkontaminit,menjëherëtëparaqitettekpersoneliteknikdhenëafatin ma teshkurtëtëmundshëmkohortëmënjanohet. • 18.Rregullisht tëpërdoretsapunilëngshëmdheinjejtitëpërdoretnëmënyrëracionale. • 19.Qilimat nëkoridoredhezyrëspakudyherënëvittëlahen. • 20.Të fillohettëpraktikohet me mbledhjen e letrëssëvjetërdheletraveqënukpërdoren,hekurittëvjetruarqëështëjashtpërdorimit,plastikës me qëllimtëriciklimit. • 21.EKO KODEKSI tëmbetetpublik ,kutëgjithëtëpunësuaritdo tëjupërmbahenkëtyrerregullavedhetënjejtatt’irespektojnë. Eko- standarde kl.IV

15. Eko KALENDAR 5 Mars-kursimiienergjisë 21 Mars-dita e ekologjisë 22 Mars-ditandërkombëtare e kursimittëujit 7 Prilldita- ndërkombëtare e shëndetësisë 22 Prill-ditandërkombëtare e planetittokë • EKOLOGJIA • Ekologjiaështëshkencë e mjedisitjetsor.Sishkencëbënëpjesërelativishtnëshkencat e rejabiologjike ,e cilaendepozhvillohet duke kërkuardhehulumtuarpërtëgjeturrrugëpërpërmirsimin e mardhënjevetëprishuranëmesnjeriutdhenatyrëssidhepërpërparimin e shkencëssëekologjisë.Nocioniekologjieshtëthemeluarnëvitin 1866.Në vitet e funditshkenca e ekologjisëeshtëmjaftaktuale,përshkaktëdëmevetëmëdhaqëishkaktonnjeriunatyrës. • Njeriume vetëdijeapo pa vetëdijenukmendonpërpjesën e ardhshmetëjetëssëtijdhegjeneratavetëardhshme. Eko- standarde kl.IV

16. Eko- standarde kl.IV

17. Eko- standarde kl.IV

18. Qëllimet: • Zgjerimiivetëdijespërmbeturinatdhekujdesipërmbeturinat;Ngitja e vetëdijestënxënësve ,mësimdhënësve,personelitteknik ,prindërve,dhegjithëpersonavetjerëqëjantëpërfshirënëmënyrëdirekteoseindirektenëbashkësinë e shkollës,kupërmessajë do tëmundësohetdituriteorikedhe e njejtatëzbatohetnëjetën e përditshme; • Rritja e vetëdijespërkujdesinndajmbeturinavepërmbledhjen e resursevedheprocesuimiimëtutjeshëm,zvoglimiityre ,përdorimiisërishëm,riciklimietj.; • Bindjapozitivendajmjedisitjetësorëdhemjedisittëshëndoshëjetësor; • Përforcimi I bashkëpunimit,besimittëndërsjellëdhepërgjegjësisë; • Mbrojtja e mjedisitjetësorë; • MJETET DHE METODAT MËSIMORE TË PARAPARA ME PLANIN PËR EKO-STANDARDE • AKTIVITETET E PARAPARA SIPAS KËTIJ PLANI VJETOR. Eko- standarde kl.IV

19. 1.Ndërprej gjithapoçetelektrikedhegjithëaparatettjeraqënukpërdoren, 2.Mundohu tëecëshnëkëmbëdhe me biçikletë, 3.Shfrytzo nëmënyrëracionaleujin, 4.Riciklo letrën e vjetër,plastikëndhemetalin, 5.Ushqehu me prodhimetëshëndetshmedheekologjike Eko- standarde kl.IV