KRİMİNOLOJİ (I)

1. KRİMİNOLOJİ (I) KRİMİNOLOJİNİN TARİHÇESİ -II- Prof. Dr. Adem Sözüer Dr. Tuba Topçuoğlu İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKULTESİ

2. KRİMİNOLOJİNİN TARİHÇESİ • Doğaüstü Güçlere Dayalı Perspektif • Klasik Okul • Pozitivist Okul • Biyolojik pozitivizm • Psikolojik pozitivizm • Sosyolojik pozitivizm • Chicago Okulu

3. BUGÜNÜN KONUSU POZİTİVİST OKUL • Biyolojik pozitivizm • Lombrosso, Ferri, Garofalo • Psikolojik pozitivizm • Freud • Sosyolojik pozitivizm • Durkheim • Chicago Okulu

4. POZİTİVİST OKUL • Klasik okul düşüncesinin hür irade görüşünün aksine, Pozitivist okul suçu bireyin kontrolü dışında cereyan eden bir olay olarak ele alır. • Determinizm (gerekircilik) doktrini: Suç, tamamen insanın kontrolü dışında biyolojik, psikolojik ve sosyolojik nedenler sonucunda meydana gelmektedir. • Biyolojik ve psikolojik teoriler, deterministik yaklaşımın ilk örneklerini oluşturur.

5. BİYOLOJİK POZİTİVİZM • ERKEN DÖNEM BİYOLOJİK YAKLAŞIMLAR • CesareLombroso (1836-1909) • Suçlu Adam (CriminalMan) eseri (1876) suçluluğu açıklamaya çalışan ilk kitap • Atavistik anormallik • Suçlu Doğanlar (BornCriminals) • Akıl hastası suçlular (InsaneCriminals) • Kriminaloidler (Criminaloids)

6. BİYOLOJİK POZİTİVİZM • EnricoFerri (1856-1929) • Suçlu tipin varlığını kabul etti fakat suç davranışın arkasındaki kalıtımsal fiziksel özellikler dışındaki sosyal ve ekonomik faktörleri inceledi. • Doğuştan suçlu, akıl hastası suçlu, ihtiras suçluları, rastgele suçlular, suçu alışkanlık haline getiren suçlular • Suçlu davranışı kalıtımsal özelliklerin dışında sosyal etkenlerle açıklaması kriminolojinin alanını genişletti.

7. BİYOLOJİK POZİTİVİZM • RaffaeleGarofalo (1852-1934) • “Doğal ya da gerçek suç” (naturalortruecrime): Toplumun genel ahlaki değerlerinden sapma • Doğal suçlu: Duyarlılıktan yoksun, başka insanların ve toplumun değerlerine karşı hassasiyet gösteremeyecek kadar az gelişmiş. • Acıma-merhamet ve doğruluk-dürüstlük yoksunluğu şeklinde ortaya çıkan ahlaki eksiklik sonucu var olan suç tipleri: (1) Katiller, (2) Şiddet suçları işleyenler, (3) Hırsızlar ve (4) Cinsel suçlar işleyenler

8. Erken Dönem Teorilerini Test Eden Çalışmalar • Charles B. Goring • “İngiliz Mahkum: İstatistiksel Bir Çalışma” (1913) • 3000 İngiliz mahkum üzerinde toplam 96 özellik inceledi (kafa ve yüz özelliği gibi fiziksel özellikler, akıl ve zeka özellikleri, yaş ve evlilik gibi sosyal etkenler) • Sonuç: Aynı yaş, sosyal sınıf ve zeka düzeyindeki insanları karşılaştırdığında suçlular ile suçlu olmayanları birbirinden ayıran fiziksel ya da zihinsel farklar bulamadı. Antropolojik bir canavara rastlanmadı. • Ernest A. Hooton • “Amerikalı Suçlu ve Suç ve İnsan” (1939) • 10 eyaletten 13,874 erkek mahkum ile genel nüfustan seçtiği 3,023 erkek üzerinde farklılıkları inceledi. • Sonuç: Suçlular ile suçlu olmayanlar arasında fiziksel farklılıklar buldu.

9. William Sheldon’un Vücut Tipleri Ektomorfik Endomorfik Mezomorfik

10. Erken Dönem Teorilerine Getirilen Eleştiriler • Bu dönem yapılan çalışmalar bilimsellikten uzaktı ve araştırma tasarımlarında çok ciddi hatalar vardı: örneklem hataları, kontrol grubunun olmaması gibi. • Genellikle mahkumlar üzerinde yapılan bu çalışmalarda mahkumlar bütün suçluları temsil etmiyordu (siyah sayılar). Genelde alt gelir grubundan insanları içermekteydi. • Kontrol grubu kullanıldığında bile sayıları ve temsil kabiliyeti yetersizdi. • Fiziksel farklılıklar fiziksel geri kalmışlık olarak değerlendiriliyordu.

11. BİYOLOJİK POZİTİVİZM • ÇAĞDAŞ BİYOLOJİK YAKLAŞIMLAR • Kalıtımsal suçlu özellileri ve genetik yapı: • Suçlu aile araştırmaları • İkiz araştırmaları • Evlat edinilen çocuk araştırmaları • Beyin fonksiyonu bozuklukları • Biyokimyasal etkenler (örn., seratonin, testesteron)

12. PSİKOLOJİK POZİTİVİZM • Biyolojik teorilerde olduğu gibi suçun kaynağı bireydedir. • Suç, bir takım patolojik durumlar sonucu bireyin içinde ortaya çıkan anormalliklerin bir sonucu olarak görülür. • Bu problemler genel olarak erken çocukluk döneminde ortaya çıkar. • Suçlu davranışın önlenebilmesi ve kontrol edilebilmesi için kişinin yaşadığı sorunlara odaklanmak gerekir.

13. PSİKOLOJİK POZİTİVİZM • Kişilik Teorileri • Sigmund Freud • Sosyal Öğrenme Teorileri • Sutherland (1947) • Burgess ve Akers (1968) • Ahlaki Gelişim Teorileri • Jean Piaget • Lawrence Kohlberg

14. POZİTİVİST OKULUN KATKILARI • İnsan davranışı üzerine felsefik düşünceden insan davranışını anlamak için bilimsel kavram ve metotların kullanılmasına geçiş • Klasik dönemde suç ve cezaya ilişkin verilen önemin Pozitivist okul ile suçluya ve suçlu davranışı belirleyen etkenlere yönelmesi • Klasik okulun günümüz ceza adalet sistemleri (özellikle cezalandırmaya ilişkin) üzerinde süre giden etkileri varken Pozitivist okulun günümüz kriminolojik araştırmalara etkisi çok büyüktür. • Suçluların rehabilitasyonu fikri ortaya atılmıştır.

15. POZİTİVİST OKULUN ELEŞTİRİSİ • Fazla deterministik • Özellikle biyolojik pozitivizm: • Fiziksel farklılıklar gelişmemişliğin göstergesi olarak kabul edilmekte • Metodoloji olarak sınırlılıklar mevcut • Sosyal olarak güçlü olanlar daha üstün kabul edilmiştir • Toplumu sorumluluktan kurtarmaktadır • Uzman müdahalesi mümkün kılınmakta ve dolayısıyla baskıcı müdahalelere zemin hazırlamakta (Mussolini)

16. Doğaüstü güçler perspektifi açısından suç: Doğaüstü, insanüstü güçler Suç Davranışı • Klasik okul açısından suç: Bencillik, kendini düşünme Hedonizm Suç Davranışı Özgür irade ve rasyonel tercih • Pozitivist açıdan suç: Biyolojik faktörler Psikolojik faktörler Suç Davranışı Sosyolojik faktörler

17. KLASİK OKUL - POZİTİVİST OKUL