290 likes | 583 Views
Windows XP. Sisteme Shfrytezimi Leksion 13. Windows XP. Sistem operimi 32-bit multitasking Nderpreres Per mikroprocesoret Intel Qellimet kryesore te sistemit portability security multiprocessor support extensibility international support
E N D
Windows XP SistemeShfrytezimi Leksion 13 Iralda Mitro
Windows XP • Sistemoperimi • 32-bit • multitasking • Nderpreres • Per mikroprocesoret Intel • Qellimetkryesoretesistemit • portability • security • multiprocessor support • extensibility • international support • compatibility with MS-DOS and MS-Windows applications. • Perdornjearkitekture micro-kernel • Versionet: Professional, Server, Advanced Server, National Server Iralda Mitro
Historik • Ne 1988, Microsoft vendositezhvillojenjeteknologjite re “new technology” (NT), njesistemoperimiportabel • NT do teperdorte OS/2 API simjedispune, porgjatezhvillimit NT u ndryshuadheperdori Win32 API, duke reflektuarpopullaritetin e Windows 3.0 Iralda Mitro
Principet e dizenjimit • Extensibility(shtrirja)— arkitekture me shtresa • Ekzekutivi, icilivepron ne protected mode, mundesonsherbimetbazetesistemit • Mbiekzekutivinveprojnedisanensisteme ne user mode • Strukturamodularelejonshtimin e nensistemevetetjere, pa ndikuartekekzekutivi • Portability(mbartshmeria)—XP mundtevendosetnganjeakritekture hardware ne tjetren me relativishtpakndryshime • Eshteshkruar ne gjuhe C dhe C++ • KodiProcessor-dependent (ivarurngallojiiprocesorit) eshteiizoluar ne njedynamic link library (DLL) e quajtur “hardware abstraction layer” (HAL) Iralda Mitro
Principet e dizenjimit • Reliability(Siguria)—XP perdormekanizmambrojtjejete hardware per kujtesenvirtualedhete software • Compatibility(Perputhshmeria)— aplikacionetqendjekinstandardin IEEE 1003.1 (POSIX) mundteekzekutohen ne XP pa ndryshuarkodinburim • Performance(Performanca)— nensistemet XP mundtekomunikojne me njeritjetrinnepermjetkalimittemesazheve me performance telarte • Ndalimii thread me prioritettelartemundesonqesistemitepergjigjetshpejtndajngjarjevetejashtme • Dizenjuar per multiprocessing simetrik • International support (suportnderkombetar) — mbeshtetlokalitetetendryshmenepermjetsuportittegjuhes (NLS) API Iralda Mitro
Arkitektura e XP • Module teshtresezuara • Protected mode — HAL(hardware abstraction layer), kernel, executive • User mode — bashkesinensistemesh • Nensistemet e mjedisit (Environmental subsystems) mundte ‘emulate’ sistemetendryshmeoperimi • Nensistemet e mbrojtjesmundesojnefunksionembrojtjeje Iralda Mitro
XP Architecture Iralda Mitro
Kernel Iralda Mitro
Kernel • Themeli per ekzekutivindhenensistemet • Nukvendosetkurrejashtekujtesesdheekzekutimiitijnuknderprehetkurre • Katerpergjegjesi: • Skedulimii threads • Trajtimii interrupt-eve dhe exception • Sinkroniziminivelitteuletteprocesorit • Ringritje pas fikjes se energjiseelektrike • Kernel eshte object-oriented, dheperdordybashkesiobjektesh • dispatcher objects– kontrollojneshperndarjendhesinkronizimin (ngjarjet, semaforet, thread-s, etj) • control objects- (thirrjet e proceduraveasinkrone, interrupt-et, njotimetdhestatusin e energjiseelektrike, objektet e procesevedheteprofilit) Iralda Mitro
Kernel — Procesetdhe Thread-et • Procesi ka njehapsirekujtesevirtuale, informacionin (siprioritetibaze) • Thread-et janenjesia e ekzekutimit e skeduluarnga dispatcher iKernelit • Cdo thread ka gjendjen e tij, duke perfshireprioritetin, dheinformacionin e numerimit • Nje thread mundtejete ne njenga 6 gjendjet: ready, standby, running, waiting, transition, terminated Iralda Mitro
Kernel — Scheduling • Dispatcher-iperdornjeskemeprioriteti me 32 nivele per tepercaktuarrradhen e ekzekutimitte thread-eve • Prioritetetndahen ne dyklasa • Klasareal-timepermban thread-e me prioritetenga 16 ne 31 • Klasavariablepermban thread-e me prioritetenga 0 to 15 • Karakteristikatestrategjise se prioritetitte XP • Tendenca per tedhenepergjigjeshumete mire thread-eve interaktiveqepoperdorin mouse-in dhedritaret • Mundeson thread-et I/O-bound qetembajnetezenapajisjet e I/O Iralda Mitro
Kernel — Scheduling • Skedulimimundtendodhekurnje thread • hyn ne gjendjen ready ose wait • Perfundon • Pesonndryshim ne prioritetin e tij • Thread-et Real-time kaneaksespreferencialndaj CPU; por XP nukgarantonqenje thread real-time do teniseekzekutiminbrendanjelimitikohetepercaktuar • Kynjihet me terminsoft realtime Iralda Mitro
Nivelet e kerkesave per interrupt te Windows XP Iralda Mitro
Kernel — Trap Handling (trajtimii Trap) • Kernelimundesontrap handling kurgjenerohen exception dheinterruptenga hardware dhe software • Exception qenukmundtetrajtohenngatrap handler do tidergohenexception dispatcher-it tekernelit per tutrajtuar Iralda Mitro
ekzekutivi Iralda Mitro
Executive — Object Manager (Ekzekutivi - manaxhuesiiobjekteve) • XP perdorobjekte per tegjithesherbimetdheentitetet • Manaxhuesiiobjektevesupervizonperdorimin e tegjitheobjekteve • Gjenerontrajtimin e njeobjekti • Kontrollonsigurine • Mbangjurme se ciletprocesepoperdorinciletobjekte • Objektetmanipulohennganjebashkesistandardemetodash: create, open, close, delete, query name, parse,security Iralda Mitro
Executive — emertimiiobjekteve • EkzekutiviiXP ijepemracdoobjekti, teciletmundtejeneteperkohshemoseteperhershem • Emrat e objektevestrukturohensiemraskedaresh ne MS-DOS apo UNIX • XP implementonnjesymbolic link object, qelejonvendosjen e disa nickname-veapo alias per t’ireferuartenjejtitskedar • Cdoobjektmbrohetnganjelistekontrolli per aksesin Iralda Mitro
Virtual-Memory ne XP Iralda Mitro
Executive — manaxhuesiiproceseve • Mundesonsherbime per tekrijuar, fshire, dheperdorur thread-et dheproceset • Ceshtjetsimarredhenietprind/birosehierarkia e proceseveilihennensistemevetevecanteqekane ne pronesiprocesin Iralda Mitro
Executive — manaxhuesii I/O • Manaxhuesii I/O eshtepergjegjes per • Sistemin e skedareve • Manaxhimin e cache • device driver • network driver • Mbangjurme se ciletskedaresistemijanengarkuardhemanaxhon buffer-at per kerkesat e I/O • Punon me manaxhuesin e kujtesesvirtuale per teperftuarskedare I/O • Kontrollonmanaxhuesin e cache se XP, qetrajton caching per tegjithesistemin I/O • Mbeshtetveprimetsinkronedheasinkrone, mundesonskadimin e kohes per driveratdhe ka mekanizma per tethirrurnjerinosetjetrin Iralda Mitro
Skedaret I/O Iralda Mitro
Sistemi I skedareve Iralda Mitro
File System • Strukturathemelore e sistemitteskedareve ne XP (NTFS) eshtenjevolume • Krijuarngautilitetii XP disk administrator • Bazuar ne njeparticionlogjiktediskut • Mundtezerenjeporciontediskut, gjithediskun, oseteshtrihet ne disadisqe • Te gjithametadata, siinformacioni per volumin, ruhen ne njeskedartezakonshem • NTFS perdorclusterssinjesihuazimi • Njecluster eshtenjenumersektoridisqesh ne fuqite 2 Iralda Mitro
2 Volume ne 2 Drive Iralda Mitro
File System — Recovery • Cdomodifikimisistemitteskedarevekryhetbrendatransaksioneveqembahen ne log • Para se njestrukturetedhenashtemodifikohet, transaksionishkruannjerekord log-u me informacione per redo dheundo • Pasieshtendryshuarstruktura e tedhenave, ne log shkruhetnjerekord Commit, per teshenuarsuksesin e transaksionit • Nesendodhnje crash, tedhenatrikthehen ne gjendjen e meparshme me ndihmen e logut. Iralda Mitro
File System — Security • Siguria e njevolumiNTFS vjenngamodeliiobjektevete XP • Cdoskedar ka njeatribut per sigurine e tijteruajtur ne rekordin MFT Iralda Mitro
networking Iralda Mitro
Networking • XP suportonrrjetin peer-to-peer dhe client/server • XP ka edhefacilitete per manaxhimin e rrjetit • Per tepershkruar networking ne XP, ne ireferohemi 2 prejnderfaqevetebrendshmete networking: • NDIS (Network Device Interface Specification) — ndan network adapters ngaprotokollet e transportit ne menyreqesecilitemodifikohet pa prekurtjetrin • TDI (Transport Driver Interface) — I mundesoncdokomponentiteperdoremekanizmat e transportit • XP implementonprotokollet e transportitsi drivers qemundtengarkohendhehiqenngasistemidinamikisht Iralda Mitro
Networking — ridrejtuesitdheServerat • Ne XP, njeaplikacionmundteperdore XP I/O API per teaksesuarskedaretnganjekompjuter remote sikurteishinlokale, duke u siguruar se kompjueri remote porunohet me nje MS-NET server • Njeridrejtueseshteobjekti client-side qedergonkerkesat I/O per skedaret remote • Per performance dhesiguri, ridrejtuesitdheserveratekzekutohen ne kernel mode Iralda Mitro