Parazitozlar

1. Parazitozlar Prof Dr Neşe Saltoğlu Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları AD

2. Parazitozlar • Dünyanın her yerinde yaygın • Risk faktörleri • Seyahatler • Göçler • İmmunosupresif ilaç kullanımları

3. Helmintler • Nematod • Sestod • Trematodlar

4. Bulaş yolları • İnsan, hayvan dışkısı • Ya da • Toprakla kirlenmiş eller • Besin maddeleri • Sular • GİS, deri, solunum, genital yolla bulaşabilir.

5. Çoğunluğu barsak boşluğu ve çeperinde hastalık yapar • Kan, lenf yolları • Karaciğer , safra yolları • Akciğer, deri gibi organlarda hastalık

6. İnce barsak yerleşimi olanlar Kancalı kurtlar Ascaris S. stercoralis Trişinella Tenyalar Giardia Kalın barsak yerleşimi olanlar Enterobius vermicularis Trichuris trichiura Entemoeba histolytica

7. Ülkemizde parazitlerin en sık görüldüğü yaş 7-14 • E. vermicularis ilk sırada • T. saginata • A. lumbricoides • T. trichiura • H. nana

8. Patogenez • Organizmanın GİS’te besin ve kan kaybına neden olması (Kancalı kurt, S. stercoralis, Ascaris) • Parazitle ilgili proteinlere karşı iltihabi reaksiyonlar (Şistozomiyaz, Trişinoz) • Parazitin migrasyonu (visseral larva migrans)

9. Tanı • İyi anamnez alınmalı • Fizik muayene dikkatli yapılmalı • Şüpheli materyalin incelenmesi • Dışkı, perianal bölge materyali • Duodenal sıvı • Kan, idrar, balgam, diğer doku sıvıları • Deri kazıntısı, • Doku göçü olan infeksiyonda eozinofili • Serolojik tanı

10. Barsak parazitleri • Dışkı herhangi bir ilaç ya da pürgatif verilmeden önce alınmalı • Direkt dışkı incelemesi (en az 3 örnek) • Dışkının makroskopik incelenmesi (nematodlar) • Taze dışkı örneği (amip)

11. EIA ile antijen tayini (Giardia lamblia, Cryptosporidium) • Duodenum örneği (giardia, S.stercoralis) • Lugol boyama, Trichrom boyama (amip) • EZN (İmmunsupresiflerde önemli, Cryptosporidium, Microsporidium, Cyclospora) • Selofanlı LAM ( E. vermicularis, Tenya?)

12. İntestinal Asemptomatik intestinal infeksiyon Amipli dizanteri Fulminan kolit Kronik dizanteri Ameboma Ekstraintestinal Karaciğer apsesi Plöropulmoner amebiyazis Serebral apse Genitoüriner amebiyazis Amebiyazis Kontamine su ve gıdadaki kistlerin alınması

13. Subakut başlangıçlı Kanlı, mukuslu ishal Karın ağrısı Tenezm Amip koliti

14. Dışkıda E.histolytica antijen aranması Veya Dışkıda PCR +Seroloji • Tanı • 3 ayrı örnek • Taze, yumuşak dışkı • Trofozoitlerin hareketinin görülmesi • Trofozoitlerin içinde fagosit edilmiş eritrosit olması

16. E.histolytica tedavi • Metronidazol • Ornidazol • Kistlerin eradikasyonu • Paromomisin • İodokuinol • Diloksanit furoat

17. Giardia intestinalis Türkiye’de % 4.7-17 oranlarında • Kontamine su kaynakları salgınlar, • Kişiden kişiye geçiş (bakım merkezlerinde) • Abdominal kramplar, gaz, bulantı, kusma, kansız, mukussuz ishal • Tekrarlayan ishaller (steatore) • Malarbsorbsiyon, kilo kaybı • Büyüme-gelişme geriliği Giardia trofozoit

18. Giardia intestinalis *Duodenum tutulumu **Villus atrofisi • Dışkıda kist/trofozoitlerin görülmesi (3 kez bakılmalı) • Dışkıda ELİSA yöntemi ile antijen araştırma • Duodenum aspirasyonu (Enterotest) • Suların klorlanması kisti yok etmez! • Tedavisi: • Metronidazol, 3-5 gün • Furazolidon (çocukta)7-10 gün • Paramomisin (gebede) 3-7 gün Giardia kist

19. Sestodlar • Erişkin sestodların konakçı barsağına bağlanması ve lümen içinde yerleşmesi • Son konakçı, ara konakçı • İnsan Tenya, Hymenolepis ve D. latum için son konakçı • Ekinokoklar için ara konakçı

20. Taenia saginata

21. İyi pişirilmemiş sığır eti Sıklıkla asemptomatik Eozinofili olabilir Skoleksin kancası yok, 4 adet vantuzu var Dışkı incelemesinde sferoid sarı-kahverengi yumurtalar Hareketli halkalar görülebilir Taenia saginata enfeksiyonu www.ff.ul.pt/paginas/aduarte/pedag/nana1.jpg

22. Taenia solium

23. Hymenolepis nana

24. Hymenolepis nana • Cüce tenya • Asya, Afrikada sık • Dışkı-oral yol • Otoinfeksiyon olabilir • Sıklıkla asemptomatik • Baş ağrısı, iştahsızlık, karın ağrısı, uyku bozukluğu • Dışkıda Sferoid ve kalın duvarlı yumurta • Dışkıda halkalar nadirdir. www.gefor.4t.com/.../hymenolepisnana1.jpg

25. Tedavi • Tenya ve Hymenolepis nana • Prazikuantel 10-20mg/kg tek doz • Veya • Niklozamid 2 g tek doz • Tenyadan Korunmada etin kaynatılması • Enfekte hayvanların imhası

26. Ekinokok enfeksiyonu • İnsan ara konakçı • Doku invazyonu, kist formasyonu • Son konakçı genellikle köpekler • Larvalar barsakta açılır

27. Kan dolaşımı ile karaciğer, akciğer, kas, böbrek, dalak, beyin, kemik • Larvalar dokular içerisinde kist oluşturur

28. Klinik • Genellikle asemptomatik • Ağrı • Yerleştiği alana özgü bulgular • Eozinofili • Serolojik testler • Tedavi Albendazol±cerrahi

29. İntestinal yerleşim A. lumbricoides E. vermicularis A. duodenale N. americanus Strongyloides stercoralis Trichuris trichiura Dokuda yerleşenler Filariasis Wuchereria türleri Brugia türleri Loa loa Onchocerca volvulus Mansonella türleri Diğer doku nematodları Dracunculus medinensis Trichinella spiralis Toxocara türleri İnsan patojeni nematodlar

30. Askariyaz • Embriyonlu yumurtanın gıdalarla alınması • Genellikle asemptomatik • Akciğer göçü var ise ateş, öksürük, vizing olabilir • Eozinofilik pnömoni • Fazla miktarda intestinal obstrüksiyon biliyer obstrüksiyon,

31. Ascaris lumbricoides Dişi günde 200.000 yumurta yumurtlar.

32. ASCARIS LUMBRICOIDES 20-40cm 15-20cm

33. Aile içi enfeksiyon Yakın ilişki yaşayan kişilerde sık Anal kaşıntı, kesintili uyku Reinfeksiyon sık Tüm ev halkının eş zamanlı tedavisi Mebendazol, pirantel pamoat Yatak takımlarının günlük değiştirilmesi Tanı Selobant ile anal bölgeden alınan örneğin incelenmesi Enterobiyaz

34. Enterobius vermicularis Erişkinler iki ay yaşar. Dişisi geceleri göç ederek bağırsaktan dışarı çıkar, yumurtalarını anüs etrafına bırakır 10mm

35. Strongyloidiyaz • S. stercoralis enfeksiyonu • Deriden giriş • otoinfeksiyon görülebilir. • İmmunosupresiflerde (HIV de )sık, • Lokal deri irritasyonu, prüritik dermatit, ürtiker • Akciğer göçü sırasında solunum sistemi bulguları

36. Kr. İntestinal infeksiyonda • Şişkinlik, abdominal rahatsızlık, dispepsi, epigastrik ağrı, anal kaşıntı, ishal, gaz • İmmunsupresiflerde • GİS ülserasyon, peritonit, ileus, biliyer obstrüksiyon, kolesistit, sepsis, menenjit, perikardit

37. Strongyloides stercoralis • Dışkı, duodenal aspirat incelenmesi

38. Trikuriyaz • Trichuris trichiura • yumurtanın kontamine gıda, toprak ve elle bulaşması • Çekum, kalın barsak tutulumu • Ekstraintestinal fazı yok • Asemptomatik ya da • abdominal kramp, şişkinlik, bulantı, kusma, gaz, ishal, kilo kaybı • Eozinofili,demir eksikliği anemisi

39. Trichuris trichura

40. Tedavi • Askaryaz, • Pirantel pamoat bir kere, • Mebendazol bir kere, 3 güne çıkılabilir. • Albendazol bir kere, 3 güne çıkılabilir Enterobiyaz, • Pirantel pamoat bir kere, kancalı kurtlarda 3 gün • Mebendazol bir kere,.2 hafta sonra tekrar • Albendazol bir kere, 2 hafta sonra tekrar • Strongyloidiyaz • Albendazol 3-7 gün, İvermektin 2 gün • Trikuryaz • Albendazol bir kez, Mebendazol 3 gün

41. (A. duodenale, N. americanus) • Kancalı kurtlar • Genellikle ayak derisinden giriş • İnsan bilinen tek konak • Klinikte kaşıntı, veziküler makülopapüler dermatit • GİS semptomları • Gelişme geriliği • Eozinofili, anemi • Akciğer göçü sırasında öksürük, vizing, ateş ve pulmoner enfeksiyonlar olabilir. • 2 haftalık aralarla tedavi

42. Necator americanus Ancylostoma duodenale Tanı dışkıda yumurtalar workforce.cup.edu/buckelew/images/Necator... www.humanillnesses.com/images/hdc_

43. A. duodenale, N. americanus • Pirantel pamoat bir kere, kancalı kurtlarda 3 gün • Mebendazol kancalı kurtlarda 3 gün • Albendazol • kancalı kurtlarda 3 gün

44. Doku nematod enfeksiyonları • Filaryaz • Wuchereria bancroft • Kan dolaşımı ve lenfatik sistem enfeksiyonu • Sivrisinek ara konak-vektör • İnkübasyon periyodu uzun, 8-16 ay

45. Kronik hastalarda proksimalden distale doğru ilerleyen lenfanjit atakları • Lenfödem, lenfatik yetersizlik • Ateş eşlik edebilir • ürtiker, raş, eozinofili • kan yaymaları (Gece 24te alınan örneğin incelemeleri) • Dietil-karbamezin sitrat tedavisi

46. Doku nematodları Trichinella spiralis • Domuz etindeki larvalarla bulaşır • İnsan hem son hem ara konak olabilir • Erişkin formu barsağa invaze olur • Bulantı, kusma, Kanlı-mukuslu ishal, • Yüzde ödem, yaygın ağrılar, • İkinci haftadan sonra Ateş, miyalji • Eozinofili Larvalar kaslara yerleşir : • Miyokard tutulumu

47. Tanı için kan örneği gönderilir Trişinella serolojisi 3 hf sonra pozitifleşir Tedavi gelişmiş enfeksiyon için tedavi tartışmalı, destek tedavi Şüpheli vakada ilk 24 saat içerisinde tedavi başlanır Albendazol 60 gün Mebendazol 10 gün Tiabendazol 1 hafta

48. Trematodlar • Şistozomiyaz • Barsak ya da mesane yerleşimi • Kan trematodları:Yumurtaları dışkıda, idrarda, • rektal biyopside görülür. • Eozinofili, hematüri, anemi • Tedavi pirazikuantel • Fasioliyaz • Karaciğer trematodları yumurtaları dışkıda

49. Kriptosporidium • Cryptosporidium türleri • Ookistlerin su ile alınması ile bulaşma • İnsandan insana bulaşma • İmmunsupreselerde önemli • Sulu ishal • Abdominal ağrı • Bulantı, kusma • Ateş • Paramomisin tedavisi www.nlm.nih.gov/.../ency/fullsize/1395.jpg

50. Korunma • İnfeksiyon zincirinin kırılması • Vektörle mücadele • Kanalizasyon sistemlerinin düzenlenmesi • Hijyenik şartlara uyum sağlanması • Ellerin yıkanması • Tırnakların kesilmesi • Çiğ sebzelerin yıkanması-pişirilerek yenilmesi • Çiğ et yenilmemesi, kaynatılma