بررسی اثرات حذف کلاس بندی کنتورهای آب در استاندارد جدید ISO4064 بر کاهش آب بدون درآمد

2. بررسی اثرات حذف کلاس بندی کنتورهای آب در استاندارد جدید ISO4064 بر کاهش آب بدون درآمد محمد رضا جواهری مدیر دفتر مدیریت مصرف و کاهش آب بدون درآمد شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان

3. مباحث اصلی : • مقدمه • آشنایی با مفاهیم و تغییرات ایجاد شده • بررسی تغییرات و اثرات آنها در کاهش آب بدون درآمد • ارائه یک مثال عملی برای انتخاب کنتور 2/1 اینچ • نتیجه گیری

4. سرویس مناسب افزایش هزینه عملیات رضایت مشترکین هزینه های خدمات قیمت پایین تر افزایش قیمت تمام شده مقدمه : ایجاد تعادل با پرداختن به مباحث آب بدون درآمد

5. هدر رفت ظاهری : • شاخص های ارزیابی آب بدون درآمد: • خطاي تجهيزات اندازه گيري : • خطا در دبي هاي كم يا حداقل • خطا در دبي هاي متوسط و زياد • خطا در اثر فرسودگي

6. کنتور : کنتورهای آب تنها وسایل اندازه گیری مقدار آب تولیدی و فروش رفته در کلیه شرکتهای آبفا در سراسر جهان هستند که نقش مهمی در افزایش یا کاهش درآمد میتوانند داشته باشند. به همین جهت سازمان استاندار جهانی ISO توجه خاصی به مهم داشته است و در استاندارد ISO4064 در سه بخش کاملاً مجزا به ویژگیها ، نصب و راه اندازی و نحوه تست کنتورهای آب از حدود 60 سال پیش تاکنون پرداخته است. لیکن نظر به اهمیت موضع و همچنین بالاتر رفتن تکنولوژی های ساخت کنتور در آخرین ویرایش استاندارد مذکور که مبنای استانداردهای بسیاری از کشورها از جمله کشور عزیزمان ایران نیز است بازنگری اساسی در هر سه بخش مذکور نموده است

7. نمونه مشخصات ثبت شده روی کنتور: آرم و نشان ، نام شرکت سازنده نام و یا مدل کنتور واحد اندازه گیری اندازه گیری مترمکعب رنگ سفید روی زمینه سیاه یا رنگ سیاه روی زمینه سفید اجزاء مترمکعب (رنگ قرمز روی زمینه سفید) دبی نرمال کلاس کنتور (اگر افقی نصب شود) حداقل جزء قابل قائت کلاس کنتور تاریخ تولید کنتور کشور محل تولید وکد بازرسی EECعلامت تاییدیه EECسال تاییدیه از EECکشور تاییدیه کننده شماره تاییدیه شماره سریال و سال تولید

8. تجارب شرکتهای آب و فاضلاب: • شرکت آب و فاضلاب تهران: افزایش دقت در اندازه گیری در هر سال درآمدی حدود 72 میلیارد ریال نصیب شرکت نموده و بطور متوسط پس از تعویض کنتور میانگین مصرف ماهیانه هر انشعاب نسبت به دور قبل از تعویض کنتور حدود 5/6% افزایش یافته است. • شرکت آب و فاضلاب اصفهان: با انجام پیمایش و تست کنتورهای خانگی در محل مشخص گردید که بیش از یک سوم کنتورهای خانگی خراب و یا خارج از دقت میباشد. نکته مهم اینکه متوسط خطای اندازه گیری منهای 10.8 درصد میباشد یعنی خطا در جهت کاهش درآمد.

9. آشنایی با مفاهیم و تغییرات ایجاد شده: Qn دبی اسمی  Qs دبی شروع به کار  Qmax دبی حداکثر  Qmin دبی حداقل  Qt دبی انتقال  منحنی دقت کنتور  منحنی دقت کنتور + 5 2 0 -2 - -5 Qs Qmin Qt Qn Qmax

10. آشنایی با مفاهیم و تغییرات ایجاد شده: ΔP افت فشار کنتور  PN حداکثر فشار کاری  DN اندازه اسمی  حرارت مجاز کاری 

13. کلاس بندی کنتورهای طبق ویرایش قدیمو محاسبه دبی های اصلی

14. مقایسه گرافیکی کلاسهای کنتور برای کنتوری با دبی اسمی 1.5 متر مکعب در ساعت Qmin Qt Class C درصد خطا Qmin Qt Class B Qmin Qt Class A 30 120 22,5 60 15 1500 3000 150 دبی برحسب لیتر بر ثانیه

15. مقادیر مجاز در ویرایش جدید و محاسبه دبی های اصلی دبی های مجاز برای دبی پایدار کنتورQ3 نسبتهای مجاز برایQ3/Q1

16. مقایسه دبی های اصلی در ویرایش جدید با قدیم بصورت گرافیکی

17. ارائه یک مثال عملی برای انتخاب کنتور 2/1 اینچ در ویرایش قدیم دبی اسمی کنتورهای 2/1 اینچ برابر 1.5 متر مکعب بر ساعت ( 1500 لیتر بر ساعت) در نظر گرفته میشد و از آنجا که دبی حداکثر دو برابر این مقدار است پس دبی حداکثر 3 متر مکعب بر ساعت ( 3000 لیتر بر ساعت) بدست می آید. طول این کنتور 165 میلیمتر و حداکثر افت فشار یک اتمسفر خواهد بود. حال بسته به اینکه استفاده کننده چه دقتی را مد نظر داشته باشد دبی های حداقل و انتقال بصورت زیر در چهار کلاسA,B,C,D با توجه به ستون دوم جدول 4 محاسبه خواهند گردید

18. ارائه یک مثال عملی برای انتخاب کنتور 2/1 اینچ در ویرایش جدید حداکثر افت فشار 0.63 اتمسفر میباشد و حداقل قطر اسمی کنتور 15 میلیمتر و طول آن بایستی ترجیحاً165 میلیمتر باشد اما در این قطر 17 طول متفاوت از 80 تا 220 میلیمتر اجازه دارند استفاده شوند. نزدیکترین دبی به دبی اسمی کنتور 2/1 اینچ برابر 1.6 متر مکعب بر ساعت (1600 لیتر بر ثانیه ) در نظر گرفته شده و از آنجا که دبی حداکثر 1.25 برابر این دبی است پس دبی حداکثر برابر 2 متر مکعب بر ساعت ( 2000 لیتر بر ثانیه ) بدست خواهد آمد

19. نتایج بدست آمده از مثال عملی • با بررسی اعداد و ارقام بدست آمده موارد زیر را میتوان نتیجه گرفت: • افت فشار نسبت به ویرایش قدیم حدود 37 درصد کاهش یافته است. • تنوع طول کنتور از یک آیتم به 18 آیتم افزایش یافته است. • دبی اسمی نسبت به ویرایش قدیم حدود 7 درصد افزایش یافته است. • دبی حداکثر نسبت به ویرایش قدیم حدود 33 درصد کاهش دارد. • نسبت Q3/Q1 برای معادل کلاس A حدوداً برابر 25 ، کلاس B حدوداً برابر 50 ، کلاس C حدوداً برابر 100 و کلاس D حدوداً برابر 160 میباشد. • محدوده ایکه قبلاً با 4 رده A,B,C,D پوشش داده میشد حال 14 حالت متفاوت را در بر میگیرد.

20. نتایج بدست آمده از مثال عملی - در صورت عدم توجه به مطالب فوق امکان دارد خطای اندازه گیری کنتورها در دبی حداقل نسبت به کلاسA تا 2.7 برابر ، نسبت به کلاسB تا 5.3 برابر ، نسبت به کلاسC تا 10.7 برابر و نسبت به کلاسD تا 14.2 برابر افزایش یافته و به همین شکل در افزایش مقادیر تلفات ظاهری و آب بدون درآمد تاثیر گذار باشد - در صورت توجه به مطالب فوق الذکر امکان دارد دقت اندازه گیری کنتورها در دبی انتقال نسبت به کلاسA تا 11.7 برابر ، نسبت به کلاسB تا 9.4 برابر ، نسبت به کلاسC تا 1.8 برابر و نسبت به کلاسD تا 1.3 برابر افزایش یافته و به همین شکل در کاهش مقادیر تلفات ظاهری و آب بدون درآمد تاثیر گذار باشد

21. نتیجه گیری ویرایش جدید استانداردISO4064مانند شمشیری دو لبه استکه با فراهم نمودن درجه آزادی حدود چهار برابر نسبت به ویرایش قدیم برای انتخاب و همچنین تنوع ساخت کنتور تا بعضاً 18 برابر ویرایش قدیمالزام دارد که به مبحث انتخاب کنتور بصورت کاملاً فنی و تخصصی نگریسته شود تا از امکان وقوع خطای 17.8 برابر نسبت به ویرایش قدیم به افزایش دقت تا 35.2 برابر دست یابیم

22. نتیجه گیری نکته دیگر مطلبی است که بنظر میرسد تهیه کنند گان ویرایش جدید بصورت غیر مستقیم مورد تایید قرار داده اند کاهش حدود دو قطر در دبی های مشابه برای انتخاب کنتور میباشدکه علاوه بر افزایش دقت باعث کاهش هزینه های خرید و تعویض کنتور نیز میگردد.