370 likes | 706 Views
Medicinski fakultet u Nišu Institut za javno zdravlje Niš. Epidemiolo gija HIV infekcije. Prof. dr Biljana Koci ć. 1. DECEMBAR SVETSKI DAN BORBE PROTIV SIDE. SLOGAN 2009. (21. godina obeležavanja) POVE Ž I SE SIGURNO. ZA ŠTITI LJUBAV. KORISTI KONDOM. 25 years of AIDS. People living
E N D
Medicinski fakultet u Nišu Institut za javno zdravlje Niš Epidemiologija HIV infekcije Prof. dr Biljana Kocić
1. DECEMBAR SVETSKI DAN BORBE PROTIV SIDE • SLOGAN 2009. (21. godina obeležavanja) • POVEŽI SE SIGURNO. • ZAŠTITI LJUBAV. • KORISTI KONDOM.
25 years of AIDS People living with HIV 50 1 First cases of unusual immune deficiency are identified among gay men in USA, and a new deadly disease noticed 9 In 1991-1993, HIV prevalence in young pregnant women in Uganda and in young men in Thailand begins to decrease, the first major downturns in the epidemic in developing countries 45 Million 2 Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS) is defined for the first time 40 3 The Human Immune Deficiency Virus (HIV) is identified as the cause of AIDS 10 Highly Active Antiretroviral Treatment launched 35 4 In Africa, a heterosexual AIDS epidemic is revealed 11 Scientists develop the first treatment regimen to reduce mother-to-child transmission of HIV 5 The first HIV antibody test becomes available 30 6 Global Network of People living with HIV/AIDS (GNP+) (then International Steering Committee of People Living with HIV/AIDS) founded 11 Children orphaned by AIDS in sub-Saharan Africa 12 UNAIDS is created 25 13 Brazil becomes the first developing country to provide antiretroviral therapy through its public health system 7 The World Health Organisation launches the Global Programme on AIDS 20 8 The first therapy for AIDS – zidovudine, or AZT -- is approved for use in the USA 14 The UN General Assembly Special Session on HIV/AIDS. Global Fund to fight AIDS, Tuberculosis and Malaria launched 15 12 10 15 WHO and UNAIDS launch the "3 x 5" initiative with the goal of reaching 3 million people in developing world with ART by 2005 5 9 1 2 4 6 8 5 13 14 15 16 7 10 3 16 Global Coalition on Women and AIDS launched 0 2005 1980 1985 1990 1995 2000 1.1
5. jun 1981. godine otkriveni su prvi slučajevi u Los Angeles-u • u nedeljnom izveštaju • CDC-ija se navodi da se • radi o novoj bolesti koja • do tada nije otkrivena • oktobar 1981. novi • slučajevi otkriveni u • New York-u * Centers for Disease Control. Pneumocystis pneumonia – Los Angeles. MMWR. 1981; 30: 250-2.
5. jun 1981. godine otkriveni su prvi slučajevi u Los Angeles-u gp120 gp 41 • u nedeljnom izveštaju • CDC-ija se navodi da se • radi o novoj bolesti koja • do tada nije otkrivena matriks omotač kapsid • oktobar 1981. novi • slučajevi otkriveni u • New York-u • 1983-84: izolovan HIV (uzročnik AIDS-a) (Luc Montagnier i Robert Galo)** * Centers for Disease Control. Pneumocystis pneumonia – Los Angeles. MMWR. 1981; 30: 250-2. **Gallo RC, Montagnier L. The chronology of AIDS research. Nature 1987; 326 (6112): 435-6.
AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) SIDA (Syndrome d’immunodeficit Acquis) sida – sindrom stečenog gubitka imuniteta, pozni stadijum infekcije HIV-om
DEFINICIJA HIV/AIDS-a • AIDS ili sida je poslednji i najteži stadijum infekcije izazvane HIV-om. Karakteriše ga progresivno i nepovratno slabljenje imunog sistema. • Infekcija HIV-om može godinama da protiče bez ikakvih subjektivnih tegoba i znakova bolesti. • Od momenta infekcije zaražena osoba postaje rezervoar i potencijalni izvor zaraze
HIV/AIDS Etiologija. HIV1 i HIV2. RNK virus, familija Retroviride. Izvor infekcije. Čovek, bolestan ili asimptomatski virusonoša (krv, semena tečnost, vaginalni sekret i majčino mleko). Putevi prenošenja. Seksualni kontakt, krv i krvni derivati, majka-dete. Ulazna vrata. Oštećena koža i sluzokoža, konjuktiva. Osetljivost. Opšta. Rizične grupe i rizično ponašanje. Inkubacija. Od 2 meseca do 10 i više godina. Klinička slika. Evolucija kroz akutnu HIV infekciju, asimptomatsku, ranu simptomatsku i terminalnu fazu bolesti. Laboratorijska dijagnoza. Direktni (kultura virusa, dokazivanje HIV Ag p24 I PCR za detekciju virusnih genoma) i indirektni testovi (anti HIV antitela), detekcija At 1-3 meseca posle infekcije. Terapija. Kombinovana antiretrovirusna. HAART. Raširenost.Pandemija, od 1981. do danas umrlo više od 30 mil. ljudi Prevencija, glavni adut, vakcina ne postoji !
Global summary of the HIV and AIDS epidemic, 2007 Number of people living with HIV in 2007 Total 33.2 million [30.6 – 36.1] Adults 30.8 million [28.2 – 33.6] Women 15.4 million [13.9 – 16.6] Children under 15 years 2.5 million [2.2 – 2.6] Total 2.5 million [1.8 – 4.1 million]Adults 2.1 million [1.4 – 3.6 million]Children under 15 years 420 000 [350 000–540 000] Total 2.1 million [1.9 – 2.4 million]Adults 1.7 million [1.6 – 2.1 million]Children under 15 years 330 000 [310 000–380 000] People newly infected with HIV in 2007 AIDS deaths in 2007
Centralna Evropa Populacija: 193 miliona EuroHIV
Slučajevi na milion 40 40 40 30 30 30 20 20 20 10 10 10 0 0 0 1994 1994 1994 1995 1995 1995 1996 1996 1996 1997 1997 1997 1998 1998 1998 1999 1999 1999 2000 2000 2000 2001 2001 2001 2002 2002 2002 2003 2003 2003 Godina prijavljivanja Novodijagnostikovane HIV infekcije na milion stanovnika u pojedinim zemljama centralne Evrope Poljska Rumunija Srbija i Crna Gora Slovenija Mađarska Češka Update at 31 December 2003 Update at 31 December 2003 Slovačka EuroHIV EuroHIV EuroHIV
Slučajevi 1000 1000 750 750 500 500 250 250 0 0 1994 1994 1995 1995 1996 1996 1997 1997 1998 1998 1999 1999 2000 2000 2001 2001 2002 2002 2003 2003 Godina prijavljivanja Novodijagnostikovane HIV infekcije po transmisivnim grupama u centralnoj Evropi * Nepoznat rizik * Osobe inficirane heteroseksualnim kontaktom IVN Homo/biseksualci Update at 31 December 2003 Update at 31 December 2003 EuroHIV EuroHIV * * Većina slučajeva se odnosi na decu u Rumuniji
Slučajevi na milion stanovnika 50 40 30 20 10 0 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 Godina dijagnostikovanja AIDS incidencija u pojedinim zemljama centralne Evrope 50 40 30 20 Rumunija Srbija i Crna Gora 10 Poljska Mađarska Update at 31 December 2003 Update at 31 December 2003 0 Češka 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 EuroHIV EuroHIV
Slučajevi 250 200 150 100 50 0 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 Godina dijagnostikovanja AIDS slučajevi po transmisivnim grupama u centralnoj Evropi Osobe inficirane heteroseksualnim kontaktom IVN Nepoznat rizik Homo/biseksualci Update at 31 December 2003 Update at 31 December 2003 EuroHIV EuroHIV EuroHIV Podaci ažurirani zbog kašnjenja
Visok porast se naročito primećuje u bivšim republikama Sovjetskog saveza.U ovim zemljama, pored visokog porasta u broju obolelih od PPI (preko deset puta), postoji i alarmantno visok porast broja korisnika IV narkotika Incidencija SIDE na milion stanovnika – ISTOČNA EVROPA-
Annual newly diagnosed HIV infections per million population by country and total number of HIV infections, Eastern Europe and Central Asia, 1998‒2005 700 600 HIV infections per million population Total number of HIV infections 105,000 500 90,000 400 75,000 60,000 300 45,000 200 30,000 15,000 100 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 0 Year of report Belarus Moldova, Republic of Uzbekistan Total number of HIV infections Georgia Russian Federation Kazakhstan Ukraine Source: EuroHIV, 2006. Figure 10
120 000 105 000 90 000 75 000 60 000 45 000 30 000 15 000 0 Increase in reported HIV cases in the Russian Federation and Ukraine, 1987–2005 Reported HIV cases in the Russian Federation Reported HIV cases in Ukraine 400 000 Russian Federation 350 000 Newly reported cases 300 000 Cumulative (previous years) 250 000 Ukraine 200 000 Newly reported cases 150 000 Cumulative (previous years) 100 000 50 000 0 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 Sources: Russian Federal AIDS Centre; Ukranian AIDS Centre and Ministry of Health of Ukraine 2.12
Number of newly diagnosed cases of HIV infection by transmission group by year of report for fourteen Eastern European countries*, 1998-2005 Homosexual/bisexual 60 Injecting drug use 50 Heterosexual 40 Number of HIV cases (thousand) Unknown 30 20 10 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 *Armenia, Azerbaijan, Belarus, Georgia, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Latvia, Lithuania, Republic of Moldova, Russian Federation, Tajikistan, Turkmenistan, Ukraine and Uzbekistan Source: EuroHIV, 2006. Figure 9
HIV/AIDS U SRBIJI (bez Kosova i Metohije) • Registrovano (1984-20.11.2008): • HIV + 2287 • Obolelo 1432 (63%) • Umrlo 936 (65%) • M : Ž = 3 : 1 Novembra 2008. godine 1284 osobe živi sa HIV-om i AIDS-om (procenjena prevalencija 0,01%) IZZZ Srbije “Dr Milan Jovanovic Batut”
HIV/AIDS U SRBIJI (bez Kosova i Metohije) Uzrast: 25-39 godina 57% HIV+ 15-24 godina 13% HIV + do 15 godina 3% HIV+ 30-49 godina 69% obolelih 30-49 godina 69% umrlih Način transmisije: IKD (43%) (72% 1991, 18% 2006) Homo-bi-hetero (36%) (15% 1991, 51% 2005) Primaoci krvi i derivata (8%) Sa majke na dete (1,5%) Nepoznato (10%)
Kumulativni broj obolelih i umrlih od AIDS-a prema transmisiji u R. Srbiji, u periodu 1985-2007. godina
Učešće pojedinih transmisivnih grupa među HIV pozitivnim osobama u R. Srbiji prema godini dijagnostikovanja HIV infekcije u periodu 1984-2007. IZZZ Srbije “Dr Milan Jovanovic Batut”
STRUKTURA OBOLELIH OD Morbus HIV PREMA TRANSMISIVNIM GRUPAMA I GODINAMA DIJAGNOSTIKOVANJA U REPUBLICI SRBIJI (1985-2007. god.)
Novodijagnostikovane osobe inficirane HIV-om, oboleli i umrli od AIDS-a po godini dijagnostikovanja u R. Srbiji u periodu 1984-2007. godina IZZZ Srbije “Dr Milan Jovanovic Batut”
U 2008. godiniu R Srbiji: • - 87 novoinficiranih HIV-om (71 m 11 ž) • - 85% osoba u uzrastu 20-49 godina • - svaka druga osoba u uzrastu 20-29 godina • 77% nazaštićeni seksualni odnos (30% MSM) • 11% IKD • -10% nije prijavljen način prenosa • - 1 dete do godine dana, sa majke na dete
HIV infekcija u R Srbiji • Januar-jun 2009. godine: • 40 novodijagnostikovanih HIV pozitivnih osoba (37m:3ž), 13 uzrasta 20-29 godina, 10 uzrasta 30-39 godina, 5 uzrasta 50-59 godina, 2 uzrasta 60+ godina, 1 uzrasta15-19 godina • 23 MSM, 11 heteroseksualca, 3 IKD, 3 nepoznat način transmisije • 11 novoregistrovanih obolelih od AIDS-a • 4 smrti
U Srbiji broj obolelih od side je gotovo konstantan, sa veoma malim oscilacijama, za razliku od broja novoinficiranih ... koji je je u blagom porastu
HIV infekcija na Nišavskom i Topličkom okrugu • Registrovano (1987-11.2009): • HIV + 109 osoba • 86 muškaraca i 23 žene (3,7:1) • Umrlo 48 osoba • Uzrast 15-49 godina 82% • Nezaštićeni seksualni odnos 49% • IKD 24% • Primaoci krvi 3% • 1% sa majke na dete • 23% neutvrđen način transmisije
Epidemiološke karakteristike HIV/AIDS-a u Srbiji bez Kosova i Metohije, 1984 – 2006 - Niska stopa prevalencije - Broj osoba inficiranih HIV-omkao i broj osoba koje žive sa HIV/AIDS-om u porastu - Intravenski put prenosa HIV-a dominantan - Seksualnatransmisija HIV infekcije sve • zastupljenija - Porast broja žena inficiranih HIV-om
… Epidemiološka situacija HIV/AIDS-ai PPI-au Srbiji (kao i u celom regionu)…. …jeuobičajena, sa neizvesnom prognozom sa tendencijom daljeg pogoršavanja Loši socijalno-ekonomski uslovi, rizično ponašanje, migracije iz zemalja Istočne Evrope - Neophodna je pojačana preventivna aktivnost uz saradnju i podršku čitave društvene zajednice.
DEFINICIJA HIV/AIDS BOLESTI - Sida ili AIDS ili SIDA je poslednji i najteži stadijum infekcije virusom humane imunodeficijencije (HIV). Karakteriše ga progresivno i nepovratno slabljenje imunog sistema. - Infekcija HIV-om može godinama da protiče bez ikakvih subjektivnih tegoba i znakova bolesti. - Od momenta infekcije zaražena osoba postaje rezervoar i potencijalni izvor zaraze. - Asimptomatski period (od inficiranja HIV-om do razvoja AIDS) traje od manje od godinu dana do 15 i više godina. - Detekcija antitela (ELISA ili Western blot testovima) je moguća 1-3 meseca nakon infekcije. • Chin J. Acquired immunodeficiency syndrome. In: Chin J, editor. • Control of Communicable DiseasesManual. 17th ed. Washington (DC): • American Public Health Association; 2000. p. 1-9.
REZERVOAR I IZVOR ZARAZE JEISKLJUČIVO ČOVEK ! Iako je virus otkriven u skoro svim ljudskim sekretima i ekskretima, telesne tečnosti preko kojih je moguća transmisija su:krv, semena tečnost, vaginalni sekret i majčino mleko. PUTEVI PRENOŠENJA HIV se može preneti: 1. SEKSUALNIM putem(nezaštićenim polnim odnosom sa HIV pozitivnom osobom (vaginalnim, analnim ili oralnim)); 2. Preko zaražene KRVI ili krvnih derivata - najčešće kod intravenskog uzimanja narkotika (korišćenjem zajedničkog pribora); 3.VERTIKALNOM TRANSMISIJOM(sa inficirane majke na potomstvo tokom trudnoće, porođaja i dojenjem).
Stope transmisije HIV-a(rizik po epizodi) • Transfuzija 95% • Perinatalno15 - 30% • Zajednička upotreba igala kod IVN0.6 - 3.0% • Perkutana ekspozicija na radnom mestu 0.3 - 0.4% • Receptivni analni seksualni odnos0.1 - 3.0% • Receptivni vaginalni seksualni odnos 0.2 - 0.8% • Insertivnianalni seksualni odnos 0.03% • Insertivni vaginalni seksualni odnos 0.03 - 0.09%
HIV se ne može preneti: -Uobičajenim socijalnim kontaktima među ljudima (rukovanje, poljubac u obraz ili usne), niti kašljanjem, kijanjem; -Upotrebom zajedničkih predmeta na poslu (kancelarijski pribor, alat i sl.); -Upotrebom zajedničke posteljine, peškira, kupatila, toaleta, kuhinje, bazena za plivanje i slično; -Preko hrane koju je spremila zaražena osoba; -Ujedom/ubodom hematofagnih insekata.
PREVENCIJA I SUZBIJANJE OPŠTE MERE: • Edukacija, razgovori u cilju vaspitanja za zdravlje (pre svega mladih) i usvajanje zdravih stilova življenja • Korišćenje pribora i instrumenata za jednokratnu upotrebu • Sterilizacija POSEBNE MERE: • Izbegavanje rizičnog ponašanja • Korišćenje kondoma • Korišćenje sopstvenog pribora za ličnu higijenu • Testiranje krvi i davaoca tkiva i organa, semene tečnosti i oocita (isključiti HIV pozitivne osobe i osobe sa pozitivnom anamnezom i osobe koje su se tetovirale u poslednjih šest meseci VAKCINA NE POSTOJI !
БЕСПЛАТНО АНОНИМНО САВЕТОВАЊЕ ТЕСТИРАЊЕ НА ХИВ Институт за јавно здравље Ниш Тел. 4-539-539