İŞLETME - 11

1. İŞLETME - 11 Yönetim, İnsan Kaynakları, Üretim

2. Karar Ortamları • Belirlilik ortamı • Risk ortamı • Belirsizlik ortamı

3. Belirlilik Ortamı • Karar alınırken geçmiş zamandaki olaylara ilişkin tam ve yeterli bilgiler toplanabiliyorsa • Şimdiki zamanda ne olup bittiği tam olarak biliniyorsa • Gelecek zamanda da nelerin olacağı %100’lük bir olasılıkla tahmin edilebiliyorsa • Üç farklı sektöre girmeyi düşünüyorum • A:%100; B:%100; C:%100

4. Risk Ortamı • Karar alınırken geçmişte nelerin olduğu, şimdi nelerin olmakta olduğu ve gelecekte de nelerin olacağı • %100 kesinlikle değil de yüzdeli bir kesinlikle biliniyorsa • %80 meyve suyu işi tutar • A:%60; B:%25; C:%15

5. Belirsizlik Ortamı • Karar alınırken geçmiş zamana ilişkin, şimdiki zamana ilişkin hiçbir bilgi yoksa ve bu nedenle geleceğe ilişkin bir tahmin yapılamıyorsa • Olasılık hesaplanamaz • Eş olasılıklar verilebilir • Kötümser veya iyimser olunabilir • Fırsat maliyeti hesaplanabilir

6. YÖNETİM • İhtiyaçlarımızı karşılamak için işbirliği yapmamız gerekiyor • Çaba ve kaynakları birleştirelim • İnsanları uyum içinde çalıştıracak amaca ulaşma sanatıdır • Aile yönetimi • Siyasal yönetim • Profesyonel yönetim

7. Bir Türk beş Japon’a, 5 Japon ise 50 Türk’e bedeldir. • Tren istasyonundaki bekleme salonunda bekleyen iş sahibi iki işadamı aralarında konuşuyorlarmış. Biri öbürüne sormuş: Şirketinizde kaç kişi çalışıyor. “Valla nasıl desem, kaba bir tahminle üçte ikisi”

11. Yönetim Kademeleri • Tepe Yönetim – Üst yönetim - CEO • Orta Yönetim • Alt Yönetim (Şef) • CEO- Chief Executive Officer

12. Yönetim • Bir amaca ulaşma yolunda girişilen işlerin ve faaliyetlerin toplamıdır

13. Klasik Yönetim • Bilimsel Yönetim Yaklaşımı (Taylor) • Yönetim Süreci Yaklaşımı (Fayol) • Bürokrasi Yaklaşımı (Weber)

14. Klasik Yönetim • İşlerin görülmesinde «insan», makinelere ek olarak nasıl etkin bir şekilde kullanılabilir • Formal örgüt yapısı nasıl kurulabilir • İnsan, kendine söyleneni yapan, rasyonel olduğuna inanılan, sisteme uyan, pasif bir unsur • Tüm ilkeler evrenseldir, değişmez

15. Bilimsel Yönetim Yaklaşımı • 1900’lerin başlarında • Frederick Taylor’un öncülüğünü yaptığı • Bu yaklaşımı uygulayanlarda verimlilik hızla artmış • Daha çok örgütün alt basamaklarıyla ilgilenmiş • Standartlar geliştirilmesi • Ücret sistemlerinin oluşturulması

16. Taylorizm İlkeleri • Gelişigüzel çalışma değil, bilimsel yöntemlere dayalı çalışma • Başıbozukluk değil, ahenk ve eşgüdümlemenin sağlandığı bir çalışma • Kişisellik değil, yardımlaşmaya dayalı bir çalışma • En az girdi ile en çok çıktının sağlandığı yüksek verimliliği sağlama • Yüksek verimlilik düzeyi için eğitim verme

17. Yönetim Süreci Yaklaşımı • Henri Fayol • Taylor daha çok iş tasarım ve işlerin yapılma şekliyle ilgilenirken, Fayol örgütün tamamını ele alarak • İYİ BİR ÖRGÜT DİZAYNI • YÖNETİM İLKELERİ ni araştırmıştır • Bu ilke de ekonomik etkinlik ve rasyonellik fikrini esas almış

18. FAYOL’A GÖRE İŞLETMEDEKİ FAALİYETLER • Teknik Faaliyetler • Ticari Faaliyetler • Finansal Faaliyetler • Güvenlik Faaliyetleri • Muhasebe Faaliyetleri • Yönetim Faaliyetleri

19. Kumanda Birliği İlkesi • Her ast yalnızca bir üstten emir almalıdır • Emir – Komuta Birliği ilkesi de denir

20. Yetki ve Sorumluluk Denkliği İlkesi • Ne kadar sorumluluk o kadar yetki

21. BASAMAKLAR SIRASI (HİYERARŞİ) İLKESİ • Alt kademelerden üst kademelere • Üst kademelerden alt kademelere • Emir, bilgi akışı • Basamak atlamadan yapılmalıdır

22. Yönetim Birliği İlkesi • Bir grup veya bir bölümden bir kişinin sorumlu olma ilkesidir

23. Yönetim Alanı İlkesi • Yöneticinin denetleyebileceği ast sayısının sınırlandırılması ilkesidir

24. Ayrıklık (İstisna) İlkesi • Üst yönetim basamaklarında çalışan yöneticilerin sık sık rahatsız edilmemesini belirten ilkedir • Merkezleşme – Merkezleşmeme durumu • Yetkinin sistemli ve bilinçli bir biçimde üst basamaklarda toplanması • Yetki devredilebilir ama…

25. Fayol köprüsü • İki eleman, ilk üstlerine haber vererek doğrudan iletişim kurabilirler

26. Merkezleşmenin yararları • Üst yöneticiler güç ve prestij sahibi olurlar • Politika, uygulama ve kararlarda tekdüzelik sağlanır • Merkeziyetçi sistemde eşgüdümleme sağlandığından, üst yönetim koordinatör görevi yapar • Merkeziyetçi sistem, kaynakların harcanmasını denetler • Üst yönetimin her kararın içinde olması, planların güvenilirliğini arttırır, daha başarılı sonuçların ortaya çıkmasını sağlar

27. Merkezleşmemenin yararları • Üst yönetimi faaliyet sorumluluklarından kurtarır, yönetimin yükünü hafifletir • Yetkilerin değişik kişilere aktarılmasıyla yeni fikir ve düşüncelerden yararlanma imkanı doğar • Merkezleşmeme ile alt birimler yetkili kılındığından alt kademe yöneticilerinin geliştirilmesi sağlanır • Karar verme daha çabuk ve doğru olur • İşlerin görülmesinde hız kazanılır

28. Bürokrasi Yaklaşımı • Max Weber • Weber’e göre, bürokratik bir yapı etkinlik açısından ideal örgüt yapısıdır • Yetki tanımları yapmıştır

29. Bürokratik örgüt yapısının özellikleri • Amaçların gerçekleştirilmesi için gerekli işler ileri derecede uzmanlaşmaya dayanır (Eski devlet daireleri) • Yetkiler hiyerarşik yapı içinde açık ve seçik bir şekilde belirlenmiştir • İşle ilgili kararlar ve faaliyetler biçimsel olarak saptanmış ilke ve yöntemlerle yürütülür • Örgütte çalışan işgören görevini, biçimsel olarak ve gayrişahsi bir şekilde yapmaktadır • Çalışanlar teknik yeteneklerine göre çalıştırılmakta, terfiler işgörenlerin performanslarına göre olmaktadır

30. Weber yetkiyi üçe ayırmaktadır • Geleneksel Yetki (Geleneksel bir mevkide olana diğerlerinin itaat etmesidir) • Karizmatik Yetki (Bir kişinin kutsallığı, kahramanlığı veya örnek olacak özelliklerine ve onun koyduğu kurallara bağlılığa dayanır) • Ussal Yetki Yasal yetkidir. Bu yetki seçimle kazanılır İlk iki yetki türü kişisel, üçüncüsü ise kişisel olmayan yetki

31. Parkinson kanunu • Bürokratik personelin sayısı ile yapılacak iş sayısı ters orantılıdır • Yapılacak iş azaldıkça personel sayısı artar

32. Peter ilkesi • Bürokratik yapılarda, kişiler gerekli yeteneklere sahip olamadıkları kademelere kadar yükselirler

33. Klasik yönetim teorisi • İnsan unsuru dışındaki faktörler üzerinde durmuştur. • İnsan unsuru daima ikinci planda ele alınmıştır • Maddi faktörler düzenlendikten sonra, insanın öngörülen doğrultu ve şekilde davranacağı varsayılmıştır • Mekanik bir örgüt yapısı önermiştir • Rasyonel ve mekanik süreçler, klasik yönetim teorisinin hareket noktaları olmuştur • Klasik teori, esas itibariyle kapalı sistem anlayışı ile organizasyonları ele almıştır

34. Neo-Klasik Yönetim • Klasik teorinin eksik bıraktığı yönü, • İnsan unsurunu incelemiştir • Örgüt yapısı içinde insanın davranış biçimleri • Örgüt yapısı – insan davranışı ilişkilerini açıklamak • Klasik teori yalnızca YAPI üzerinde duruyordu • Bu yaklaşıma göre; • YÖNETİCİLER, SOSYAL BİR ÖRGÜT KURMAK ZORUNDADIR • Hawthorne Araştırmaları ve Elton Mayo

35. Neoklasik yönetim • Organizasyon yapısı içinde insan nasıl davranır? • Neden o şekilde davranır? • Örgüt yapısı ile insan davranışı arasındaki ilişki nedir?

36. X teorisi • İnsan çalışmaktan hoşlanmaz ve mümkün olduğu ölçüde bundan kaçınmak ister • İnsan sorumluluktan kaçar, işe karşı arzusuzdur ve güvenliği herşeyin üstünde tutar • İşi yaptırmak için onu zorlamak, sıkı bir şekilde kontrol etmek ve cezalandırmak gerekir • Yönetici otoriter olmalıdır

37. Y teorisi • Çalışmak, bir insan için oyun ve dinlenme kadar doğaldır • İnsan tipik olarak tembel değildir. Gerekli ortamın yaratılması ile çalışmak zevk haline getirilebilir • Tipik olarak bir insan, gerekli koşullar yaratıldığı takdirde, öğrenmek ve daha fazla sorumluluk alma eğilimindedir • İnsan, kendini kontrol ederek ve yöneterek organizasyonun amaçlarına katkıda bulunabilir • Yönetici, katılımcı yönetimi benimsemelidir • (otoriter yönetim, katılımcı yönetim, demokratik yönetim)

38. Temel Düşünceler • Örgütler içinde çalışan kişilerin kendi amaçlarını gerçekleştirirken, örgüt amaçlarının gerçekleşmesine de hizmet edeceği bir ortam yaratılmalı • Birey - örgüt etkileşimi • Birey - örgüt bütünleşmesi • Bireyler birbirinden farklıdır • İnsan diğer üretim faktörlerinden farklıdır • İnsan örgüte, örgütte insana dayanır • Kişinin verimliliği, fiziksel kapasitesinden çok sosyal kapasitesine bağlıdır • Verimliliği arttırmak için iş rotasyonu yapılmalı

39. Hawthorne araştırmaları sonuçları • İnsan, esas itibariyle sosyal ihtiyaçlarla güdülenir • İleri derecede uzmanlaşma, işçi için işin anlamının kaybedilmesine yol açar • Çalışanlar, yöneticilerinden gelecek ödüllerden ziyade, çalışan arkadaşlarından gelecek etkilere daha duyarlıdır • SONUÇ OLARAK; • USSAL EKONOMİK İNSAN MODELİ yerini • SOSYAL İNSAN modeline bırakmıştır • Biçimsel olmayan örgüt yapısı neden düşünülmemiş

40. Modern Yönetim • Sistem Yaklaşımı • Durumsallık Yaklaşımı • 1950’den sonra ortaya çıkan yaklaşımlar

41. Sistem Yaklaşımı • Örgüt sosyal bir sistemdir • «belirli parçalardan oluşan, bu parçalar arasında belirli ilişkiler olan, bu parçaların aynı zamanda dış çevre ile ilişkisi olan bir bütündür» • Sistem yaklaşımı, örgütü çeşitli parçalar, süreçler ve amaçlardan oluşan bir bütün olarak ele alır • Açık sistem – kapalı sistem • Sistem – alt sistem ilişkileri • Entropi ve olumsuz entropi • Kapalı sistemlerde entropi eğilimi daha güçlüdür • Kuzey Kore ve entropi

42. Entropi • Bir sistemde, faaliyetlerin bozulması, dengenin kaybolması, karışıklık ve aksamaların belirmesi ve sonunda sistemin çökmesi eğilimi

43. DURUMSALLIK YAKLAŞIMI • Değişik durumlar ve koşullar yönetimde başarılı olmak için değişik kavram, teknik ve davranışları gerektirir • HER YER VE KOŞULDA GEÇERLİ TEK BİR EN İYİ ÖRGÜT YAPISI YOKTUR • En iyi durumdan duruma değişecektir • Örgüt ilkelerinin evrenselliğini kabul etmemekte • 1965 yılında Woodward tarafından yapılan araştırmalar

44. ABD’DE ÇOK ULUSLU BİR SINIFTA, JENERİK OLARAK “FİL” KONUSUNDA TEZ VERİLMİŞ. • İngiliz öğrenci, konusunu seçmiş: Küresel fil ticareti. • Alman: Filin hücre sistemi. • Pakistanlı: Din açısından fil • Japon: Küçük fil nasıl üretilir?

45. Lawrance ve Lorsch • Durgun çevre koşulları – değişken çevre koşulları • Durgun çevre koşullarında çalışan endüstrilerde KLASİK ÖRGÜT YAPISI • Değişken çevre koşullarının olduğu örgütlerde esnek, katılımcı ve yaratıcılığa önem veren ORGANİK yaklaşımlar • Şeker Fabrikası – Reklam Ajansı • İşlevsel – komuta – kurmay yetki

46. Yönetim Yetenekleri • Teknik yetenek • Beşeri yetenek • Kavramsal yetenek

47. Teknik yetenek • Belirli bir alan ile ilgili uzmanlık bilgisini, • Analiz yeteneğini • Bu alana ilişkin araç-gereçleri kullanabilme becerisi • Örgütün alt kademelerinde önemli bir beceri

48. Beşeri yetenek • İnsanlarla çalışabilmeyi ifade eder • Teknik beceri maddesel varlıklarla ilgiliyken, beşeri yetenek kişilerle ilgilidir. • Bu yeteneği gelişmiş yönetici, kendisinin başka kişiler hakkındaki tutum, varsayım ve inançlarının farkındadır • Başkalarının farklı görüşleri olabileceği görüşündedir • Alt ve orta kademede çok önemli bir yetenek

49. Kavramsal yetenek • İşletmeyi bir bütün olarak görebilmeyi • Organizasyonun çeşitli fonksiyonları arasındaki karşılıklı bağlılığı • Birindeki değişimin diğerleri üzerindeki etkisini görebilmeyi (öngörebilmeyi) ifade eder • İşletme ile çevre koşulları arasındaki ilişkileri görebilmeyi … • Organizasyon dışına taşan bir yetenek • Üst yönetim organlarında çok önemli bir yetenek

50. YÖNETİMİN İŞLEVLERİ • Planlama • Örgütleme (Organizasyon) • Yöneltme • Koordinasyon • Denetim Haydi Bir Düğün Yapalım