Successes and failures in the transformation of economics

1. Successes and failures in the transformation of economics Richard G. Lipsey

2. Ekonomia wówczas i dziś • Metodologia robbinsonowska: empiryczne obserwacje wykorzystywane do ilustrowania teorii a nie ich testowania • Lipsey: • o wartości modeli decyduje zdolność do tłumaczenia i przewidywania • ekonomiści muszą umieć matematykę by opisywać nią twierdzenia i ekonometrycznie je testować • ekonomia dziś to mieszanka solidnej teorii i empirycznej analizy

3. Dobra i zła ekonomia • Dobra ekonomia: testowalna i adekwatna empirycznie • Teksty ekonomiczne od bardzo złych do bardzo dobrych • Bilans zaczyna być na korzyć tych dobrych • Ocena postępu w ekonomii na podstawie 11 obserwacji podzielonych na 4 grupy

4. Wyniki/spostrzeżenia jakościowe Wszystkie znaczące wyniki ekonomiczne są jakościowe • Przykład: prawo malejącej użyteczności, prawo popytu • Brak w ekonomii ilościowych stałych, stabilnych ilościowych relacji między zmiennymi i konkretnych wyników • Teorie w ekonomii są jakościowe i czynią jakościowe predykcje • Znacznie większa tolerancja anomalii w ekonomii niż w naukach przyrodniczych • Brak komunikacji między teoretykami i ekonomistami empirycznymi

5. Teoria i obserwacje Dobra ekonomia zdaje się być tam, gdzie teoria i obserwacje idą ze sobą w parze • Przykładem dobrej współpracy: historia gospodarcza i ekonomia rynku pracy • Powód: Mogą zostać zadane precyzyjne pytania, a zakres możliwych odpowiedzi można ograniczyć dzięki danym empirycznym • Kontrastem np: ekonomia organizacji rynku – teoria niepoparta badaniami empirycznymi

6. Teoria i obserwacje II Brak bliskiego związku między rozwijającą się teorią i obserwacjami empirycznymi prowadzi do powstawania „teoretycznych niewypałów” • Powód: Teoria rozwija się w nieograniczoną ilość możliwości, tylko przez przypadek empirycznie istotnych • Przykład: Teoria wzrostu Harroda-Domara => program badawczy (IDRP) by zrozumieć problemy stworzone przez modele, a nie przez rzeczywistość => zapomnienie o postawionym na początku pytaniu badawczym

7. Teoria dziś I Największe mankamenty podstawowej teorii mikro: bezczasowość, bezinstytucyjność i oparcie jej na analizie stałej równowagi komperatywnej • Brak czasu mimo jego istotności i nieodwracalności w niektórych teoriach np. wzrostu gospodarczego • Instytucje są niezbędne dla funkcjonowania rynku o czym ekonomiści zapominają lub nie wiedzą (przykład Rosji po rozpadzie ZSRR) • Stała równowaga: zaobserwowane w rzeczywistości odstępstwa od niej traktowane z przymróżeniem oka

8. Teoria dziś II Zaawansowane teorie są potrzebne do analizowania złożonych problemów, ale ich użycie wiąże się nie tylko z korzyściami, ale i ryzykiem. • Uogólnienia są potrzebne, nawet jeśli przysłaniają prostotę rozwiązań niektórych problemów. • By doczekać sie publikacji ekonomicznego artykułu, konieczny jest model matematyczny, nawet jesli nie ma związku z analizowanym problemem. • Nauka zaawansowanej matematyki zrodziła tendencję do wypychania bardziej opisowych i opartych na faktach zajęć. • Coraz niższy poziom wiedzy empirycznej u studentów • Zaawansowana matematyka nie koniecznie musi byc najlepszym narzędziem • Pogląd, że jeśli nie da się czegoś przedstawić za pomocą modelu, to nie jest to ekonomia. • (Blaug) Nadmierna wiara ekonomistów w swoje modele

9. Teoria dziś III We współczesnej ekonomii eleganckie i ogólne teorie są prawdopodobnie empirycznie puste. • Przykład: teoria konkurencji doskonałej i równowagi ogólnej Arrowa-Debreu vs koncepcja konkurencji dynamicznej • Dlaczego ekonomiści poświęcają tyle pracy na teorie nie mające odbicia w rzeczywistości?

10. Teoria dziś IV Elegancki błąd jest często preferowany w stosunku do niejasnej prawdy • Przykład: preferowana „elegancka” i błędna teoria konkurencji doskonałej w stosunku do koncepcji „konkurencji dynamicznej” Łatwość obróbki teorii jest często preferowana w stosunku do jej empirycznej adekwatności • Przykład: teoria konkurencji monopolistycznej Chamberlin’a i model Dixita-Stiglitza – wadliwe ale stosowane ze względu na łatwość obróbki

11. Teoria i polityka I Preferowanie teorii dających jednoznaczne wskazania praktyczne w stosunku do teorii, które tego nie czynią, bez względu na relatywną bazę empiryczną tych teorii • Przykład: teoria drugiego najlepszego rozwiązania (theory of the second-best) • Wybór mniej adekwatnej teorii dającej jasne wskazówki postępowania w polityce gospodarczej

12. Teoria i polityka II Ekonomiści jednocześnie badają funkcjonowanie systemu oraz bronią go przed niedorzecznymi atakami • Konieczność zachowania proporcji między nazywaniem rzeczy takimi jakimi są i takimi jakimi chce je widzieć opinia publiczna. • Przykład: interwencje rządowe w sektorze technologiczno – naukowym • Debata między wyznawcami różnych poglądów nie daje rozwiązania, którego należy szukać

13. Teoria i polityka II Duże kwestie są trudniejsze do rozstrzygnięcia od małych, jednak to one dominują w debatach na temat problemów ekonomicznych • Przykłady: częste debaty na temat nieefektywności rynku, teorii konkurencji doskonałej, wzrostu gospodarczego • Debaty między zwolennikami i przeciwnikami nie przybliżyła do rozwiązania postawionych pytań

14. Podsumowanie • Szybki rozwój ekonomii i jej postęp empiryczny • Ekonomia empiryczna wciąż słabo rozwinięta w stosunku do teoretycznej • Dobra ekonomia wciąż przeplata się ze złą ekonomią • Zła ekonomia chamuje rozwój tej dobrej

15. Pytania do dyskusji • Czy brak adekwatności teorii do obserwacji empirycznych powinien być tolerowany? • Które teorie powinny być przedstawiane na studiach: eleganckie i bardziej ogólne, czy bardziej skomplikowane ale zgodne z rzeczywistością? • Jak dynamiczny jest postęp w ekonomii?

16. Dziękuję za uwagę Wesołych Świąt!!!