TR-GRID ULUSAL GRID OLUŞUMU GRID PROJELERİ ve GRID UYGULAMALARI Dr. Burcu Ortakaya

1. TR-GRID ULUSAL GRID OLUŞUMU GRID PROJELERİ ve GRID UYGULAMALARI Dr. Burcu Ortakaya Ankara, Ekim 2007

2. TR-GRID Hedefleri Grid çalışmaları ULAKBİM koordinasyonunda hesaplama kaynaklarının grid altyapısı altında toplanması amacı ile 2003 yılında TR-Grid Oluşumu adı altında başlatılmıştır. Ulusal kullanıcı kitlesini bilgilendirmek Bölgesel uygulamalar geliştirmek Ulusal grid altyapısını kurmak Uluslararası grid projelerine katılmak ... ULUSAL GRID OLUŞUMU

3. TR-Grid Ortakları TR-Grid UGO Anlaşması (Ağustos 2007): TÜBİTAK ULAKBİM Bilkent Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi Çukurova Üniversitesi Erciyes Üniversitesi İstanbul Teknik Üniversitesi Orta Doğu Teknik Üniversitesi Pamukkale Üniversitesi Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) ULUSAL GRID OLUŞUMU

4. TR-Grid Kapsamı TR-Grid Stratejisi TR-Grid Site Politikası TR-Grid Kullanıcı Politikası Ortak Araştırma Birimi (JRU) Avrupa Grid Oluşumu (EGI) Eğitim ve Yaygınlaştırma Genişleme Atom Enerjisi Kurumu ULUSAL GRID OLUŞUMU

5. TR-Grid UGO Danışma Kurulu TR-Grid UGO Danışma Kurulu; TR-Grid e-Altyapısı için ulusal starteji ve politikaların belirlenmesi, uygun projelerin üretilmesi, gerekli finansmanın sağlanması ve yürütülen çalışmaların uygunluğunun denetlenemesi gibi sorumlulukları olan ve ULAKBİM Yönetim Kurulunca tanınan bir kurul olarak hayata geçirilmiştir. ULUSAL GRID OLUŞUMU

6. TUGA (Türk Ulusal Grid Altyapısı) TÜBİTAK TARAL Destekli Altyapı 1 M Euro Bütçe TR-GRID PROJELERİ

7. TR-Grid test yatağının kurulması Grid servislerinin ulusal ve bölgesel işletimi Ulusal Grid Sertifika Otoritesinin akredite olması Güney Doğu Avrupa Bölgesi için Grid Olanaklı Arama Motorunun geliştirilmesi – SE4SEE (Bilkent Üniversitesi) Bütçe: 127K Euro (%80 AB desteği) TR-GRID PROJELERİ SEE-GRID (2004 - 2006) (South Eastern European GRid-enabled eInfrastructure Development)

8. Ana Yükleniciler: GRNET, Yunanistan CERN, İsviçre MTA SZTAKI, Macaristan IPP-BAS, Bulgaristan ICI, Romanya TÜBİTAK, Türkiye ASA/INIMA, Arnavutluk UoBL, Bosna Hersek UKIM, Makedonya UOB, Sırbistan UoM Karadağ RENEM Moldovya RBI, Hırvatistan Alt Yükleniciler: 27 üniversite / araştırma merkezi TR-GRID PROJELERİ SEE-GRID2 (2006-2008) (South Eastern European GRid-enabled eInfrastructure Development)

9. SEE-GRID2 (2006-2008) TR-GRID PROJELERİ • Belirlenecek uygulamaların grid ortamına taşınması • Ulusal Grid Sertifika Otoritesinin işletilmesi • Uygulamların test edilmesi ve kullanıcı yardım masası desteği • Ulusal ve uluslarası eğitim ve çalıştaylar düzenlemek ve katılmak • Desteklenen Uygulamalar • SDA (Boğaziçi Üniversitesi) • GPiP (Bilkent – Koç Üniversiteleri) • GridAE (ODTÜ) • P-Grade Portal Geliştirme Desteği (ODTÜ) • Bütçe: ~190K Euro(%100 AB desteği)

10. EUMEDGRID (2006-2008) (Empowering eScience Across the Mediterranean) TR-GRID PROJELERİ • GRNET, Yunanistan • HIAST, Suriye • CERIST, Cezayir • MRSTDC, Tunus • TÜBİTAK, Türkiye • RED.ED, İspanya • UoM, Malta • INFN, İtalya (Koordinatör)‏ • CERN, İsviçre • CNRST, Fas • GARR, İtalya • CYNET, Kıbrıs Rum Kesimi • DANTE, İngiltere • EUN, Mısır

11. EUMEDGRID (2006-2008) TR-GRID PROJELERİ • EUMEDGRID altyapısına katılım • Grid servislerinin kurulumu ve bölgesel • Bölgesel grid uygulaması geliştirmek • - HuM2S (Boğaziçi Üniversitesi) • SEE-Grid ve EGEE'de edinilen tecrübeyi Akdeniz Bölgesine taşımak • Bütçe: 74K Euro (%90 AB desteği)

12. EGEE (Enabling Grids for E-ScienE) TR-GRID PROJELERİ • EGEE, Avrupa Birliği tarafından desteklenen ve grid teknolojisindeki yeni gelişmelere dayalı olarak araştırmacılara kesintisiz hizmet veren bir grid servisidir. - 40 Ülkede 200 Site ~ 30 000 CPUs (7/24) - 10 000 iş/gün • - 48 Ülkede 250 Site • ~ 41000 CPUs (7/24) - 25.000 iş/gün (eş zamanlı) - 100.000 iş/gün

13. EGEE Hedefleri TR-GRID PROJELERİ • Yeni hesaplama kaynaklarını kabul edebilecek kararlı, dengeli ve güvenli bir grid ağı oluşturmak • Kullanıcılara güveli bir servis sağlayabilmek için sürekli geliştirilen ve bakımı yapılan bir grid ortakatmanı sağlamak • Bilimsel çalışma yapan kullanıcılar dışında endüstriden de yeni kullanıcılar bulmak • Federasyonlar: - CERN - İrlanda ve İngiltere - İtalya - Fransa - Almanya ve İsviçre - Rusya - Amerika - NRENs - Orta Avrupa - Kuzey Avrupa - Güney Doğu Avrupa - Güney Batı Avrupa

14. EGEE2 TR-GRID PROJELERİ • 2003 – Yüksek Enerji Fiziği, Biyoinformatik – 1K CPU, 10TB • Pilot Projeler: • - LCG (Large Hadron Collider Computing Grid) • - Biyomedical Grids • 2007 – Jeofizik, Biyoçeşitlilik, Endüstri, Astronomi, Yer Bilimleri, Kimya, Nanoteknoloji, İklim Modelleme - 41K CPU, 5 PB • TÜBİTAK ULAKBİM’in Rolü: • - Network Aktiviteleri (Eğitim, Yaygınlaştırma, Bilinçlendirme) • - Servis Aktiviteleri (Grid servislerinin kurulması ve işletilmesi) • - Bütçe: 360K Euro (%50 AB desteği)

15. TR-Grid UGO Destekli Grid Uygulamaları GRID UYGULAMALARI • Ulusal Destekli Uygulamalar • - Eğitim Ontolojisi (AGMLAB) • AB Destekli Uygulamalar • - SE4SEE (BÜ) • - SDA (BOUN) • - G-PiP (BÜ – KÜ) • - GridAE (ODTÜ) • - P-Grade Portalı (MTA SZTKI - ODTÜ) • - HuM2S (BOUN) • Paket Program Kullanıcıları (Gaussian, Gamess, NAMD, PWSCF, CPMD, Abinip, VASP, Amber…) • YEF (ATLAS, CMS) • Bireysel kullanıcılar (MPI)

16. SONUÇ TR-GRID ULUSAL GRID OLUŞUMU • FP7 Projelerimiz : SEE-GRID-SCI ve EGEE3 • Bilinçli “Grid Kullanıcıları” • Yetkin “Grid Sistem Yöneticileri” • Grid Eğitimleri ve Ulusal Grid Çalıştayına aktif katılım • Kamu ve Endüstri ortaklıkları • .... İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM Bilgi için: www.grid.org.tr Öneri için: grid@ulakbim.gov.tr burcu@ulakbim.gov.tr