Gminne Plany Gospodarki Odpadami

1. Gminne Plany Gospodarki Odpadami Kraków , 26 września 2008 Marcin Chełkowski

2. Gminne Plany Gospodarki Odpadami wymagania w zakresie sporządzania gminnych planów gospodarki odpadami ocena systemu gospodarki odpadami aktualizacja gminnych planów gospodarki odpadami sankcje karne za niewykonanie zobowiązań wynikających z Ustawy o odpadach

3. Czym jest gminny plan gospodarki odpadami? DOKUMENT STRATEGICZNY umożliwia zdiagnozowanie stanu gospodarki odpadami umożliwia podejmowanie decyzji strategicznych w zakresie gospodarki odpadami pozwala na ukierunkowanie rozwoju systemu gospodarki odpadami

4. Plany gospodarki odpadami Plan gospodarki odpadami jest dokumentem, który pozwala uporządkować działania władz lokalnych lub regionalnych, określając ramy dla planów bardziej szczegółowych Plan gospodarki odpadami pozwala na bardziej precyzyjne określenie kosztów systemu gospodarki odpadami i tworzy podstawy do prowadzenia analiz i ocen inwestycji niezbędnych dla potrzeb systemu

5. Zakres gminnych planów gospodarki odpadami Gminny plan gospodarki odpadami obejmuje odpady komunalne powstające na obszarze danej gminy oraz przywożone na jej obszar z uwzględnieniem odpadów komunalnych ulegających biodegradacji oraz odpadów niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych.

6. Podstawy prawne sporządzania planów g. o. § Podstawy prawne dotyczące planów gospodarki odpadami wynikają zarówno z przepisów prawa wspólnotowego i polskiego. Główne źródła regulacji: • Dyrektywa Rady nr 75/442/EWG z 15 lipca 1975 w sprawie odpadów, z późniejszymi zmianami • Ustawa z dnia 27. kwietnia 2001 o odpadach, z późniejszymi zmianami oraz • Rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 kwietnia 2003 w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami + Rozp. zmieniające z 13 marca 2006

7. Cel wprowadzenia planu gospodarki odpadami Plany gospodarki odpadami wprowadza się: dla realizacji celów założonych w polityce ekologicznej państwa oraz realizacji zasad polegających na: zapobieganiu, odzysku i unieszkodliwianiu, stworzenia w kraju zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów

8. Co określają plany gospodarki odpadami opis stanu aktualnego gospodarki odpadami z podaniem: rodzaju, ilości, źródła pochodzenia odpadów, które mają być poddane odzyskowi i/lub unieszkodliwieniu wyszczególnienia posiadaczy odpadów prowadzących działalność w zakresie zbierania, odzysku, unieszkodliwiania rozmieszczenia istniejących instalacji do zbierania, odzysku, unieszkodliwiania identyfikacji problemów w zakresie gospodarowania odpadami

9. Co określają plany gospodarki odpadami cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiągania prognozowane zmiany w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami zadania, których realizacja zapewni poprawę sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami rodzaj przedsięwzięć i harmonogram ich realizacji

10. Co określają plany gospodarki odpadami instrumenty finansowe służące realizacji celów w zakresie gospodarki odpadami: wskazanie źródeł finansowania planowanych działań harmonogram rzeczowo – finansowy tych działań system gospodarowania odpadami system monitoringu i sposób realizacji celów w zakresie gospodarki odpadami

11. Szczeble planów gospodarki odpadami Plany gospodarki odpadami opracowywane są na szczeblu: • Krajowym • Wojewódzkim • Powiatowym • Gminnym Gminny PGO jest częścią gminnego programu ochrony środowiska !

12. Opiniowanie gminnego PGO Projekt gminnego planu gospodarki odpadami podlega zaopiniowaniu przez: • Zarząd Województwa • Zarząd Powiatu w terminie 2 miesięcy od daty złożenia projektu planu W powiatach grodzkich wyłącznie przez Zarząd Województwa !

13. Gminne PGO w związkach gmin Organy wykonawcze gmin zrzeszonych w związkach międzygminnych mogą opracować jeden projekt wspólnego planu gospodarki odpadami. Projekt taki jest opiniowany przez zarządy powiatów i województw, na terenie których położone są zrzeszone gminy.

14. Sprawozdawczość i aktualizacja GPGO Organ wykonawczy gminy jest obowiązany: • przygotować sprawozdanie z realizacji gminnego PGO co 2 lata na dzień 31 grudnia • przedłożyć to sprawozdanie do dnia 31 marca roku następnego radzie gminy i radzie powiatu • przygotować aktualizację GPGO nie rzadziej niż raz na 4 lata

15. Wymagany zakres PGO Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami wymaga następującego zakresu planu: Wstęp Analiza stanu gospodarki odpadami Prognoza zmian Założone cele i przyjęty system gospodarki odpadami Zadania strategiczne – co najmniej wizja 8 letnia Harmonogram realizacji – co najmniej wizja 4 letnia Wnioski z analizy oddziaływania na środowisko projektu planu Sposób monitoringu i oceny wdrażania planu Streszczenie w języku niespecjalistycznym

16. Ocena systemu gospodarki odpadami Części składowe oceny stanu gospodarki odpadami: Oszacowanie ilości obecnie wytwarzanych odpadów Ocena stanu istniejącego w zakresie świadczonych usług Instalacje do segregacji, odzysku i unieszkodliwiania odpadów

17. Oszacowanie ilości odpadów Ustalenie i pozyskanie źródeł danych Najlepsze źródło: wiarygodne sprawozdania W innych przypadkach modelowanie matematyczne na podstawie danych ogólnych i szacunków strumieni w powiązaniu z demografią

18. Oszacowanie ilości odpadów Źródła „emisji” odpadów: Gospodarstwa domowe Handel Usługi (komercyjne, publiczne) Biura Szpitale i ośrodki zdrowia Inne źródła (m.in. oczyszczalnie ścieków)

19. Źródła danych do szacowania ilości odpadów Wojewódzka baza danych dotyczących wytwarzania i gospodarowania odpadami Sprawozdania firm wywozowych Ogólnie dostępne dane – GUS, WIOŚ W przypadku braku danych źródłowych stosujemy metody modelowania na podstawie danych np. z istniejących planów szczebla wyższego, podręczników, poradników

20. Oszacowanie ilości odpadów - przykłady Normatywy nagromadzenia odpadów komunalnych

21. Oszacowanie ilości odpadów - przykłady Przykładowe wskaźniki nagromadzenia odpadów komunalnych w Polsce

22. Oszacowanie ilości odpadów - frakcje Przykładowe skład morfologiczny odpadów komunalnych w Krakowie 2002-2003

23. Stan istniejący w zakresie świadczenia usług Należy przedstawić opis wszystkich usług związanych z usuwaniem odpadów oraz wszystkich systemów usuwania odpadów Należy zanalizować, czy zaspakajane są potrzeby mieszkańców w zakresie działań związanych z odbieraniem odpadów od właścicieli nieruchomości

24. Stan istniejący w zakresie świadczenia usług Systemy zbiórki selektywnej (aspekt organizacji wywozu): • Zintegrowane: wywóz surowców i odpadów resztkowych w jednym kontenerze dzielonym lub śmieciarce dzielonej (w Polsce raczej niespotykane) • Częściowo zintegrowane: naprzemienny odbiór segregowanych i resztkowych (np. Zakopane) • Dodane: zbiórka segregowanych realizowana dodatkowo w stosunku do normalnej zbiórki odpadów – oddzielne śmieciarki i kontenery (np. Kraków)

25. Stan istniejący w zakresie świadczenia usług Systemy zbiórki selektywnej (aspekt komfortu użytkowników): • System „odbierz”

26. Stan istniejący w zakresie świadczenia usług Systemy zbiórki selektywnej (aspekt komfortu użytkowników): • System „dostarcz”

27. Stan istniejący w zakresie świadczenia usług Systemy zbiórki selektywnej (aspekt stopnia wysortowania wstępnego): • Zbiórka wyłącznie jednej frakcji surowcowej (np. szkło – Radom) • Zbiórka poszczególnych surowców: kilka frakcji w poszczególnych kontenerach i odrębnie odpady resztkowe (Zakopane), lub zbiórka zmieszanych odpadów opakowaniowych i resztkowych odrębnie (Nowy Targ)

28. Stan istniejący w zakresie świadczenia usług Metody selektywnej zbiórki odpadów

29. Stan istniejący w zakresie świadczenia usług Opis każdego z funkcjonujących systemów powinien zawierać: • Określenie i rodzaj systemu, • Obszar, na którym realizowane są usługi i określenie wytwarzających odpady, • Władze odpowiedzialne za nadzór nad systemem, prawo lokalne • Rodzaj systemu gromadzenia odpadów z określeniem rodzaju i ilości pojemników • Częstotliwości odbierania odpadów • Rejony zbierania odpadów i operatorzy funkcjonujący w rejonach

30. Stan istniejący w zakresie świadczenia usług Opis każdego z funkcjonujących systemów powinien zawierać: • Rodzaje umów na odbiór odpadów, • Metody zbierania odpadów, • Ilości zebranych odpadów, miejsca prowadzenia odzysku i unieszkodliwiania, • Ocena efektywności systemu, • Ocena jakości świadczonych usług, • Koszty prowadzenia działalności, efektywność finansowa i ekonomiczna

31. Stan istniejący w zakresie świadczenia usług Należy dokonać m.in. jakościowej oceny wykorzystywanego sprzętu

32. Stan istniejący w zakresie świadczenia usług Odzysk i unieszkodliwianie: • Przedstawienie opisu funkcjonujących instalacji do odzysku, • Przedstawienie opisu funkcjonujących instalacji do unieszkodliwiania, • Określenie wydajności tych instalacji, • Ocena ewentualnego zapotrzebowania na moce przerobowe, • Ocena spełniania wymogów ochrony środowiska przez instalacje Nie zapominamy o „dzikich wysypiskach” !!!

33. Stan istniejący w zakresie świadczenia usług Schemat przepływu odpadów:

34. Aktualizacja gminnych planów • Aktualizacja GPGO winna następować nie rzadziej niż raz na 4 lata, • Proces weryfikacji powinien rozpocząć się 3 lata po uchwaleniu poprzedniego planu, • Weryfikacji i aktualizacji należy poddać cały plan gospodarki odpadami, • W wyniku aktualizacji powinna powstać nowa wersja dokumentu,

35. Aktualizacja GPGO Weryfikacja planu powinna odpowiedzieć na pytania: • Czy rozwiązano poprzednie problemy? • Czy pojawiły się nowe problemy? • Czy osiągnięto cele polityczne i prawne? • Czy wykonano zadania z poprzedniego planu? • Czy osiągnięto wymagane wskaźniki? ?

36. Sankcje karne za niewykonania zobowiązań Ustawa z dnia 29 lipca 2005 o zmianie ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 175 poz. 1458) dodaje artykuł 79a, wprowadzający opłaty karne za naruszenia obowiązków wynikających z ustawy o odpadach. Artykuł ten, który wszedł w życie dnia 13 października 2005, wprowadza między innymi następujące zapisy:

37. Zobowiązania akcesyjneSankcje karne Stwierdzając naruszenie przez gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, obowiązku w zakresie ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania, wojewódzki inspektor ochrony środowiska nakłada na podmiot do tego obowiązany, w drodze decyzji, opłatę sankcyjną w wysokości od 40 tysięcy do 200 tysięcy złotych, ustalając wysokość opłaty w zależności od stopnia niewykonania obowiązku. Stwierdzając naruszenie przez podmiot, o którym mowa w ust. 1, obowiązku zorganizowania systemu selektywnego zbierania odpadów, wojewódzki inspektor ochrony środowiska nakłada na podmiot do tego obowiązany, w drodze decyzji, opłatę sankcyjną w wysokości od 10 tysięcy do 40 tysięcy złotych

38. Zasady klasyfikacji odpadów Zasady klasyfikacji odpadów określa Rozporządzenie MŚ z dnia 27.09.2002 w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. nr 112 poz. 1206), wprowadzające katalog odpadów wraz z listą odpadów niebezpiecznych oraz sposób klasyfikowania odpadów. Zgodnie z rozporządzeniem odpady klasyfikuje się według miejsca ich powstawania. Katalog odpadów dzieli odpady na 20 grup.

39. Zasady klasyfikacji odpadów Sprawozdania z realizacji planów gospodarki odpadami skupiać się będą przede wszystkim na następujących odpadach: • grupa 20 – odpady komunalne • grupa 19 – odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów … • grupa 18 – odpady medyczne i weterynaryjne • grupa 17 – odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych … • grupa 16 – odpady nieujęte w innych grupach • grupa 15 – odpady opakowaniowe …

40. Zasady klasyfikacji odpadów Przetwarzanie odpadów komunalnych powoduje, że odpady powstające po przetworzeniu zaklasyfikowane muszą zostać do innych grup. Selektywnie gromadzone komunalne odpady opakowaniowe klasyfikowane są jako odpady podgrupy 15 01. Właściwa klasyfikacja odpadów jest podstawą sporządzenia GPGO.

41. Klasyfikacja odpadów przetworzonychprzykład Przetworzone w wyniku sortowania odpady komunalne klasyfikowane są w następujący sposób: Niesegregowane, zmieszane odpady komunalne20 03 01 Odpady opakowaniowe podgrupa 15 01 Papier i tektura (nieopakowaniowe)19 12 01 Inne odpady zawierające substancjeniebezpieczne 19 12 11* Inne odpady („balast”) 19 12 12

42. Zasady klasyfikacji odpadów - zbiórka Worek ze zbiórki selektywnej, zawiera zmieszane różne odpady opakowaniowe 15 01 06 zmieszane odpady opakowaniowe A gdyby do tego worka dorzucić gazety???? 20 03 01 niesegregowane, zmieszane …… Zbiórka selektywna, poskładane kartony 15 01 01 opakowania z papieru i tektury

43. Zasady klasyfikacji odpadów - zbiórka Kontener ze zbiórki selektywnej, zawiera gruz betonowy 17 01 01 odpady betonowe oraz gruz z rozbiórek i remontów Kontener ze zbiórki selektywnej, rury i kształtowniki stalowe 17 04 05 żelazo i stal (z budów i rozbiórek)

44. Zasady klasyfikacji odpadów - zbiórka Zbiórka selektywna, makulatura gazetowa 20 01 01 papier i tektura Zbiórka selektywna, butelki 15 01 07 opakowania ze szkła

45. Zasady klasyfikacji odpadów - zbiórka „Wystawka przy krawężniku” – kuchenka gazowa 20 03 07 odpady wielkogabarytowe Zużyte opony 16 01 03 zużyte opony

46. Dziękuję

47. Bibliografia