260 likes | 772 Views
Baøi 45. AXIT CACBOXYLIC. Baøi 45 : Axit cacboxylic. Đ ị nh ngh ĩ a –Ph â n lo ạ i – Danh pháp Đặc điểm cấu tạo T í nh ch ấ t v ậ t lí Tính chất hóa học Điều chế Ứng dụng. I. ÑÒNH NGHÓA – PHAÂN LOAÏI – DANH PHAÙP. 1. Ñònh nghóa.
E N D
Baøi 45 AXIT CACBOXYLIC
Baøi 45 : Axit cacboxylic • Định nghĩa –Phân loại – Danh pháp • Đặc điểm cấu tạo • Tính chất vật lí • Tính chất hóa học • Điều chế • Ứng dụng
I. ÑÒNH NGHÓA – PHAÂN LOAÏI – DANH PHAÙP 1. Ñònh nghóa Axit cacboxylic là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm Cacboxyl (-COOH) liên kết trực tiếp với nguyên tử C hoặc H. VD: H-COOH CH3-COOH C6H5-COOH HOOC-COOH 2. Phaân loaïi axit no axit không no cấu tạo gốc hiđrocacbon axit thơm axit đơn chức số lượng nhóm cacboxyl axit đa chức
MỘT SỐ AXIT CACBOXYLIC Axit no, đơn chức, mạch hở Axit không no, đơn chức, mạch hở Axit thơm, đơn chức: Axit đa chức CH2=CH-COOH (Axit acrylic) C6H5-COOH (Axit benzoic) CH3COOH (axit axetic) HOOC-COOH (Axit oxalic) Axit cacboxylic no, đơn chức, mạch hở có CTPT chung là : CnH2n+1COOH (n ≥0 ) hoặc CnH2nO2 ( n ≥ 1 ) Thiết lập công thức chung của dãy đồng đẳng axit cacboxylic no, đơn chức, mạch hở VD : HCOOH , CH3COOH …
3. Danh phaùp a. Teân thay theá • Mạch chính là mạch cacbon dài nhất chứa nhóm COOH • Đánh số thứ tự C từ nguyên tử C của nhóm COOH Axit + Teân hidrocacbon no maïch chính + oic 4 3 2 1 Axit 3 - metylbutanoic CH3−CH − CH2 – COOH | CH3 b. Teân thường HCOOH : axit fomic CH3COOH : axit axetic
∂- O ∂+ R-C ∂+ O H . . II. ÑAËC ÑIEÅM CAÁU TAÏO Nhóm Cacbonyl Nhóm Cacbo xyl Nhóm Hiđroxyl • Liên kết -O-H của axit phân cực hơn của ancol. • Liên kết -C-OH của axit phân cực hơn của ancol và phenol. Phản ứng thế H trong nhóm OH và thế nhóm OH • Có sự tạo thành liên kết H liên phân tử.
III. TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ • Axit là chất lỏng hoặc rắn ở điều kiện thường • Nhiệt độ sôi, khối lượng riêng của các axit tăng theo chiều tăng của phân tử khối • Độ tan trong nước giảm theo chiều tăng phân tử khối • So với các ancol có cùng phân tử khối, axit có nhiệt độ sôi cao hơn do chúng có liên kết hidro bền hơn
CH3COOH CH3COO- + H+ IV. TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC 1. Tính axit a. Laøm quyø tím hoùa ñoû • Ñoä maïnh axit : HCl > CH3COOH > H2CO3 b. Taùc duïng vôùi KL ñöùng tröôùc H trong daõy hoaït ñoäng hoùa hoïc CH3COONa + ½ H2 CH3COOH + Na (CH3COO)2Ca + H2 2CH3COOH + Ca
c. Taùc duïng vôùi oxit kim loaïi (CH3COO)2Mg + H2O 2CH3COOH + MgO d. Taùc duïng vôùi bazô CH3COONa + H2O CH3COOH + NaOH e. Taùc duïng vôùi muoái cuûa axit yeáu (CH3COO)2Ca + CO2 + H2O 2CH3COOH + CaCO3
H+ H+ RCOOH + R’OH RCOOR’ + H2O CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O toC toC IV. TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC 2. Phaûn öùng theá nhoùm OH TOÅNG QUAÙT : etyl axetat • Phaûn öùng giöõa axit cacboxylic vaø ancol laø phaûn öùng thuaän nghòch, coøn goïi laø phaûn öùng este hoùa.
xt xt men giaám xt , toC RCHO + ½ O2RCOOH CH3CHO + ½ O2CH3COOH CH3OH + COCH3COOH C2H5OH + O2CH3COOH + H2O xt , toC 2CH3–CH2–CH2-CH3 + 5O24CH3COOH + 2H2O xt , toC 2R–CH2–CH2-R’ + 5O22RCOOH + 2R’COOH + 2H2O V. ÑIEÀU CHEÁ 1. Phöông phaùp leân men giaám 2. Oxi hoùa andehit 3. Oxi hoùa ankan 4. Töø metanol
Bột giặt, chất tẩy rửa Tơ nhân tạo Polime Chất cầm màu trong CN dệt Thuốc diệt cỏ Hương liệu VI. ÖÙNG DUÏNG Axit cacboxylic