بسم الله الرحمن الرحیم

1. بسم الله الرحمن الرحیم وزارت علوم تحقیقات فن آوری دانشگاه پیام نور اکولوژی عمومی (3 واحد درسی برای رشته زیست شناسی) کتابخانه مجازی ایران www.IrPDF.com دکترعلی اصغر نیشابوری تهیه کننده:بهروز صالحی اسکندری انتشارات دانشگاه پیام نور

2. طرح درس اکولوژی فهرست فصل 1اکولوژی(بوم شناسی، پیرامون شناسی) فصل 3اکوسیستم فصل 4انتقال و جریان انرژی(در درون اکوسیستم) فصل 5بررسی فرایند تولید(در سطوح مختلف یک اکوسیستم) فصل 6پله هایاکوسسیتم و انتقال انرژی فصل 7چرخه مواد در اکوسیستم فصل 8میدان اکولوژیک یا آشیانه اکولوژیک فصل 9عوامل محدود كننده فصل 10سازش فصل 11توالي، تحول و بلوغ اكوسيستم فصل 13 کنش های متقابل و بر هم کنش های بین جمعیت ها (بین گونه ها)

3. طرح درس اکولوژی اکولوژی به بررسی اثرات متقابل محیط بر موجودات زنده و تاثیر موجودات زنده بر هم می پردازد. بنابراین برای درک بهتراین علم نیاز به شناخت موارد ذیل می باشد. 1- محیط زیست2- عرصه گسترش گونه های محیط 3- عوامل مختلف دخیل در گسترش آنها 4- تاثیر متقابل محیط بر موجودات زنده5- تاثیر موجودات زنده بر هم دانش اکولوژی دارای ماهیت بین انظام چون از علوم زیستی، زمین شناسی،اقلیم شناسی و.... تشکیل شده به همین دلیل یک رشته بیننظام( علم چهار راهی یا تلفیقی) است. بنابراین به دانشجویان عزیز توصیه می شود این درس را بعد از در سال سوم بعد اخذ واحدهای علوم پایه (ریاضی – فیزیک – شیمی – خاکشناسی) و دروس گیاه شناسی و جانور شناسی اخذ نمایند فهرست

4. فصل 1 اکولوژی(بوم شناسی، پیرامون شناسی) بررسی اثرات متقابل محیط بر موجودات زنده و بررسی تاثیر موجودات زنده بر هم موجود زنده اکولوژی = محیط چرا شاخه ای فرعی بنام اکولوژی دایر گردید. 1- محدودیت زمانی وتوانی انسان تفاوت بین خصلتهای کل و خصلتهای اجزاء تشکیل دهنده 2- قاعده سطح تشکل؟ الف) الکترونب) پروتونج) نوترون اجزاء یک اتم عبارتست 1- در موجودات غیرزنده (آلی، معدنی) که با تغییرتعداد این اجزاء عناصر متفاوتی (فلز، غیر فلز) چون N , O , Feبوجود می آید اسلایدبعد فهرست

5. 2- در موجودات زنده ملکولهای زیستی (لیپیدها – قندها – اسیدهای آمینه- اسیدهای نوکلئیک) عناصر اتدمکها (گلژی- شیکه اندوپلاسمی و....) سلولها جمعیت جامعه اندامها فرد زنده اکوسیستم بافتها در هر سطح دارای خصلتهای خاص خودش و در تمام سطوح نظم و سازمان یافتگی ویژه هر موجود است. موجودات زنده (گیاهخوار- مورد مصرف گوشتخواران) مثال : خرگوش تغییر (شکل اندامها- اندازه- رنگ) محیط زیست (کندن تونل – افزودن فضولات – تنفس هوای اطراف) علوم طبیعی زیست شناسی در گذشته در بطن جغرافیای زیستیBiogeography اکولوژی اسلایدبعد اسلاید قبل

6. جغرافیای زیستی: درک چگونگی و علل انتشار موجودات زنده (بیشتر عوامل زیستی مد نظر) اکولوژی: بررسي ساختار و عملكرد نظام زیستی گروههای سبز از اکولوژی برداشت سیاسی تبلیغاتی کرده و آنرا ترمز علم میدانند. اکولوژی: تسلط انسان بر طبیعت را منطقی ، معقول و قابل استمرار می کند. تقسیمات اکولوژي(انواع مطالعات اكولوژيك) عالم جانداران1( اکولوژی گیاهی –جانوری- انسانی) بر اساس نوع محيط2(اکولوژی آبهای شيرين-جنگل و….) اسلایدبعد اسلاید قبل

7. فرانسوی:بررسی یک موجود زنده به طور منفردبامحیطاطرافش اتواکولوژی3)اکولوژی انفرادی) امریکایی:بررسی یک موجود زنده بصورت منفردیاعدهایازافراد متعلقبهیکگونهبامحیطاطرافشان سین اکولوژی4)اکولوژی جمعی) بررسی موجودات زنده بامحیطاطرافشان اکولوژی كاربردی5: نحوه کارکرد و تحول سیستم ها ی زیستی ( اکوسیستمها) اکولوژی تحولي6: بررسی تغییر سیستم ها ی زیستی و اجزاء تشکیل دهنده ماهیت بین نظام علم اکولوژی: چون از علوم زیستی، زمین شناسی،اقلیم شناسی و.... تشکیل شده به همین دلیل یک رشته بیننظام( علم چهار راهی یا تلفیقی) است. فهرست اسلاید قبل

8. فصل 3 اکوسیستم (Ecosystem) مجمومه مشخصی از موجودات زنده با محیط زیست اطرافشان با چرخه ماده و انرژی تقریبا بسته یا کاملا بسته بطور مثال جنگل، رودخانه، مزرعه، مرداب و ...... سیستم باز سیستم بسته(کره زمین) ورودی A A B B C C خروجی چرخه انرژی چرخه باز و یک طرفه یعنی هر ذره انرژی فقط یکبار در اکوسیستم جریان می یابد. محيط غیر زنده (Abiotic) خاک، نور، آب و....... اکوسیستم محيط زنده (Biotic) اسلایدبعد فهرست

9. سلسله گیاهان تولید کننده ها or Producer)Autotroph( محيط زنده (Biotic) مصرف کننده های كوچک Micro consumer ميكروارگانيسمها (Saprophage) مصرف كننده ها (Hetrotroph or Consumer) مصرف کننده های بزرگ consumer Macro همهچیزخوار Omnivores گوشتخوار Carnivores علفخوار Herbivores اسلایدبعد اسلاید قبل

10. تولید و مصرف در اکوسیستم منبع انرژی جانداران در یک اکوسیستمتوسط تولید کننده آن تامین می گردد. بفرم ترکیبات آلی (CnH2nOn)در می آید. دریافتانرژی عنصر فعال در تامین انرژی یک اکوسیستم کربن بفرم CO2در می آید آزادسازی انرژی مکانیسمهای فرایند تولید انرژی 1- فتوسنتز انرژی نورخورشید C6 H12 O6 CO2+ H2O 2- شیموسنتز انرژی ترکیبات شیمیایی)اکسید شده( NO3 NH4 شوره سازی اسلایدبعد اسلاید قبل

11. شیموسنتز کننده ها حد واسط تولید کننده ومصرف کننده اند ولی به مصرف کننده ها نزدیکترند؟ چون ترکیبات آلی که تجزیه شونده حاصل فرایند فتوسنتزند. تقسیم بندی تنفس بر اساس گیرندهنهایی الکترون(حاصل از تجزیه مواد ) هوازی O2 تنفس گیرنده نهایی الکترون O2بغیر از بی هوازی (ماده آلی) (تخمیر) فهرست اسلاید قبل

12. فصل 4 انتقال و جریان انرژی در درون اکوسیستم قوانین ترمودینامیکی قانون اول : انرژی نه بوجود می آید نه ازبین می رود بلکه از صورتی به صورت دیگر درمی آید. قانون دوم : بازده انرژی در هیچ تغییر و تبدیلی صد در صد نیست. پراکنده شدن انرژی در این تغییر حالات را اصطلاحا آنتروپی ( بی نظمی) می نامند در گذر زمان تمام سیستمها کاهش نظم و افزایش بی نظمی آرایش مواد آلی ) (گیاهان مواد معدنی را جذب مهمترین خصلتهای موجودات زنده حرکت در جهتخلاف آنتروپی استفاده مداوم از انرژی برای ترمیم بی نظمی خصوصیات موجودات زنده توان مبارزه محدود که با مرگ در یک موجود به اتمام میرسد. اسلایدبعد فهرست

13. در مصنوعات بشری همیشه بی نظمی> نظم بی نظمی نظم بی نظمی سرنوشت انرژی تابشی ب)جذب یا نفوذ الف) بازتاب انرژی بازتابی شده ضریب باز تاب گرمایی (آلبدو) = انرژی تابیده شده اگر بتوان تمام انرژی خورشید استفاده کرد هر انسان در کمتر از یک متر مربع (3/2) از سطح زمین انرژی مورد نیاز خود را دریافت می کند. اسلایدبعد اسلاید قبل

14. مقدار انرژی UVدریافتی سطح زمین 30./0ب) الف)اتمسفر 070/0 اغلب انرژی UVدر اتمسفر توسط چه ترکیباتی جذب می شود. اتمسفر)) H2O ب) CO2الف) مادون قرمزمرئیفرابنفش توزیع انرژی در بخشهای مختلف طیف خورشیدی 45-4252-453 عوامل موثر بر نحوه توزیع انرژی در سطح زمین 3- عرص جغرافیایی 1- ارتفاع از سطح دریا (مهمترین عامل) 2- موقعیت فصلی 4- ساعت اندازه گیری 5- ترکیب اتمسفر (( ?CO2 , ?H2O فهرست اسلاید قبل

15. فصل 5 بررسی فرایند تولید در سطوح مختلف یک اکوسیستم تولید اولیه= مواد آلی ساخته شده در تولید کننده ها(فتوسنتز + شیموسنتز ) چرا اغلب دانشمندان تولید اولیه را برابر فتوسنتز در نظرمی گیرند و شیموسنتز را حذف می کنند؟ 1- سهم شیموسنتز در یک اکوسیستم خیلی کم 2- تولید آن به سطوح فوقانی یک اکوسیستم منتقل نمی گردد. 3- انرژی حاصل از شیموسنتز به طور غیر مستقیم به فتوسنتز بر می گردد. تولید اولیه ناخالص = تولید اولیه خالص + تنفس تولید اولیه مفید: ( باقیمانده تولید اولیه یا تولید خالص جامعه) تولید اولیه خالص – قسمتهای غیر قابل مصرف + مصارف ناخواسته (قارچ- باکتری- حشرات)  تولید اولیه مفید = باقیمانده تولید اولیه یا تولید خالص جامعه اسلایدبعد فهرست

16. تولید ثانویه : ساخته شدن مواد آلی در کالبد مصرف کنندگان توده زنده موجود یا بیوماس : تولید اولیه وثانویه در طی سالهای متمادی انباشته شده است. طول عمر موجودرشد موجود (تولید سالانه در مقایسه با توده زنده) تولید خالص > در مناطق گرمسیر تنفس بالا مناطق سردسیر مناطق گرمسیر تولید ناخالص تفاوت میزان تثبیت انرژی در کشورهای پیشرفته در حال پیشرفت؟ 2- تامین شرایط برای رشد فراورده 1- استفاده از نژادهایی که بازده بالا اسلایدبعد اسلاید قبل

17. چرا اغلب کشورهای در حال پیشرفت از نژادهای پر محصول استفاده نمی کنند؟ نمی توانند شرایط لازم برای رشد آنرا فراهم آورند. چرا توده زنده اقیانوسها نسبت به خشکی ها کمتر است؟ 1- کمبود عناصر ضروری و بالا بودن غلظت املاح 2- فقدان نور 3- محلول بودن گازهای CO2 , O2 طبقه بندی بیوم ها بر اساس تولید ماده اولیه(بر حسبg/m2/day) > > جنگلهای معتدله مرطوب علفزارهای مرطوب دریاچه های کم عمق > پوششهای نیمه خشک جنگلهای کوهستانی دریاچه های کم عمق بیابانها مصب رودخانه 3 05/0 10 25 اسلایدبعد اسلاید قبل

18. روشهای اندازه گیری تولید اولیه تفکیک انرژی قسمت مرده از زنده غیر ممکن الف) روش مستقیم(روش برداشت محصول ) : ایراد فقط در مورد گیاهان یکساله قابل اجراست ّب) روش غیر مستقیم(که شامل موارد زیر می گردد) میزان کاهش a=O2 تاریک(تنفس) روشن(تنفس + فتوسنتز) O2 1- اندازه گیری تصاعدO2 محیط آبی تولید اولیهo2a+b = شیشه O2 میزان افزایش b=O2 کاهش 2Co در روز =a 2-اندازه گیری جذب CO2 b-a = تولید اولیه محیط خشکی افزایش 2coدر شب = b اسلایدبعد اسلاید قبل فهرست

19. 3- اندازه گیری اسیدیته در محیط آبی CO2+H2O H+ +HCO-3 4-روش تعیین میزان عناصر غذایی سرعت کاهش عناصر غذایی(NO-3 PO-3) دقت بالا 5-به کار گیری عناصر پرتو زا(رادیو اکتیو( میزان جذب 14Co2میزان تولید اولیه را محاسبه می کنیم 6-بررسی مقدار کلروفیل(سرعت تولید به ازاء یک گرم کلروفیل) این روش با مابقی روشها متفاوت این روش به اندازه گیری نیروی کار وابستهولی مابقی به نسبتهای ثا بت در واکنشهایشیمیایی وابسته است اسلایدبعد اسلاید قبل

20. انرژی استفاده نشده تولید اولیه خالص در گیاهان مصرف کننده ها انرژی دفع شده (ادرار- مدفوع ) انرژی دریافت شده از گیاهان انرژی جذب شده تولید ثانویه مصارف نگهداری 1- رشد و ترمیم 2- زاد و ولد 1- متابولیسم پایه ( هزینه نگهداری ) 2- مصارف حرکتی تولید ثانویه : میزان خالص افزایش ( رشد ) + ضایعات مرگ و میر تولید ثانویه : انرژی دریافتی از پله ما قبل – [ مصارف نگهداری + انرژی دفع شده( ادرار ، مدفوع ، تعرق)] فهرست اسلاید قبل

21. فصل 6 پله اکوسسیتم وانتقال انرژی پله غذایی یا سطح غذایی( Trophic Level Or Food Level ) تمامی مصرف کنندگان نمی توانند به طور مستقیم از تولید کننده استفاده نمایند بنابراین با واسطه این کار را انجام می دهند که به آن پله غذایی می گویند. اسلایدبعد فهرست

22. ردیف یا سطح غذایی فاصله هر موجود را نسبت به تولیدکنندگان در یک زنجیره غذایی ردیف گویند. مصرف کنندگان ردیف 2-6 می باشند. مجموعه ای از موجودات که هر موجود از موجود قبلی خود تغذیه می کند. زنجیره غذایی ( Food Chain ): ( حلقه زنجیره = پله تشکیل ) پله اول ( تولید کنندگان ) در تمام زنجیره ها ثابتند. مصرف کننده ردیف دوم ( گوشتخوار ) مصرف کننده ردیف اول ( علفخوار ) تولید کننده (گیاهان) زنجیره چرا جثه افرادتعداد انواع زنجیره زنجیره گندخواران: ( Saprophyt ) افراد در این زنجیره از مواد غیرآلی استفاده می کنند پس ردیف اول گند خوارند. اسلایدبعد اسلاید قبل

23. شبکه غذایی( Food Net ): مجموعه زنجیره های غذایی با حلقه مشترک را گویند. اسلایدبعد اسلاید قبل

24. تبدیل در تمام زنجیره ها در پله اول انرژی نورانیانرژی شیمیایی در مابقی پله ها انرژی شیمیایی تبدیل میگردد مصارف نگهداری هر پله علت کاهش مدام انرژی در طول زنجیره؟ بازده انرژی( کارایی انرژی): انرژی منتقل شده از یک سطح به سطح دیگر بازده اکولوژیک) ضریب فتوسنتز(: فقط 10% از انرژی هر سطح به سطح دیگر منتقل می گردد. هرم اکولوژیک(نشان دهنده کارکرد اکولوژیکی) هرم تعداد(number of Pyramid): جثه افرادتعداد شکار جانوران گوشخوار نمی تواد خیلی بزرگ یا کوچک باشد. اکثرا این هرم رو به بالاست مگر تولیدکنندگان سطح اول بزرگ باشند هرم بطرف پایین (جنگل) مصرف کننده پرندگان کوچک باشند. اسلایدبعد اسلاید قبل

25. هرم تعداد (number of Pyramid): اسلایدبعد اسلاید قبل فهرست

26. هرم بیوماس(P. Biomass) : اکثرا رو به بالاست بجز دریاچه ها بیوماس رشد و تکثیر ماهی ها < زئوپلانکتون ها < فیتوپلانکتون ها ماهی ها >زئوپلانکتون <فیتوپلانکتون معایب: 1- چشم پوشی از زمان انباشته شدن) گیاهان و جانوران چند ساله( 2- موجودات کوچک مثل باکتری ها biomess اهمیت کمتر 3- تمام بافتها ارزش یکسان داده می شود. هرم انرژی هرم انرژیبهترین نحوه نمایش کارکرد جامعه و همیشه رو به بالاست. اسلایدبعد اسلاید قبل

27. در کشورهای پر جمعیت (هند) برای جلوگیری اتلاف انرژی خود را به تولیدکننده ها نزدیکتر کرده و د ر دومین سطح تغذیه قرار می گیرند. مواد سمی در انتقال آنها در اکوسیستم فقط 10% ماده و انرژی به پله بعدی منتقل می شد. آیا این موضوع در مورد سموم نیز مطابقت دارد؟ خیر بلکه بالعکس بطور مثال( سم D.D.T) انباشته شدن این سم را ازهر پله به پله بعد نشان می دهد. سموم از قاعده هرم تبعیت نمی کنند. پله های بالایی هرم برای بررسی سمی بودن یک سم مطالعه کدام پله مناسب تراست؟ در تمام پله ها تجزیه کنندگان حضور دارند و از اجساد وفضولات هر پله (سطح) را تجربه می نمایند. جایگاه تجزیه کنندگان در هرم ها؟ در عرض هرم در کنار تمام پله ها قرار می گیرند. فهرست اسلاید قبل

28. فصل 7 چرخه مواد در اکوسیستم چرخه بیوژئوشیمیایی (Biogeochemical): Bioموجود زنده Geo زمین Chemical ماده شیمیایی یعنی عناصر شیمیایی موجود در طبیعت بطور مداوم با عبور از مسیرهای خاص از محیط به موجودات زنده و بالعکس در گردش اند. K,P,N,O,H,CLCa, Mg, :Macro element عناصر ضروری در بدن موجودات زنده Zn,Cu,Fe,Mo,Mn,B :Micro element اصولا جانوران به عناصر بیشتر نسبت به گیاهان نیاز دارند. اسلایدبعد فهرست

29. ذخیره(انباشتگی): عدم توزیع یکسان مواد عناصر در همه بخش های طبیعت موجب ذخیره می گردد. میزان جریان (Flux.rate): مقدار کمیتی از یک عنصر یا ترکیب از یک ذخیره به ذخیره دیگر در واحد زمان استوار می باشد. ذخیره میزان جریان زمان انتقال = مثال: پول توجیبی نسبت انتقال = ذخیره میزان انتقال برای ارزیابی درجه پایداری ذخیره ها در قبال نوسان میزان جریان علت محاسبه زمان انتقال: کاهش تولید اکوسیستم ها(مثال چراء مراتع) اختلالات ناشی از تضعیف چرخه ها: اسلایدبعد اسلاید قبل

30. رشد گیاهان با کنده شدن سر شاخه ها با تراکم مناسب مرتع ادامه چرخه عناصر با فضولات دام ها چرا از بین رفتن گیاهان خوش خوراک و جایگزین شدن گیاهانی که ارزش غذایی ندارند نامناسب مراتع کاهش تراکم گیاهی فرسایش 1- اکثرا فاقد عناصر Micro چرا کودهای شیمیایی جایگزین مناسبی برای کودهای حیوانی محسوب نمی شوند؟ 2- نسبت عناصر ماکرو به میکرو مطابق نیاز گیاهان نمی باشند. 3- مواد آلی برای فعالیت میکرو ارگانیسمها را دارا نمی باشند. ولی کودهای حیوانی دارای مواد آلی هستند. اسلایدبعد اسلاید قبل

31. به چه دلیل کودهای شیمیایی بوجود آمدند؟ نسبت برداشت عناصر از خاک بیشتراز برگشت آن بود و مقدار کود حیوانی برای بازگشت به حالت عادی کافی نیست به همین دلیل کودهای شیمیایی این کمبود را جبران می نمایند. در حال حاضر بهترین راه حل چیست؟ کودهای شیمیایی به همراه کودهای حیوانی استفاده شوند. خاک های شنی بعلت داستن مواد آلی کمترچرخه مواد ضعیف تری نسبت به خاک های رسی دارند. فتوسنتز تنفس اختلال آلودگی های ناشی از افزایشCo2حاصل از سوخت های فسیلی هر چرخه دارای دو منبع : سرچشمه اصلی: در قسمت غیر زنده ذخیره تبادلی: که کوچکتر از سرچشمه اصلی ولی در حال مبادله با بخش زنده غیر زنده است. اسلایدبعد اسلاید قبل

32. سرچشمه اصلی چرخه های بیوژئوشیمیایی ذخیره تبادلی اقیانوس ها اتمسفر زمین موجودات زنده(بیوسفر) موجودات زنده(بیوسفر) با فرسایش و رسوب گذاری 1- چرخه آب 2- چرخه گازی 3- چرخه رسوبی علت اختلاف سرعت گردش عناصر 2- شدت تجزیه مواد آلی در اکوسیستم ها متفاوت 1- میزان رشد گیاهان و جانوران در انواع اکوسیستم چرخه کربن مخزن اصلی * اتمسفر* بیوسفر (دو برابر اتمسفر)* اقیانوس ها ( 55 برابر اتمسفر) اسلایدبعد اسلاید قبل فهرست

33. مخزن تبادلی *دفع Co2 درتنفس *مصرف Co2در فتوسنتز برای تولید مواد آلی از لحاظ فعال بودن ذخیره کربن 1- ذخیره فعال: کالبد جانداران (بیوسفر) 2- ذخیره غیر فعال: انباشته شدن در پوسته زمین(سوختهای فسیلی) دو عامل اصلی کاهش دهنده نوسانات Co2 در تغییرات فصول 1- مبادلهCo2اتمسفر و آب دریاها 2- معکوس بودن فصول در دو نیمکره بی نظمی در نزولات آسمانی افزایش دما اثر گلخانه پیامدهای ناشی از افزایشCo2 خطر ذوب یخ قطبی اسلایدبعد اسلاید قبل

34. چرخه اکسیژن هر دو انتقال انرژي دخالت دارند. وجه تشابه چرخه اکسیژنبا كربن تعداد و نسبت ذخيره‌هاي فعال و غيرفعال مشابهی دارند دو طريق تشكيل O2: 1- فتوسنتز 2- فتوليزه آب در اثر پرتوها ماوراءبنفش چگونه مقدار O را از روي C مقدار بدست مي‌آورند؟ از طريق نسبت آنها در تركيب CO2 علت كاهش شديد O2 در وضعيت كنوني؟ مصرف شديد سوخت‌هاي فسيلي چرخه نیترون گياهان آنرا بصورت اكسيد(NO3)جذب مي‌كند ولي براي مصرف بايد به فرم احيا( (NH3 در بيايد ولی بصورت احیاء از گياهان به علفخواران انتقال مي‌یابد. چرخه N رسوبات دريايي گازهاي آتشفشااني اتمسفر 78% اسلایدبعد اسلاید قبل

35. روش‌هاي تثبیت نیتروژن هوا 1-بيولوژيكي: 2- صنعتي(هارپر): 3-رعد وبرق: نیترون هوا توسط ارگانيسم‌ها همانندازتوباكتر- كلوستريديوم-ريزوبيوم-جلبك سبز آبي تثبیت می شود. 3N2+H2 NH3 N2+O2 NO, NO2 اسلایدبعد اسلاید قبل

36. چرخه فسفر(چرخه رسوبي) فسفر به صورت اكسيد جذب شده بهمان صورت مصرف مي‌گردد. كندترين چرخه محسوب می گردد. ذخيره اصلي سنگ دريايي که اغلب به توسط رسوب كردن از دسترس جانوران خارج مي‌شود. فسفري كه به دریا مي‌رسد پيش از رسوب گذارياز دو طريق مجدداً‌ وارد اكوسيستم مي‌گردد. 2- صيد ماهي 1- فضولات و اجساد مرغان ماهی ‌خوار فسفر در سنگ هاي آذرين < سنگ رسوبي قديمي< سنگهاي رسوبي فضولات غني از فسفر كه در خشكي‌ها در مكان‌هاي لانه گذاريپرندگان گوانو(Guano) رسوباتي كه تحت فعالتهای زمين‌شناسي از اعماق درياها بيرون آمده اند اسلایدبعد اسلاید قبل فهرست

37. چرخه آب منبع اصلي آب: 2- 2% يخچال 3- 1% آب بخار اتمسفر نزولات آسماني 1- اقيانوس 97% مقدار بخار شدن آب از اقيانوس‌ها < از بارندگي جهت جریان آب مقدار بخار شدن آب از خشكي‌ها > از بارندگي بخارآّببرف ویژگی های اختصاصی ملکول آب: گرمای ویژه آب بالاست گرمای نهان انجماد نقش‌هايي كه بخار آب در اتمسفر ايفا مي كند. 1- تشكيل ابرها آب 2- جذب امواج گرمايي آفتاب (طول موج بلند را جذب مي‌كند.) 3- جذب امواج گرمايي زمين :در شب زمين انرژی دریافتی از خورشيد را با طول موج بلند تر ساطع مي‌کند که توسط ملکولهای آب این کرما جذب می گردد انرژي گرمايي ساطع شده از زمین در شب اسلایدبعد اسلاید قبل

38. يخ‌هاي كه در قطبين جمع شده اند با مجموعه درياهاي زمين تعادل وزني ندارند؟ با آب شدن يخ‌ها سطح آب افزايش مي‌يابد و76 متر سطح اقيانوس را بالامی آورد. ذوب يخ سطح ثابت آب آزمایشی ساده، برای اثبات تعادل وزني آب تکه يخ آلودگي‌هاي محيط و ورود به آلاينده‌ها در چرخش مواد آلودگي:ورود عناصر و تركيبات تازه به محيط با تغيير نسبت عناصر و ترکیباتی که در ساختار طبیعی محیط مشارکت دارند. پيدايش واریته های مقاوم استفاده حشره‌كشهاي كلردار چه عواقبي را بدنبال داشته؟ اثرات ورود اين سموم در اکوسیستم اسلایدبعد اسلاید قبل

39. نكات قابل توجه در سرنوشت و اثرات سموم 2- قابليت انحلال آن در محيط‌هاي مختلف 1- دوام و پايداري ماده شيميايي 4- خواص سمي و اثرات بيولوژيك 3- مكانيسم توزيع و انتشار نكات قابل توجه در رابطه با D.D.T 1- شكستن ان در مرحله نخستين دال بر تمام شدن خواص سميآن نیست. 2-قابليت انحلال در آب كم 3- قابليت انحلال در چربیهاي بالاست 4- ميزان تبخير در طبيعت كم اسلایدبعد اسلاید قبل

40. اثرات زيانبار D.D.T الف) اثرات مستقيم: كشتن حشرات و انگلها بعلاوه حشرات مفيد (تر و خشك با هم مي‌سوزند) ب) اثرات غيرمستقيم: انباشته شدن D.D.Tدر زنجيره‌هاي غذايي بويژه انباشته شدن آن در پله‌هاي بالاتر. از اثرات غيرمستقيم D.D.T:اختلال درفعالیت غدد جنسي و مكانيزم‌هاي توليدمثل و آنزيم كربنيك آنیدراز که نقش فعال در تثبيت كلسيم در پوسته تخم‌ داردنیز مختل می گردد. آلودگيP.C.B (Polychorinated biphenyle): در ساختن ظروف و وسايل پلاستيكي بكار مي‌رود. پراكندگي فقط در اطراف مناطق مسكوني بر رويهورمون‌هاي استروئيدي اثر كرده و موجبتجزيه آنها شده در نتيجه اثرات مشابه D.D.Tدر نازك کردن تخم پرندگان دارد. فهرست اسلاید قبل

41. فصل 8 ميدان اكولوژيك یاآشيان اکولوژیک یا کنج اکولوژیک یا زیستخوان اکولوژیک (Ecological nich) محدوده‌اي است هر گونه براي زيست بهتر و انجام فعاليت‌هاي طبيعي (تغذيه، زاد و ولد) انتخاب مي‌كند. آيا ميدان اكولوژيك همان جغرافياي انتشار است؟ خير، نگرش جغرافيايي حالت توصيفي (طول و عرض محيط زيست هر موجود را معرفي مي‌نمايد.) ولي نگرش اكولوژيكحالت تحليلي (ذكر علت) محيط زيست هر موجود را بحث مي‌كند. آشيان اكولوژيك: نه فقط محل زندگي موجود بلكه نقش عملي موجود در جامعه را در رابطه با عوامل غيرزيستي (دما، رطوبت، نور ....) مشخص مي‌نمايد. اسلایدبعد فهرست

42. ميدان اكولوژيك بالقوه: جاهايي كه يك موجود مي‌تواند زندگي نمايد يعني قادر به تكثير و توليد مثل دو گونه با احتياجات يكسان نمي‌توانند با هم در يك آشيان اكولوژيك زندگي نمايند و يكي از آنها در رقابت حذف مي‌گردد که به آن اصل گوس يا طرد رقابتي گويند. ميدان اكولوژيك بالفعل: محدوده اي از شرايط طبيعي يك گونه عملاً آنرا اشغال نموده و زندگي مي‌نمايد. ميدان اكولوژيك بالفعل = ميدان اكولوژيك بالقوه- رقابت ب) بعد از رقابتميدان اكولوژيك بالقوه ميدان اكولوژيك بالفعلالف) قبل از رقابت اسلایدبعد اسلاید قبل

43. Eury برخي جانداران محدوده وسيعي از نوسانات عوامل اكولوژيك را تحمل مي‌كنند(مقاوم) Steno برخي جانداران محدود كوچكي از نوسانات عوامل اكولوژيك را تحمل مي‌كنند(حساس) عوامل غیر زیستی:گرما thermal، آب hydric، نمك‌ها halin، منابع غذايي phagic محل زيست Cious اگر موجودی به گرما حساس ولی مقاوم به نمک Steno ThermalEury Halin گونه‌هاي معادل ( معادل‌هاي اكولوژيك): اگر دو آشيان اكولوژيكي مشابه توسط گونه‌هاي مختلفي اشغال شوندكه از لحاظ رفتاري، فيزيولوژيكي، فرمولوژيكي مشابه باشند. مثال: كانگورو در استراليا، گاو وحشي (بوفالو) در چمنزارها آمريكا اسلایدبعد اسلاید قبل

44. گونه‌هاي هم‌صف: گونه‌هاي مختلفي که در يك اكوسيستم‌ها از لحاظ Nich، نقش و عملكرد اكوسيستم يا نوع تغذيه و منابع تغذيه مشابه هم باشند(بز و کل كوهي) چنين گونه‌هاي در يك اكوسيستم هم‌صف مي‌نامند.(تصاویر) فهرست اسلاید قبل

45. فصل 9 عوامل محدود كننده قانون ليمبيك (كمينه):هرعنصرضروری كه كمترين ميزان (مقدار) را در محيط زيست موجودزنده دارد نقش محدود كنندهدر رشد موجود را ايفا مي‌نمايد. مثال :کمبود Ca2+, Mg2+ قانون بلاك من:هر عاملي محيطي كه كمترين مقدار را در محيط دارد نقش تعيين كننده در رشد موجود را ايفا مي‌نمايد.(در قطب دما – کویر آب) قانون تحمل (قانون شلفورد يا بيشينه):افزايش شدت يك عامل اكولوژيك مي‌تواند مرز و امكان رشد موجودات زنده را محدود نمايد.(در ارتفاعات افزایش شدت نور) فهرست

46. فصل 10 سازش سازش:تحريك پذيری يا تغيير پذيری انتخاب شده موجودات زنده موجب افزايش تحمل زيستي مي‌گردد. البته محدوده سازش محدود (مثال دما برای گیاهان Max:45 C, Min: -5 C) انواع سازش ها( مصرف انرژي ) ب) غيرفعال (گياهان كركدار كه بطور خودكار با شرايط كم‌آبي سازگارند.) الف)فعال با مصرف انرژي موجب نياز محيط پاسخهر گونه ( ذات و ژنوم) تقسيم‌بنديانواع سازش‌ها الف: سازش‌هاي موقت ( ساز‌ش‌هاي حيات فردي یا آنتوژنی): سازش‌هايي هستند كه يك موجود در طول زندگي كسب مي‌كند.( پینه دست ـ آفتاب سوختگي) اسلایدبعد فهرست

47. ب: سازش‌هاي دائمي( سازش‌هاي تكاملي يا فیلوژنی یا ارثی): سازش‌هايي هستند كه يك موجود در طی دوران گذشته كسب کرده كوتيكول، اندام هوایي،ريشه ، برگ گياهان منطبق خشكي: ارتباط بين سازش‌هاي آنتوژنی با فیلوژنی از نظر سه ديدگاه: تبديل 1- ديدگاه لاماريست‌ها: صفات اكتسابي (آنتوژنی) صفات ارثي (فیلوژنی) مثال: گردن زرافه ـ پرده پای مرغابي 2- ديدگاه نئوداروينس‌ها: دليل اصلي سازش را جهشهای تصادفي می دانند. 3- نظريه حد واسط يا بالدوين: جهش عامل بروز صفات ارثي ولي تصادفي نبوده بلكه در جهت تكامل بوده باعث تثبيت و انتقالسازش‌ها گرديده است. اسلایدبعد اسلاید قبل

48. انواع سازش‌ها يا صورت‌های مختلف آن 1-سازش‌هاي ريخت‌شناسي يا مرفولوژيك الف) آنتوژنی يا موقت (سازش با شرايط كم‌آبي موقت) ب) فیلوژنی یا دائمی (سازش در گياهان سازگار خشكي شور) 2-سازش های فیزیولوژیک: تغییر در ساختار درونی (اندامک ها و اندام ها ) گیاهان شور پسند غدد نمکی، گیاهان گوشتخوار آنزیمها دستگاه گوارش با نوع غذا تغيیرمی کند. 3-سازش‌هاي بيوشيميايي:‌ تمام پاسخها بیوشیمیایی اند چون اکثر پاسخها ریختی از طریق تغییر در زنجیره های بیوشیمیاییپاسخ داده می شوند. اسلایدبعد اسلاید قبل فهرست

49. سازش‌هاي فیلوژنی یا دائمی سازش‌هاي مرفولوژیکی اسلایدبعد اسلاید قبل

50. رفتار:مجموعه حرکتهای ظاهری در شرایط فیزیکی و بیولوژیکی که به اقتضای نیاز، جانور بروز می دهد. 4- سازشهای رفتاری: مختص انسان – جانوران البته درگیاهان تروپیسم و تاکتیسم را نوعی رفتار می دانند. الف- غیر ارادی ماهیچهصاف( هضم غذا....) انواع رفتار ب –ارادی ماهیچه مخطط (مقابله دسته جمعی بوفالوها در مقابله مهاجمان) 1- رفتار آموختنی (پرواز پرندگان- شکار سگ سانان) انواع رفتار براساس آموزش 2- رفتارهای غریزی (لانه سازی مکیدن شیرو...) معادل سازشهایی موقت - آنتوژنی اکومورفوز Morphosis (شکل ،ریخت)Eco (ماواء) اسلایدبعد اسلاید قبل