METEOROLOJİ

1. METEOROLOJİ Prof. Dr. F. Kemal SÖNMEZ 17 KASIM 2009

2. Rüzgarların Sınıflandırılması • Düzgün ve devamlı rüzgarlar • Düzgün olmayan ve devamsız rüzgarlar

3. Düzgün ve Devamlı Rüzgarlar • Alize rüzgarları • 30 o enlem üzerinde bulunan yüksek basınç kuşaklarından ekvator üzerindeki düşük basınç kuşaklarına akan hava kütleleridir. • Kontr-Alize rüzgarları • Atmosferin üst katmanlarında ekvatordan kutuplara doğru olan rüzgarlardır.

4. Alize Rüzgarları

5. Alize Rüzgarları

6. Alize Rüzgarları

7. Düzgün ve Devamlı Rüzgarlar • Muson rüzgarları • Tropikal ve subtropikal bölgelerde, özellikle de asyanın güneyinde etkili olan rüzgarlardır. • Meltem rüzgarları • Gece ve gündüz oluşan sıcaklık farkından dolayı oluşan rüzgarlardır. Bunlar atmosferin alt katmanlarında 150 – 200 m de kendilerini hissettirirler.

8. Muson Rüzgarları

9. Muson Rüzgarları

10. Meltem Rüzgarları

11. Meltem Rüzgarları

12. Meltem Rüzgarları

13. Meltem Rüzgarları

14. Düzgün ve Devamlı Rüzgarlar • Fön rüzgarları • Hava kütlelerinin dağ engeliyle karşılaştığında yükselerek nemini kaybetmesi ve dağın diğer yanında aşağılara sıcak ve kuru olarak esmesi şeklinde oluşan rüzgarlardır. • Sirokko • Hamsin • Bora • Mistral • Krivetz

15. Fön Rüzgarları

16. Fön Rüzgarları

17. Fön Rüzgarları

18. Bora

19. Mistral

20. Sirokko, Hamsin, Krivetz

21. Düzgün Olmayan ve Devamsız Rüzgarlar • Antisiklonik rüzgarlar • Siklonik rüzgarlar • Bu tip rüzgarlarda alçak basınç merkezdedir. Antisiklonik rüzgarlara göre daha etkilidirler.

22. Düzgün Olmayan ve Devamsız Rüzgarlar • Hurricane • Tayfun • Tornado • Hortum

23. Tornado

24. Tornado

25. Hurricane

26. Hurricane

27. Hurricane

28. Rüzgarların Yararları • Birçok bitkide tozlanma ve döllenme olayına yardım eder. • İlkbaharda nemli arazileri daha çabuk kuruturlar. Böylece toprak erken işlenebilir. • Çevre havasını temizlerler

29. Rüzgarların Zararları • Fırtına şeklinde esen rüzgarların mekanik zararları oluşur. • Rüzgarlar önlerindeki nemli havayı sürüklerken yerine kuru hava gelir. Bitkiler bu durumda daha fazla transportasyon yapar ve daha fazla su kullanma durumunda kalırlar. • Kış aylarında esen kuvvetli ve soğuk rüzgarlar bitkileri dondurabilir.

30. Rüzgarların Zararları • Yaz aylarında yüksek sıcaklıklarla esen rüzgar bitkileri yakabilir. • Tütün zararlısı mavi küf, bağlarda floksera, tahıllarda pas ve kınacık mantarları rüzgarla birlikte yayılır. • Üzerinde bitkisel üretim yapılmayan boş arazilerde en önemli zararı erozyondur.

31. Rüzgara Karşı Önlem • İki türlü önlemden bahsedilebilir • Doğal • Yapay

32. Rüzgarkıranlar • Kökleri yanlara değil, derinlere giden ağaç türleri ve çeşitleri seçilmeli, • Toprak tabanının gevşetilerek ağaç köklerinin daha derinlere gitmesini sağlamalı, • Ağaç şeritlerinin çevresi derin sürülerek yan kök gelişimi engellenmelidir.

33. Hidrolojik Döngü • Su yeryüzünde sıvı halde bulunduğu gibi, buzullarda katı ve su buharı şeklinde de gaz fazında bulunmaktadır. • Yeryüzündeki suyun toplam miktarı 1,35 Milyar km3 dür. • Bunun % 97.9’u okyanuslarda % 1.5 kadarı kutuplarda ve kıta buzulları şeklinde, kalan % 0.6 ise tatlı su olarak bulunmaktadır.

34. Hidrolojik Döngü • Bu % 1’den küçük dilimin de % 80’i derin katmanlarda ve kullanılamayacak durumdadır. • Pratik olarak çok az bir miktar – ki % 0.014’den fazla değildir = 180 bin km3 – kullanılabilir durumdadır. • Bu miktar su da dağılım açısından çok düzensizdir ve giderek kirlenmektedir.

35. Hidrolojik Döngü • Bütün bunlar suyu yeryüzünün en bereketli ve hem de en çok korkulan elemanı yapmaktadır. • Su, hidrolojik çevrim içerisinde bir çok farklı durumlarda bulunabilmekte ve sürekli değişiklik gösterebilmektedir.

37. Hidrolojik Döngü • Herhangi bir bölgedeki su dengesi aşağıdaki basit formül ile açıklanabilir. • P + Qi = ET + Dr + Ru + Qf • P : yağış, • Qi: gözlem başlangıcında toprak nemi, • ET: evapotranspirasyon, • Dr: drenaj, • Ru: yüzey akış, • Qf: gözlem sonunda toprak nemi.

38. Hidrolojik Döngü • Sulama şartlarında eşitlik şu hale dönüşür : • I + P + Qi = ET + Dr + Ru + Qf • I : Sulama