استاد: دكتر خیراللهی

2. گزارشگری مالی نوین در بخش عمومی استاد: دكتر خیراللهی ارائه دهنده : نسیم سهیلی

3. مقدمه گزارشگری مالی به عنوان محصول نهایی فرایند حسابداری تحت تاثیر ویژگی های محیطی نیازهای استفاده کنندگان

4. مقدمه به شكل غير مبادله اي موسوم به فعاليتهاي از نوع دولتي يا حاكميتي فعاليتهاي غير بازرگاني جهت رفاه حال شهروندان فعاليتهاي بازرگاني جهت رسیدن به اهداف غیر بازرگانی به عنوان مکمل در کنار فعالیت های غیر بازرگانی

5. ويژگي هاي محيط فعاليت ازجمله عوامل تاثير گذار در حسابداري و گزارشگري مالي است. حسابداري و گزارشگري مالي دولت و نهادهاي عمومي غير دولتي براساس ويژگي هاي منحصر به فرد محيطي اين قبيل سازمان ها و نهادها ودر پاسخ به اين ويژگي شكل مي گيرد. موسسات بخش عمومي علاوه بر فعاليت هاي غير بازرگاني،فعاليتهاي بازرگاني نیزانجام مي دهند. بدين ترتيب گزارشگري مالي در اين قبيل موسسات تحت تاثير ويژگي هاي محيط فعاليتهاي غير بازرگاني و بازرگاني قرار خواهد گرفت. لحاظ كردن ويژگي هاي محيطي دو نوع فعاليت متفاوت از مصاديقي است كه نوع و شيوه گزارشگري مالي موسسات مورد بحث را از موسسات بازرگاني و توليدي بخش خصوصي متمايز مي نمايد. گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

6. تا قبل از سال 1987 اصول و استاندارد هاي حسابداري دولتهاي ايالتي و محلي آمريكا از چارچوب نظري مبتني بر تصميم مصوب شواري ملي حسابداري دولتي (NCGA)پيروي مي نمود. هدف اين چارچوب نظري فراهم آوردن اطلاعات مالي سودمند جهت تصميم گيري هاي اقتصادي سياسي و اجتماعي و انجام وظايف پاسخگويي وارزيابي عملكردسازماني و مديريت بود. واز سال 1993 اصول و استاندارد هاي حسابداري دولتي فدرال از چارچوب نظري مبتني بر مسئوليت پاسخگويي پيروي مي نمايند. در این چارچوب ، هدف حسابداري ايجاد يك سيستم مناسب جريان اطلاعات بين پاسخگو و پاسخ خواه يا صاحبان حق است. گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

7. هدف هاي گزارشگري مالي براساس چارچوب نظري دردو دهه هاي اخير كه بر مبناي مسئوليت پاسخگو تدوين شده اهداف گزارشگري مالي نيز تحت تاثير اين مفهوم قرار گرفته است. مفهوم مسئوليت پاسخگويي ريشه در فلسفه سياسي دارد و مفهوم امروزي آن بر اركاني نظير پذيرش حق دانستن حقايق و حق پاسخ خواهي براي شهروندان والزام و تكليف پاسخگويي براي مقامات منتخب ايشان استوار است. گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

8. در بیانیه مفهومی شماره یک بيانيه مفهومي شماره يك GASB)) بر مبناي مفهوم مسئوليت پاسخگويي تدوين يافته است و با ارائه تعريف مشخصي از مسئوليت پاسخگويي آن را در مركز ثقل گزارشگري مالي قرار داده است و گزارشگري مالي را ابزار اصلي ايفاي مسئوليت پاسخگويي به رسميت شناخته است. هیات مشورتی استانداردهای حسابداری دولت فدرال FASAB در سال 1993 در فصل چهارم بیانیه مفهومی شماره یک، هدف های گزارشگری مالی در چهار گروه اصلی دسته بندی نموده است. شامل: گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

9. در بيانيه مفهومي شماره دو استراليا دراين بيانيه گزارشگري مالي با مقاصد عمومي مكانيزمي فراهم مي آورد كه مديريت و اعضائ هيات مديره مسئوليت پاسخگويي خود را ايفا نمايند. در اين بيانيه تصريح شده است اگر چه هدف موسسات بازرگاني كسب سود و نرخ مطلوب بازده است و موسسات غير بازرگاني به دنبال هدفهاي غيرمالي هستند ولي هر دو براي افراد جامعه كالا و خدمات فراهم مي كنند و براي اين كار منابع لازم است كه در مقابل فراهم كنندگان ا ين منابع ويا نمايندگان قانوني آنها مسئوليت پاسخگويي دارند. گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

10. گزارشگري مالي بايد اطلاعاتي فراهم كنند كه تامين كنندگان منابع مالي از مصرف منابع مالي در جهت تحقق هدفهاي از پيش تعيين شده و منطبق با شرايط و مقرراتي كه به تصويب رسيده اطمينان حاصل كنند. P استفاده كنندگان از گزارش هاي مالي بتوانند توان واحد گزارشگردر خصوص تداوم ارائه كالا و خدمات در آينده را مورد ارزيابي قرار دهند. P گزارشگري مالي با مقاصد عمومي بايد اطلاعات مفيد جهت ارزيابي و اتخاذ تصمیم گيري هاي لازم درباره تخصيص منابع مالي كمياب ارائه نمايد. P فراهم كردن اطلاعات براي تحقق مسئوليت پاسخگويي يكي از وظايف مهم در فرآيند گزارشگري مالي بخش عمومي است. P گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

11. در اين بيانيه نيز مقرر گرديد است گزارشگري مالي ضمن احراز مسئوليت پاسخگويي دولتو واحد تابعه در مورد تحصيل مصرف و حفاظت از منابع مالي تحت كنترل اطلاعات سودمند براي تصميم گيري براي موارد زير فراهم نمايد. آيا تحصيل و مصرف منابع برحسب مجوزهاي قانوني است. آيا تحصيل و مصرف منابع مالي در چارچوب اختيارات قانوني و محدوديت مالي صورت گرفته. نحوه تخصيص و مصرف منابع مالي. چگونگي تامين منابع مالي و وجوه نقد مورد نياز. شرايط مالي دولت و واحدهاي تابعه و تغييرات حاصله در آن. گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

12. گزارشگری مالی بر مبنای تعهدی و نقدی هرکدام به نوبه خود می توانند نیازهای اطلاعاتی موسسات بخش عمومی را تامین نمایند؛ سیستم حسابداری نقدی به دلیل آنکه اطلاعات مالی را به سادگی و عینی تر ارائه می نماید برای ارزیابی بودجه های نقدی و نظارت وپیش بینی منابع نقدی مفید است اما قادر به تهیه اطلاعات مربوط به بهای تمام شده فعالیتها و برنامه های دولت نخواهد بود. مبنای تعهدی می تواند اطلاعات مربوط به بهای تمام شده کالا و خدمات را که برای تصمیم گیری و تحقق مسئولیت پاسخگویی مالی و عملیاتی اهمیت حیاتی دارد تهیه نماید. گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

13. گزارشگری بر مبنای تعهدی بر شناسایی داراییها و بدهی ها در زمان ایجاد که همان تاریخ گزارشگری است تاکید دارد. • گزارشگری بر مبنای تعهدی اطلاعات مفیدی در مورد سطح واقعی بدهی های دولت وسازمانهای عمومی اعم از بدهی ها و سایرتعهدات نظیر بدهی های ناشی از تعهدات انباشته صندوق های بازنشستگی کارکنان و داراییها فراهم می نماید. • گزارشگری بر مبنای تعهدی بر شناسایی درآمدها و هزینه ها در دوره گزارشگری تاکید دارد و به دولت و موسسات عمومی کمک می کند تا نظام مدیریت بر مبنای نتایج و مدیریت بر منابع را تحقق بخشند. • دولتها و موسسات بزرگ بخش عمومی تمایل دارند وضعیت مالی و عملکرد خود را حسب مورد بهتر یا بدتر از آنچه هست نشان دهند که گزارشگری بر مبنای تعهدی موجب شفافیت مالی، درستکاری واتکا پذیری گزارشهای مالی و تحقق و ارتقای سطح مسئولیت پاسخگویی مالی و عملیاتی می گردد. گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

14. جایگاه تئوری وجوه در گزارشگری مالی تا قبل از طرح تئوری وجوه توسط ویلیام واتر ، دو مکتب فکری بر حسابداری حاکم بوده و هر دو نیز مبنای عمل حسابداری قرارگرفته است : تئوری بنگاه اقتصادی: در اوایل قرن 20 مطرح و به اقتضای زمان و به تدریج جایگزین تئوری مالکیت انفرادی گردید. تئوری مالکیت انفرادی: تاریخچه آن به اوایل قرن 19 میرسد، اولین مکتب فکری است که مبنای متدلوژی حسابداری قرار گرفت . گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

15. ویلیام واتر معروف به پدر تئوری وجوه ، ضمن انتقاد از دو تئوری شخصیتمحور قبلی و ارائه دلایل کافی در مورد نارسائی های آنها، تئوری وجوه را در اواخر نیمه اول قرن 20 مطرح و ضمن حذف شخصیت از محوریت تئوری حسابداری، واحد یا منطقه ای از عملیات بنگاه یا سازمان را به عنوان کانون و مرکز توجه فرایند حسابداری قرار داده و دفاتر وگزارشهای مالی برای آن واحد یا عملیات تهیه می گردد. در حال حاضر، در گزارشهای مالی دولتها و حکومتهای محلی و نهادهای بزرگ بخش عمومی، تئوری وجوه نقش برجسته ای در ایجاد شفافیت مالی و کنترل و هدایت منابع مالی به سوی اهداف مصوب ایفا می نماید. نقش انکار ناپذیر تئوری وجوه در گزارشگری مالی فعالیتهای از نوع حاکمیتی دولت و شهرداری ها ، در آخرین تحولات حسابداری دولتهای ایالتی و محلی آمریکا که در انتشار بیانیه 34 مصوب 1999GASBمتبلور شده مورد توجه وتاکید قرار گرفته است. گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

16. در گزارشگری فعالیتهای حاکمیتی و دولتی که از طریق حسابهای مستقل وجوه دولتی صورت می گیرد، از معیار اندازه گیری جریان منابع مالی استفاده می شود. در گزارشگری مالی فعالیتهای بازرگانی که از طریق حسابهای مستقل وجوه سرمایه ای صورت می گیرد ، از معیار اندازه گیری جریان منابع اقتصادی استفاده می شود. گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

17. سیستم حساب های ملی (SNA ) و نظام آمارهای مالی دولت (GFS)و اهدف آنها در ارتباط با گزارش های مالی دولتی علاوه بر گزارش های مالی ، اغلب دولتها اطلاعات مالی منطبق با سیستم حساب های ملی (SNA) و نظام آمارهای مالی دولت (GFS) نیز تهیه می نمایند . SNAدرآمد وثروت خالص کل کشور را اندازه گیری می نماید که دولت فقط بخشی از آن را تشکیل میدهد و واحد گزارشگر آن کل جامعه است. GFSسیستم خاصی است که برای تجزیه وتحلیل فعالیتهای حاکمیتی دولت طراحی شده است و واحد گزارشگر در این سیستم فقط فعالیتهای عمومی بخش دولتی را پوشش میدهد. GFSاطلاعات تفضیلی بیشتری جهت تولید اطلاعات مربوط به بخش عمومی دولت را برای SNA فراهم می نماید. هدفهایGFS , SNA و ارتباط آنها با گزارشهای مالی دولتی SNA بر اندازه گیری تولید ، انباشت وخالص ثروت در اقتصاد کشور تاکید دارد. GFSبر تولید تاکید ندارد، بلکه هدف اصلی آن شناسایی جریانهای منابع مالی سودمند جهت تحلیل عملکرد مالی دولتهاست . گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

18. گزارشهای مالی جامع گزارشات مالی جامع، گزارشاتی است که موجب افزایش سطح مسئولیت مالی و عملیاتی دولت، و حفظ و حراست از دارایی ها و مصرف صحیح منابع مالی و اقتصادی عمومی و همچنین اهداف و نتایج حاصل از مصرف منابع را به طور همزمان فراهم می آورد. انواع گزارشات مالی جامع گزارش بررسی وتحلیل مدیریت صورتهایمالیاساسی گزارشهای مالی تکمیلی گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

19. واحد گزارشگری مالی واحد گزارشگری به واحدی اطلاق می شود که به منظور انتقال اطلاعات مالی و سایر اطلاعات مربوط به واحد گزارشگر، مبادرت به انتشار صورتهای مالی با مقاصد عمومی می نماید. ویژگی های واحد گزارشگر • دارای مدیریتی است که وظیفه کنترل واستفاده از منابع، تولید محصول ونتایج آن، اجرای تمام یا قسمتی از بودجه را بر عهده داشته و پاسخگوی عملکرد واحد می باشد. • گستره واحد گزارشگر به نحوی است که صورتهای مالی آن، حوزه عملیات وشرایط مالی آنرا به صورت معنی داری معرفی نماید. • دارای استفاده کنندگانی بالقوه از صورتهای مالی است که قادر به استفاده از اطلاعات مندرج در صورتهای مالی به منظور تخصیص منابع بوده و واحد را ملزم به پاسخگویی در مورد بکارگیری و مصرف منابع می نمایند. گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

20. انواع رویکرد درخصوص تعیین محدوده واحد گزارشگری مالی توسط IFAC رویکرد اختیار تخصیص منابع مالی مفهوم مسئولیت پاسخگویی رویکرد قانونی مفهوم کنترل گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

21. استفاده کنندگان گزارش های مالی ونیازهای اطلاعاتی آنها IFACاستفاده کنندگان از گزارشهای مالی دولت وشهرداری ها را به شرح زیر طبقه بندی نموده است : 1- قوه مقننه 4- دولتها و نهادهاي بين المللي تامين منابع مالي 2- شهروندان، پرداخت کنندگان مالیات، رای دهندگان،دریافت کنندگان کالا وخدمات 3- سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان 5- تحلیل گران مالی واقتصادی گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

22. گزارشگری مالی در بخش عمومی ایران دولت و واحد های تابعه، شهرداری ها وهمچنین نهادهای عمومی غیر دولتی نظیر نهادهای انقلاب اسلامی ، از جمله سازمانهای بزرگ بخش عمومی ایران محسوب میشوند. عدم توجه کافی به مفهوم مسئولیت پاسخگویی عمومی توسط مقامات منتخب ومنصوب سازمانهای بزرگ بخش عمومی ایران از یک سو و عدم ارتقای سطح مطالبات شهروندی در مورد حق دانستن حقایق بر منابع مالی واقتصادی عمومی از سوی دیگر از جمله دلایلی است که نظام گزارشگری مالی بخش عمومی ایران را با نارسایی های زیر مواجه ساخته است از جمله: فقدان مرجع تدوین اصول و استانداردهای حسابداری عدم استفاده از مبنای تعهدی عدم گزارشگری صحیح داراییها و بدهی های غیر جاری گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

23. در دهه آخر قرن بيستم كه به دهه انقلاب در حسابداري و گزارشگري مالي بخش عمومي نير موسوم است تحولات چشمگيري در نظام حسابداري و گزارشگري مالي دولت ها و حكومت هاي محلي كشورهاي توسعه يافته و بعضا در حال توسعه يافته صورت گرفته است. اين تحول اساسي كه عمدتا به دليل افزايش مطالبات شهروندي داير بر حق پاسخ خواهي وتغيير در نگرش دولتمردان و سياستمداران نسبت به مسئوليت پاسخ گويي وعملياتي صورت پذيرفته است منجر به شكل گيري نظام نوين گزارشگري مالي در بخش عمومي گرديده است گزارش گری مالی نوین در بخش دولتی

24. پایان