ΜΑΚΡΗ - ΝΕΑ ΜΑΚΡΗ (ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ)

1. ΜΑΚΡΗ - ΝΕΑ ΜΑΚΡΗ (ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ)

2. Μάκρη Η Μάκρη (Τουρκικά:Φετιγιέ) είναι παραθαλάσσια πόλη της Τουρκίας, και ανήκει στην επαρχία Μούγλων. Βρίσκεται στα όρια των ιστορικών περιοχών της νοτιοδυτικής Μικράς Ασίας, της Λυκίας και της Καρίας. Η πόλη διατηρούσε ελληνικό πληθυσμό μέχρι το 1923 οπότε με την ανταλλαγή των πληθυσμών που προέβλεπε η συνθήκη της Λωζάνης οι περισσότεροι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στην ανατολική Αττική και ίδρυσαν τη Νέα Μάκρη. Σήμερα η Μάκρη είναι από τα σημαντικότερα τουριστικά θέρετρα της Τουρκίας. Ο πληθυσμός της είναι 68.000 κάτοικοι με εκτίμηση του 2008.

3. Ιστορία Η πόλη βρίσκεται στην θέση της αρχαίας Τελμισσού, μιας από τις σημαντικότερες πόλεις της Λυκίας. Σύμφωνα με την μυθολογία πήρε το όνομά της από τον Τελμισσό, γιο του θεού Απόλλωνα. Στην πόλη υπήρχε μαντείο αφιερωμένο στον Απόλλωνα. Στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ έγινε μέρος της Περσικού Βασιλείου ενώ μετά την απελευθέρωση των πόλεων των παραλίων της Μικράς Ασίας που ήταν αποτέλεσμα της ήττας των Περσών από τους Έλληνες στους Περσικούς πολέμους, εντάχθηκε στη Δηλιακή συμμαχία. Τον 8ο αιώνα μ.Χ. η Τελμισσός μετονομάστηκε σε Αναστασιούπολη από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Αναστάσιο Β' ενώ τον 10ο αιώνα πήρε την ονομασία Μάκρη από το όνομα της ομώνυμης νησίδας που βρίσκεται στην είσοδο του κόλπου, μπροστά από τον οικισμό. Η Μάκρη διατήρησε, ελληνικό πληθυσμό μέχρι τη συνθήκη της Λωζάνης το 1923 οπότε και οι πρόσφυγες από την Μάκρη εγκαταστάθηκαν στην Ανατολική Αττική και ίδρυσαν τη Νέα Μάκρη. Το 1934 οι Τούρκοι μετονόμασαν την πόλη σε Φετιγιέ από το όνομα ενός Τούρκου που υπήρξε από τους πρώτους πιλότους της Τουρκικής αεροπορίας, του FethiBey.

4. Οικονομική ανάπτυξη Η Μάκρη γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη μετά το 1840 με την άφιξη πληθυσμού από τα Δωδεκάνησα. Χάρη στο ασφαλές λιμάνι της από ασήμαντο χωριό εξελίχθηκε σε μικρή αλλά εύπορη εμπορική πόλη απ’ όπου διακινούνταν σιτηρά, ξυλεία και μεταλλεύματα. Από το 1878 ξεκίνησε και η εκμετάλλευση ορυχείων χρωμίου. Στη μεγάλη πλειοψηφία τους τόσο οι Μακρινοί, όσο και οι Λιβισιανοί ήταν έμποροι και τεχνίτες. Το 1856 ένας καταστρεπτικός σεισμός επηρέασε την πόλη ενώ το 1875 η Μάκρη κάηκε και σχεδόν χτίστηκε εκ νέου βάσει σχεδίου.

5. Πνευματική αναγέννηση Η Μάκρη και το Λιβίσι συμμετείχαν στην πνευματική αναγέννηση που σημειώθηκε στις κοινότητες των μικρασιατικών παραλίων από τα μέσα του 19ου αιώνα με κύριο μέλημα την καθιέρωση «ελληνοπρεπούς παιδείας» και την ανύψωση του εθνικού φρονήματος. Η κατά κύριο λόγο εκπαιδευτική αυτή κίνηση εκφράστηκε με την ίδρυση νέων σχολείων, βιβλιοθηκών, την δημιουργία αναγνωστηρίων και συλλόγων, καθώς και την έκδοση εφημερίδων και περιοδικών, ενώ απέβλεπε κυρίως στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας στις τουρκόφωνες ή αρμενόφωνες περιοχές.

6. Τα τελευταία χρόνια πριν την «Έξοδο» Υπάρχουν πολλά που μπορεί να πει κανείς για τις σχέσεις με το οθωμανικό κράτος και τους μουσουλμάνους κυρίως τις δύο δεκαετίες που προηγήθηκαν της αναγκαστικής ανταλλαγής των πληθυσμών. Οι περισσότερες από τις μαρτυρίες των Μακρολιβισιανών επιβεβαιώνουν το μοτίβο το οποίο συναντάμε και στις μαρτυρίες προσφύγων από άλλες περιοχές της Μικράς Ασίας, αναφέρονται δηλαδή σε μια σχετικά αρμονική συμβίωση μέχρι το 1908, στις νέες ελπίδες που δημιούργησε η νεοτουρκική επανάσταση καθώς και στην σταδιακή επιδείνωση των σχέσεων μετά το 1908, επιδείνωση που στα χρόνια του Α Παγκοσμίου πολέμου παίρνει πια την μορφή οργανωμένων διωγμών. Ο ανδρικός πληθυσμός είτε στρατεύεται στα τάγματα εργασίας, είτε εξορίζεται στο εσωτερικό. Τα έτη 1916 και 1918 εφαρμόστηκε στην περιοχή της Μάκρης το μέτρο του εκτοπισμού. ,ε αποτέλεσμα περισσότερες από 1.200 οικογένειες να εκτοπιστούν.

7. Φωτογραφίες από την Μάκρη της Μ. Ασίας

10. Νέα Μάκρη Η Νέα Μάκρη είναι πόλη της βορειοανατολικής Αττικής. Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 13.986 κατοίκους. Την καλοκαιρινή περίοδο με τους χιλιάδες μόνιμους παραθεριστές που διαθέτουν εξοχικές κατοικίες στα όρια του δήμου, οι κάτοικοι φτάνουν τους 60.000. Η Νέα Μάκρη συνορεύει βόρεια με τον Μαραθώνα, νότια με τη Ραφήνα, δυτικά με τον ορεινό όγκο του Πεντελικού, ενώ βρέχεται ανατολικά από το Νότιο Ευβοϊκό σε μήκος ακτών 10 χλμ. περίπου. Το κέντρο της πόλης απέχει από την Αθήνα 32 χλμ. μέσω των Λεωφόρων Μεσογείων και Μαραθώνος. Από το Αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» απέχει 12 χλμ. μέσω της Λεωφόρου Μαραθώνος και Αττικής Οδού. Προσβάσεις έχει ακόμα από την Παλαιά Πεντέλη μέσω της Λεωφόρου Πεντέλης και από Κηφισιά και Εκάλη μέσω της Λεωφόρου Διονύσου.

11. Ιστορία Ιδρύθηκε το 1924, από τον Αντώνιο Τζιζή, όταν έφθασαν οι πρώτοι κάτοικοί της, πρόσφυγες από τα παράλια της Λυκίας της Μικράς Ασίας, από τις ιωνικές κωμοπόλεις Μάκρη και Λυβήσι. Η οικιστική, οικονομική και τουριστική ανάπτυξη της Νέας Μάκρης τα τελευταία χρόνια υπήρξε ραγδαία. Έχει έκταση 36.662 στρέμματα και ο μόνιμος πληθυσμός της ανέρχεται στους 13.986 κατοίκους. Ως παραθεριστικό κέντρο, το καλοκαίρι, ξεπερνά τους 55.000 - 60.000 κατοίκους μιας και έχει χιλιάδες μόνιμους παραθεριστές που διαθέτουν εξοχική κατοικία.

12. Η Νέα Μάκρη ως τόπος απόδρασης Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει τις τουριστικές υποδομές της και χάρη στις φυσικές ομορφιές, η Νέα Μάκρη έχει αποκτήσει φανατικούς παραθεριστές, οι οποίοι την επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι. Βέβαια η κοντινή της απόσταση από την Αθήνα την καθιστά και ιδανική για ημερήσιες αποδράσεις. Παρουσιάζει ένα εξαιρετικό τοπίο, που συνδυάζει την καταπράσινη φύση με το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας.

13. Φωτογραφίες από την Νέα Μάκρη της ανατολικής Αττικής

18. Μικρασιάτικα τραγούδια Αλατσατιανή 1. [Στ' Aλάτσατα στην Παναγιά], X2στ' αγιόδημ' από πίσω,Aλατσατιανή, στ' αγιόδημ' από πίσω, Πανωχωριανή,[έχω φυτέψει λεμονιά], X2και πάω να την ποτίσω, Aλατσατιανή, και πάω να την ποτίσω Πανωχωριανή.άιντε, άιντε γκιντελίμ, Aλατσατιανή,θα σε κλέψω δε σ' αφήνω, Πανωχωριανή.2. [Kακόβολέ μου Nτουσεμέ], X2με τις ανηφοριές σου, Aλατσατιανή,με τις ανηφοριές σου, Πανωχωριανή,[κάνε κι εμένα γείτονα], X2με τη γειτόνισσά σου, Aλατσατιανή,με τη γεινόνισσά σου, Πανωχωριανή.άιντε, άιντε γκιντελίμ, Aλατσατιανή, θα σε κλέψω δε σ' αφήνω, Πανωχωριανή.3. [Στ' Aλάτσαταείν' ένα βουνό], X2Kαρανταή το λένε, Aλατσατιανή,Kαρανταή το λένε, Πανωχωριανή,[που παν' οι Aλατσατιανές], X2και τον καημό τους λένε, Aλατσατιανή,και τον καημό τους λένε, Πανωχωριανή.[άιντε, άιντε γκιντελίμ, Aλατσατιανή,θα σε κλέψω δε σ' αφήνω, Πανωχωριανή]. X2[αγιόδημα = άγιο βήμα / γκιντελίμ = να πάμε / Nτουσεμές = δύσβατος ανηφορικός δρόμος της πόλης].

19. Αποφάσισα να γίνω Αποφάσισα να γίνω, βρ' αμάν, στην Αγιά-Σοφιάκουπές Αμάν, γιαρ αμάν, στην Αγιά-Σοφιάκουπές Να 'ρχονται να προσκυνούνε, βρ' αμάν, τουρκοπούλες και ρωμιές Αμάν, γιαρ αμάν, τουρκοπούλες και ρωμιές Άσπρη μου παχιά σουλτάνα, βρ' αμάν, την καρδιά μου ράγισες Αμάν, γιαρ αμάν, την καρδιά μου ράγισες Και το νου μου τον επήρες, βρ' αμάν, και τον επαλάβωσες Αμάν, γιαρ αμάν, και τον επαλάβωσες Κουπές = τρούλος

20. Από τα γλυκά σου μάτια Από τα γλυκά σου μάτιατρέχει αθάνατο νερό σεβντίμ αμάνκαι σου γύρεψα λιγάκικαι δε μου ‘δωσες να πιωΟλμάζ πιπίνι μου Ολμάζνα με πεθάνεις πολεμάςνα με πεθάνεις πολεμάςΟλμάζ πιπίνι μου ΟλμάζΕίπα σου μη με πειράζειςκι άσε με στο χάλι μου σεβντίμ αμάνκαι το νου μου τον επήρεςαπό το κεφάλι μουΈλα να πάμε μάτια μουκι ας φέρουν τα κομμάτια μουκι ας φέρουν τα κομμάτια μουέλα να πάμε μάτια μουΆφες με γλυκιά μου αγάπην'ακουμπήσω απάνω σου σεβντίμ αμάνκαι τερμάνι εγώ δεν έχωνα θωρώ τα κάλλη σουΈλα να πάμε κει που λεςπου κάνουν τα πουλιά φωλιέςπου κάνουν τα πουλιά φωλιέςέλα να πάμε κει που λες

21. Μαρτυρίες ΦιλιώΧαϊδεμένου. (Γεννήθηκε το 1899 στα ΒουρλάΜ.Ασίας. Ήρθε και εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα το 1922 με το μεγάλο κύμα της προσφυγιάς. Εδώ και αρκετά χρόνια ζει στη Νέα Φιλαδέλφεια. Ακούραστη εργάτρια του μικρασιατικού ελληνισμού συνέβαλε και συμβάλλει στη διατήρηση της μικρασιατικής ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Διετέλεσε ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος του Συνδέσμου Μικρασιατών του Δήμου της Ν. Φιλαδέλφειας και πρωτοστάτησε στην ανέγερση του Μνημείου των Μικρασιατών στον ίδιο δήμο. Οραματίστηκε την ίδρυση μικρασιατικού μουσείου και εργάστηκε επίπονα - αλλά και εργάζεται - γι' αυτό, ένα μουσείο που τελικά θα λειτουργήσει μέσα στο 2002. Έχει τιμηθεί με 38 βραβεία συνολικά από δήμους, συλλόγους, σχολεία, πανεπιστήμια με πιο χαρακτηριστικά απ' αυτά της Ακαδημίας Αθηνών, του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, των Πολιτών του Κόσμου και του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως). Η Φιλιώ Χαϊδεμένου3 μας λέει “Όταν ήμουν στην Μικρά Ασία σαν παιδί σκεφτόμουνα την Σμύρνη, πώς να σου πω, ήταν μια πολύ μεγάλη πόλη, πολύ εξελιγμένη, αλλά την ζούσαμε κιόλας γιατί δεν ήταν και μακριά από εμάς, ήταν 20χλμ. Όμως και μακριά να ήταν πήγαινε ο κόσμος. “Άντε, ετοιμάζουμε εφέτος την παραγωγή μας και μετά θα πάμε στην Σμύρνη να ψωνίσουμε”, γιατί όταν κάναμε μεγάλα ψώνια, βαριά, δηλαδή χρυσαφικά για παντρειές και τέτοια, πηγαίναμε στη Σμύρνη για πιο φθηνά και πιο καλά δηλαδή. “Ε, άντε και θα σε πάρω στη Σμύρνη εφέτος”. Και πηγαίναμε. Κι από όλη την Ανατολή δεν υπάρχει άνθρωπος που θα πει ότι “εγώ δεν την ήξερα την Σμύρνη”, όλοι πήγαιναν. Και βέβαια, μπορώ να πω, ήταν εξελιγμένη αλλά και το πιο μικρό χωριό της Μικρός Ασίας είχε την εξέλιξή του.”