Evidenced based practice

1. Evidenced based practice Dr. Gerrie Bours Universiteit Maastricht, verplegingswetenschap Hogeschool Zuyd, verpleegkunde open universiteit

2. Evidence based practice • Achtergrond • Definities • Toepassing in klinische praktijk • Relevante bronnen • EBP in verpleging • Discussie open universiteit

3. EBP achtergrond • 1980’s, stroming in de geneeskunde: medisch handelen veel meer baseren op kennis uit wetenschappelijk onderzoek • 1982: ideeën gevat in EBM (McMaster Medical School) • 1993: oprichting Cochrane Collaboration • 1990’s: EBM waait over naar andere zorgvelden: EB-nursing, EB fysiotherapie etc. open universiteit

4. EBP achtergrond • Sacket et al (1997/2000): • Traditionele bronnen voor beslissingen zijn: • Gedateerd (handboeken) • Zitten er vaak naast (experts) • Ineffectief ((bij)scholing) • Te omvangrijk en gevarieerd (tijdschriften: ca 20.000, > 2 milj artikelen • Past in tijdsbeeld: rationalisering en protocollering zorg open universiteit

5. EBP definities (I) Offringa et al (2000): EBM is het gewetensvol, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor individuele patiënten Verwarrend: - wat betekent dit precies - telt alleen bewijs uit wetenschappelijk onderzoek? (en andere zaken dan? Hoe goed is dat bewijs, als het er al is?) open universiteit

6. EBP definities (II) Kuiper et al. (2004), Cox et al (2004) in navolging van Sackett: Bij EBP gaat het om klinische beslissingen op basis vanhet best beschikbare bewijs, in combinatie met de kennis en ervaring van de behandelaar en de waarden en voorkeuren van de individuele patiënt. - ruimer en realistischer -Daarnaast ruimte voor andere zaken zoals praktische mogelijkheden, financiële randvoorwaarden open universiteit

7. EBP: definities (II) Voorkeur patiënt Evidence (bewijs uit onderzoek) Beslissing Kennis en ervaring hulpverlener open universiteit

8. Toepassing EBP in klinische praktijk • Klinisch probleem vertalen naar een beantwoordbare vraag in de praktijk • Zoeken naar evidence (beste bewijsmateriaal) • Beoordelen (wegen) van evidence • Beslissing nemen op basis van evidence, voorkeur patiënt en expertise hulpverlener • Evaluatie van dit proces open universiteit

9. 1. Van probleem naar vraag • Hulpmiddel bij formuleren beantwoordbare vraag: “PICO” - Patiëntengroep (klinisch relevante informatie: diagnose, leeftijd, behandelsetting, etc.) - Interventie (in ruime zin: therapie, diagnostiek) - Controle conditie (waarmee wordt therapie, diagnostische test etc. vergeleken? - Outcome (eindcriteria voor interventie) NB goede vraag vermindert kans op teveel of te weinig informatie open universiteit

10. 2. Zoeken naar evidence • Diverse bronnen: • Tijdschriftartikel • Websites van overheidsorganen, beroepsverenigingen • Etc. etc. NB steeds meer info elektronische beschikbaar vereist een systematische aanbak open universiteit

11. 3. Beoordelen evidence Gevonden informatie beoordelen op: • methodologische kwaliteit onderzoek • toepasbaarheid voor specifieke patiëntensituatie (en eigen praktijksituatie) Voorwaarde: hulpverlener beschikt over enige kennis van onderzoeks- methoden en klinische ervaring open universiteit

12. 4. Beslissing nemen • Informatie over de 3 pijlers EBP bundelen en tot afweging komen 5. Evaluatie • Het aangepaste handelen evalueren open universiteit

13. Hoe ontstaat evidence? • Beperkt tot effectiviteitsvragen: • Gerandomiseerde effectonderzoeken (RCT’s) • Systematische reviews/meta-analyses open universiteit

14. Levels of evidence(b.v. in richtlijn beroerte) • Niveau A: Sterk • Meta-analyses/systematische reviews • Enkele grote en goede RCT’s • Niveau B: Matig • Kleinere en minder goede RCT’s • Niveau C: Beperkt • Ander wetenschappelijk onderzoek • Niveau D: Geen • Mening van experts open universiteit

15. Vertaalslag evidence • In protocollen, standaarden en richtlijnen • Zie bijvoorbeeld www.cbo.nl; www.nhg.nl; www.avvv.nl etc. etc. open universiteit

16. EBP: belangrijke bronnen (I) • EBP tijdschriften • Evidence based medicine • Evidence based nursing • Stimulus (fysiotherapie), etc. open universiteit

17. EBP: belangrijke bronnen (II) • Websites • www.gezondheidsraad.nl • www.cbo.nl • www.cochrane.nl • www.clinicalevidence.com • www.cebm.net Etc. etc. open universiteit

18. EBP: belangrijke bronnen (III) • Literatuur databases zoasl PubMed, Cinahl, Medline, Psyclit, Embase etc. • Cochrane collaboration open universiteit

19. Praktijkvoorbeeld Klinisch probleem Op afdeling neurologie komen veel slikklachten voor. Momenteel screent de logopediste deze patiënten alvorens zij mogen eten. Dit betekent dat patiënten soms onterecht (vaak in het week-end) sondevoeding krijgen. Is er een methode om deze patiënten te laten screenen op slikklachten door verpleegkundigen zodat het onterecht inbrengen van een sonde voorkomen kan worden? open universiteit

20. PICO - vraag Welke bedside screeningsmethode (I) die uitgevoerd kan worden door verpleegkundigen geeft de meeste kans om bij neurologische patiënten (P) slikklachten aan te tonen of uit te sluiten (O) vastgesteld met behulp van VSS of FEES (C) open universiteit

21. Inclusie/exclusie criteria • Design is cross-sectioneel of RCT • Leeftijd ≥ 18 jaar met neurologische aandoening • Indextest geschikt aan het bed door verpleegkundigen • Ned Eng Duits • Invasieve index test • Slikklachten anders dan neurologisch open universiteit

22. Zoekstrategie • Medline (PubMed • Embase • Cinahl • Psyclit • Handmatig referenties nazoeken • Tot februari 2006 • Trefwoorden: dysphagia en synoniemen; sensitiviteit/specificiteit open universiteit

23. selectieprocedure • Onafhankelijk door twee reviewers op inclusie en • Kwaliteitsbeoordeling • Data extractie: 2 x 2 tabel eventueel statistisch poolen open universiteit

24. Resultaten • 370 artikelen door zoekstrategie • Blijft over 33 relevante artikelen • Kwaliteitsbeoordeling: • 10 sufficient • 10 doubtful • 13 insufficient • Geen pooling mogelijk open universiteit Bours, Speyer e.a. in progress

25. EBP in de verpleging • Belemmeringen voor implementatie van EBP: • Wat is evidence? • Contextuele factoren (cultuur, leiderschap) • Gebrek aan duidelijke uitkomstmaten • Niet inzien van het belang • Ondoenlijk alle literatuur van het vak bij te houden Etc. etc. open universiteit

26. Kansen: beroepsorganisatie • Koepelorganisaties hebben een belangrijke rol en taak (van Achterberg et al. 2006) • Rol Taak • Stimulator genereren van evidence • Facilitator selecteren van evidence • Initiator verspreiden van evidence • Participant implementeren van evidence • Performer open universiteit

27. Kansen: onderwijs • EBP in onderwijs via lectoraten en aandachtsgebieden (EBP-werkgroep, HSZ) • Docentscholing • Curriculumaanpassing • Project EBP open universiteit

28. Kans: lecturer practitionerof APN • Schakel tussen theorie en praktijk (Williamson et al, 2004) een persoon die deels in de praktijk werkzaam is, en deels aan een universiteit is aangesteld (Hollingworth’s 1997) (academisering werkveld) open universiteit

29. Discussie open universiteit