عنوان درس : صرف و نحو كاربردي (1) تعداد واحد : 4 واحد نويسنده : دكتر سيد احمد امام زاده

1. عنوان درس : صرف و نحو كاربردي (1) • تعداد واحد : 4 واحد • نويسنده : دكتر سيد احمد امام زاده • انتشارات دانشگاه پيام نور • طراح : ابوالقاسم عارف نژاد • عضو هيأت علمي دانشگاه پيام نور مركز نيشابور

2. معرفی • این کتاب دارای دو قسمت می باشد: • الف : مباحث صرفی شامل: • 1- حروف عربی ، حرکات و تنوین • 2- انواع کلمه : اسم , فعل , حرف • 3- انواع اسم : مذکر , مونث • 4- انواع اسم :مفرد , مثنی, جمع

3. 5- انواع اسم : معرفه و نکره • 6- اسم اشاره و موصولات • 7- انواع فعل • 8- اعراب فعل مضارع • 9- معرب , مبنی و انواع بنا

4. ب : مباحث نحوی شامل • 1- جمله اسمیه و فعلیه • 2- انواع فاعل و نائب فاعل • 3- انواع فعل متعدی • 4- فعل معلوم و مجهول

5. درس اول حروف و حركاتهدفهاي كلي • 1- آشنا شدن با حروف عربي و مخارج آنها • 2- آشنا شدن با انواع حركت و انواع تنوين

6. هدفهاي آموزشيدانشجويان پس از بررسي درس بايد بتوانند به مطالب زير احاطه پيدا نمايند • تشخيص حروف شمسي از حروف قمري • تشخيص مخارج پنجگانه حروف • تشخيص مخارج هفده گانه حروف • تعريف تعريب • شناختن انواع حركت ها • تعريف تنوين • شناخت انواع تنوين

7. 1-در عربي چند حرف هجاء وجود دارد؟ بيست و نه حرف

8. 2- به نظر سيبويه و إبن دريد در زبان عربي چند حرف وجود دارد؟ • سيبويه = بيست و نه حرف • ابن دريد = بيست و هشت وحرف

9. 3- مخرج حرف چيست؟ • محلي كه از آنجا پديد مي آيد

10. 4- چگونه مي توان مخرج حرف را تشخيص داد؟ • با آوردن همزه وصل مكسور در قبل از حرف مي توان مخرج آن را پيدا كرد.

11. 5-در باره مخارج حروف چند نظر وجود دارد؟ • بعضي از علما معتقدند پنج مخرج وجود دارد • بعضي ديگر معتقدند كه هفده مخرج وجود دارد

12. 6- مخارج پنجگانه حروف كدامند؟ • 1-حلق • 2-جوف ( از داخل شش) • 3-زبان • 4-لبها • 5-بيني

13. 7- آخر حلق مخرج كدام حروف است؟ • همزه , هاء

14. 8- وسط حلق مخرج كدام حروف است؟ • عين , طاء

15. 9- بالاي حلق مخرج كدام حروف است؟ • عين , فاء

16. 10-آخر زبان مخرج كدام حروف است؟ • قاف

17. 11- آخر زبان بعد از مخرج قاف , مخرج كدام حروف است؟ • كاف

18. 12- وسط زبان مخرج كدام حروف است؟ • جيم , شين , ياء

19. 13- مخرج حرف ضاد كجاست؟ • كناره زبان در قسمت دندان آسياب

20. 14- مخرج حرف لام كجاست؟ • بين سر زبان ( از پايين ترين قسمت تا آخر كناره زبان) تا بالاي سقف دهان

21. 15- مخرج حرف نون كجاست؟ • از بين سر زبان تا بالاي دندانهاي پيشين

22. 16- چه حروفي هم مخرج با نون مي باشند؟ • حرف راء , و در بعضي موارد ندرتاً حرف لام

23. 17- از بين سر زبان تا ريشه دندانهاي پيشين مخارج كدام حروف است؟ • طاء , دال , تاء

24. 18- حروف صفير كدامند؟ • صاد , زاء , سين

25. 19- مخارج حروف صفير كجاست؟ • بيند دندانهاي پيشين و سر زبان

26. 20- مخرج حرف فاء كجاست؟ • از داخل لب پايين و اطراف دندانهاي پيشين بالا

27. 21- مخارج حروف باء ,ميم , واو كجاست؟ • بين دو لب

28. 22- خيشوم چيست؟ • آخر بيني است

29. 23- چه حرفي از خيشوم تلفظ مي شوند؟ • حروف غنه

30. 24- حروف غنه كدامند؟ • نون , تنوين , ميم

31. 25- مخارج كدام حروف از جوف است؟ • الف , واو, ياء كه ساكن باشند

32. 26- تعريب چيست؟ • انتقال كلمه اي غير عربي به زبان عربي است

33. 27- تعريب بر چند قسم است؟ • 1-تعريب بدون تغيير • 2-تعريب با تغيير

34. 28- در واژه ”طازج“ چه نوع تعريبي صورت گرفته است؟ • هاء سكت به جيم قلب شده است

35. 29- در واژه ”جوهر“ چه نوع تعريبي صورت گرفته است؟ • قلب كاف به جيم

36. 30- چگونه مي توان كلماتي كه وارد زبان عربي شده اند را تشخيص داد؟ • 1-مراجعه به لغت شناسان • 2-نبودن ريشه عربي براي كلمه • 3-هماهنگ نبودن با اوزان عربي • 4-پشت سرهم آمدن حروف ؛ جيم با قاف, زاء بعد از دال, صاد و جيم

37. 31- حروف ذولقيه كدامند؟ • حروف نوك زباني • حروفي كه در كلمه ” فنر مبل “ جمع شده اند

38. 32- خليل بن احمد معيار تشخيص كلمات غير عربي از عربي را چه مي داند؟ • وجود نداشتن يكي از حروف ذولقيه در كلمات چهار حرفي و پنج حرفي

39. 33- حروف لين كدامند؟ • سه حرف مي باشند: • الف , يا , واو

40. 34- در عربي چند حركت وجود دارد؟ • سه حركت ؛ فتحه , كسره , ضمه

41. 35- حرف متحرك بر چند نوع است؟ • سه نوع • مفتوح • مكسور • مضموم

42. 36- چه زماني كلمه مرفوع است؟ • هرگاه حرف آخر آن, مضموم باشد

43. 37- چه زماني كلمه منصوب است؟ • هرگاه حرف آخر آن , مفتوح باشد

44. 38- چه زماني كلمه مجرور است؟ • هرگاه حرف آخر آن, مكسور باشد

45. 39- حروف عربي بر چند قسم هستند؟ • دو قسم • 1-حروف شمسي • 2-حروف قمري

46. 40- حروف شمسي چه خصوصيتي دارند؟ • حروفي هستند كه اگر ”ال“ تعريف قبل از آنها آورده شود • لام ”ال“ تلفظ نشده و • حرف شمسي به صورت مشدد تلفظ مي شود مانند الشمس

47. 41- حروف قمري چه خصوصيتي دارند؟ • حروفي هستند كه اگر ”ال“ تعريف قبل از آنها آورده شود • لام ”ال“ تلفظ شده و • حرف قمري به صورت مشدد تلفظ نمي شود مانند القمر

48. تنوين:42-تنوين چيست؟ • نون ساكني كه نوشته نمي شود ولي خوانده مي شود

49. 42- علامت تنوين بيانگر چه چيزي است؟ وچه علامتهايي وجود دارد؟ • علامت تنوين به جاي حرف نون مي باشد • علامت تنوين رفع ( ٌ ) • علامت تنوين نصب( ً ) • علامت تنوين جر ( ٍ)

50. 43-تنوين بر چند نوع است؟ • تنوين بر انواع مختلفي است كه در اين درس سه نوع آن آورده شده است كه عبارتند از: • 1-تنوين تمكين • 2-تنوين تنكير • 3-تنوين عوض